1ο Εκπαιδευτικό Συνέδριο «Ένταξη και χρήση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία»

Παρουσιάζεται προκαταρκτική σχεδίαση-ανάπτυξη εκπαιδευτικού λογισμικού που αφορά στη βιοποικιλότητα παράκτιων περιβαλλόντων της Μεσογείου, απευθύνεται σε μαθητές ηλικίας 8 έως 10 ετών και έχει στόχο τη σταδιακή οικοδόμηση της γνώσης για τη θαλάσσια βιοποικιλότητα και την καλλιέργεια θετικών απόψεων για τη διατήρηση της. Το περιεχόμενο του λογισμικού περιλαμβάνει στοιχεία της δομής και λειτουργίας παράκτιων οικοσυστημάτων της Μεσογείου, όπως αυτά προκύπτουν από τη διεθνή βιβλιογραφία. Η σχεδίαση του λογισμικού αξιοποιεί αναπαραστατικές και επικοινωνιακές δυνατότητες αλλά και ποικίλα πλεονεκτήματα των πολυμεσικών εφαρμογών, έτσι ώστε να μπορέσει να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για τη δημιουργία εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και την αποτελεσματική υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων.

Στο πλαίσιο του προγράμματος της Ευέλικτης Ζώνης που εφαρμόζεται στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα υλοποιήθηκε στην Α΄ τάξη του 4ου Δημοτικού Σχολείου Πατρών κατά τη σχολική χρονιά 2007-2008, το πρόγραμμα Αγωγής Υγείας με θέμα την «Υγιεινή Διατροφή». Θα παρουσιάσουμε το σχέδιο εργασίας (project), στο οποίο έγινε χρήση των Τ.Π.Ε. Από τα αποτελέσματα του προγράμματος προέκυψε ότι η χρήση της τεχνολογίας και του διαδικτύου ενίσχυσε και βελτίωσε την αποτελεσματικότητα του προγράμματος, αλλά κυρίως μετέτρεψε τους μαθητές σε δρώντα κοινωνικά υποκείμενα.

Τα ψηφιακά παιχνίδια αποτελούν μια δημοφιλή δραστηριότητα μεταξύ των μαθητών και υπάρχουν επιχειρήματα υπέρ και κατά της χρήσης τους. Η εργασία αυτή διερευνά διαμέσου ερωτηματολογίου τις στάσεις και τις συμπεριφορικές πεποιθήσεις 78 φοιτητών/τριών απέναντι στη χρήση εκπαιδευτικών ψηφιακών παιχνιδιών, από τους μαθητές, στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ως θεωρητικό πλαίσιο χρησιμοποιήθηκε μέρος της Θεωρίας της (Προ)Σχεδιασμένης Συμπεριφοράς. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι φοιτητές είχαν σχετικά θετικές στάσεις και πεποιθήσεις απέναντι στη χρήση των ψηφιακών παιχνιδιών και ότι υπάρχει στατιστικά σημαντική σχέση ανάμεσα στη στάση απέναντι στη συμπεριφορά και τις πεποιθήσεις.

Η παρούσα εργασία αποτελεί την υλοποίηση ενός διαθεματικού σχεδίου εργασίας (project) που εκπονήθηκε στο Γυμνάσιο Βάμου Χανίων Κρήτης. Η πολυμεσική εφαρμογή που αναπτύχθηκε προσεγγίζει διαθεματικά την έννοια της επικοινωνίας, μέσα από διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα όπως η Πληροφορική, η Κοινωνιολογία, η Θεολογία και η Βιολογία. Αντικείμενο μελέτης αποτέλεσε το ταχυδρομείο. Η προτεινόμενη διαθεματική ομαδοσυνεργατική διδακτική προσέγγιση αξιοποιεί βασικές γνώσεις αλλά και δεξιότητες των μαθητών στη χρήση των νέων τεχνολογιών σε αλληλεπίδραση με τα άλλα γνωστικά αντικείμενα καθώς και με την καθημερινή τους ζωή με απώτερο στόχο την ανάπτυξη της κριτικής και δημιουργικής σκέψης των μαθητών.

Οι εξελίξεις στις Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) έχουν δημιουργήσει μεγάλες προσδοκίες όσον αφορά τη βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Οι τεχνικοί κλάδοι, όπως αυτός της Κλωστοϋφαντουργίας είναι εγγενώς συνυφασμένοι με τη δημιουργική χρήση τεχνολογικών μέσων. Το παρόν άρθρο παρουσιάζει συνοπτικά τις κατηγορίες λογισμικού που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην εκπαίδευση και κατάρτιση μαθητών/σπουδαστών Κλωστοϋφαντουργίας. Επιπλέον, περιγράφονται πρωτοβουλίες και έργα ανάπτυξης εργαλείων ΤΠΕ στην Ελλάδα και στο εξωτερικό αλλά και αποτελέσματα εφαρμογής αυτών στον κλάδο της Κλωστοϋφαντουργίας.

Οι σύγχρονοι μέθοδοι εκπαίδευσης, απαιτούν την εφαρμογή προγραμμάτων για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση ατόμων από διάφορες κοινωνικές ομάδες, με χρήση νέων μεθόδων και τεχνικών που διαφέρουν σημαντικά από τα κλασικά μοντέλα που εφαρμόζονται ευρέως μέχρι σήμερα. Τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα εφαρμογής της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης έγκειτο στη μείωση του κόστους εκπαίδευσης, και στην αύξηση της προσβασιμότητας στο εκπαιδευτικό υλικό. Ένα αναπόσπαστο στοιχείο της εκπαιδευτικής διαδικασίας αποτελούν οι εργαστηριακές ασκήσεις, οι οποίες ωστόσο στα περισσότερα προγράμματα για εξ αποστάσεως εκπαίδευση δεν πραγματοποιούνται αφού το “εργαστήριο” στην περίπτωση αυτή δεν έχει φυσική υπόσταση. Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται η μεθοδολογία για τη πραγματοποίηση εργαστηριακής άσκησης της εκτίμηση της δόσης άρδευσης σε υδροπονική καλλιέργεια για ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης από απόσταση με εφαρμογή του μοντέλου απόκτησης μάθησης με προβληματοκεντρική μεθόδο (Problem Based Learning PBL) παρουσιάζοντας τα πλεονεκτήματα από την εφαρμογή του προαναφερθέντος μοντέλου σε σχέση με την παραδοσιακή εκτέλεση της άσκησης στο εργαστήριο, ενώ προτείνονται και κατευθύνσεις για μελλοντική έρευνα.

Oι συνεχείς εξελίξεις στο χώρο του διαδικτύου ήταν αδύνατο να μην επιφέρουν αλλαγές και στο χώρο της εκπαιδευτικής τεχνολογίας. Οι τεχνολογίες Web 2.0, όπως τα blogs, τα wikis, social networks κ.α., δεν άργησαν να αξιοποιηθούν και στο πεδίο της εκπαίδευσης εμπνέοντας έναν νέο χώρο, αυτόν του Education 2.0. Τα Wikis ξεχώρισαν λόγω των πολλών δυνατοτήτων που προσφέρουν, όταν χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια καλά σχεδιασμένων εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Με τη χρήση τους στην εκπαιδευτική διαδικασία, σε συνδυασμό με το μοντέλο της Διερευνητικής Μάθησης (Inquiry Based Learning), ο εκπαιδευόμενος αναλαμβάνει το ρόλο του ερευνητή, συμμετέχοντας ενεργά στη διαδικασία οικοδόμησης της γνώσης, αλλά συγχρόνως καλλιεργεί την επιστημονική και κριτική του σκέψη, απαραίτητα εφόδια για την καθημερινή ζωή του.

Στο κείμενο που ακολουθεί περιγράφεται μια συνεργασία ενός ελληνικού σχολείου μ’ ένα ισπανικό, στα πλαίσια της ευρωπαϊκής δράσης etwinning με στόχο την υλοποίηση ενός σχεδίου εργασίας. Στο σχέδιο αυτό επιχειρήθηκε η προσέγγιση των Μαθηματικών μέσα από πολιτισμικά στοιχεία (μνημεία, αρχιτεκτονική κλπ) των δύο χωρών. Οι επιμέρους δραστηριότητες σχεδιάστηκαν και από τα δύο σχολεία. Οι στόχοι κινήθηκαν γύρω από τη αξιοποίηση των δυνατοτήτων των ΤΠΕ, την προσέγγιση των μαθηματικών με «ένα άλλο τρόπο», την αύξηση της πολυγλωσσικής/ πολυπολιτισμικής ικανότητας των συμμετεχόντων και την προώθηση της συνεργατικής μάθησης. Καταβλήθηκε ιδιαίτερη προσπάθεια η υλοποίηση των δραστηριοτήτων να γίνεται μέσω ΤΠΕ.

Στόχος της παρούσας εισήγησης είναι να παρουσιάσει το κύριο θεωρητικό πλαίσιο που συνοδεύει την εκπαίδευση από απόσταση και να περιγράψει τις εφαρμογές συγκεκριμένων θεωριών στο σχεδιασμό ενός περιβάλλοντος εκπαίδευσης από απόσταση με τη χρήση των ΤΠΕ. Σε αυτό το πλαίσιο εξετάζονται οι θεωρίες της αυτονομίας και ανεξαρτησίας, της βιομηχανοποίησης της διδασκαλίας, της αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας και της ισοδυναμίας. Επιπλέον, εξετάζεται η εφαρμογή του συμπεριφορισμού, της γνωστικής θεωρίας, του εποικοδομισμού και της κοινωνικοπολιτισμικής θεωρίας στο σχεδιασμό ενός περιβάλλοντος εκπαίδευσης από απόσταση με τη χρήση των ΤΠΕ

Παρουσιάζεται μια πρόταση για το σχεδιασμό ιστοεξερευνήσεων σχετικά με τη διδασκαλία θεμάτων από τις Περιβαλλοντικές Επιστήμες. Η πρόταση είναι επηρεασμένη από τη λογική και τη μεθοδολογία της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και της Διδακτικής των Περιβαλλοντικών / Φυσικών Επιστημών. Ακολούθως παρουσιάζονται τα βασικά σημεία από τρία παραδείγματα ιστοεξερευνήσεων, αναπτυγμένων σύμφωνα με το προτεινόμενο μοντέλο σχεδιασμού, με θέματα: ηλιακή ενέργεια, λειψυδρία, ανακύκλωση μπαταριών.

Η παρούσα πρόταση διδασκαλίας εισηγείται τη διδακτική προσέγγιση του προσφυγικού ζητήματος στην Ελλάδα μέσα από τα μονοπάτια της Τοπικής Ιστορίας και απευθύνεται σε μαθητές της Γ΄ Γυμνασίου ή, με τις κατάλληλες τροποποιήσεις, ως μικρής διάρκειας project, στην Γ΄ Λυκείου, σε τμήμα Γενικής παιδείας. Υιοθετούνται οι αρχές του εποικοδομισμού και στο πλαίσιο αυτό προτείνεται η αξιοποίηση της ιστοεξερεύνησης (webquest) για τη διαθεματική προσέγγιση του αντικειμένου και την υλοποίηση του κατευθυντήριου στόχου.

Στο παρόν άρθρο επιχειρείται μία επισκόπηση της έρευνας που σχετίζεται με τα ιστολόγια ως περιβάλλοντα πρακτικών ψηφιακού γραμματισμού, προκειμένου να αναδειχθούν τα κυριότερα ερευνητικά ερωτήματα και πορίσματα και να αναζητηθούν πιθανά ερευνητικά κενά. Στο πρώτο μέρος παρουσιάζεται μία σύντομη εισαγωγή στην ιστορία και τα χαρακτηριστικά των ιστολογίων, ακολουθεί στο δεύτερο μέρος η θεωρία στην οποία στηρίχτηκε η ταξινόμηση των ερευνών που μελετήθηκαν και στο τρίτο η παρουσίαση της σχετικής βιβλιογραφίας.

Μια μέθοδος που στηρίζεται στο διαδίκτυο και ταυτόχρονα περιορίζει τους κινδύνους που επιφέρει η ανεξέλεγκτη χρήση του στους μαθητές είναι η μέθοδος της διαδικτυακής αποστολής (WebQuest). WebQuest είναι μια ιστοσελίδα με συγκεκριμένο θέμα που αναπτύσσεται με έξι δομικά στοιχεία: Εισαγωγή, Στόχος, Διαδικασία, Πηγές, Αξιολόγηση, Συμπέρασμα. Οι μαθητές σε ομάδες διεκπεραιώνουν συγκεκριμένες αποστολές αντλώντας τις πληροφορίες τους από προεπιλεγμένες πηγές του διαδικτύου. Η χρήση της μεθόδου τους βοηθά να αναπτύξουν γνώσεις και δεξιότητες στον τεχνολογικό, κοινωνικό, γνωστικό αλλά και πολυπολιτισμικό τομέα, αφενός αναπτύσσοντας το πολιτισμικό τους υπόβαθρο και αφετέρου δίδοντας σημαντικό ρόλο σε μαθητές με διαφορετικό πολιτισμό και γλώσσα.

Η ανάπτυξη προγραμμάτων αγωγής υγείας στα σχολεία με σκοπό την υιοθέτηση ισορροπημένων διατροφικών συνηθειών και την αύξηση της φυσικής δραστηριότητας αποδείχτηκε πολύ σημαντική. Το σχολείο αποτελεί τον ιδανικό χώρο για την υλοποίηση τέτοιων παρεμβάσεων, και οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) οι οποίες μπορούν να ενταχθούν στο υλικό των παρεμβάσεων προσφέρουν δυναμικά εργαλεία για την επίτευξη του στόχου. Το CoodFoodPlanet και ο Παιδικός Κόσμος ΙΑΔ αποτελούν μια συγκεκριμένη διδακτική πρόταση, η οποία, παρέχει τόσο πληροφορίες και γνώσεις όσο και μια ποικιλία διαδραστικών παιχνιδιών γύρω από τις διατροφικές συνήθειες και τη φυσική δραστηριότητα.

Κατά τη διδασκαλία φυσικών φαινομένων στις τελευταίες τάξεις του δημοτικού σχολείου, οι καλά εδραιωμένες, προϋπάρχουσες ιδέες των μαθητών πάνω σ’ αυτά τα φαινόμενα οδηγούν συχνά σε παρανοήσεις όπως και σε σημαντικές αποκλίσεις από τα επιστημονικά πρότυπα. Στη διδακτική των φυσικών επιστημών οι μέχρι πρόσφατα κρατούσες, δασκαλοκεντρικές και βιβλιοκεντρικές προσεγγίσεις σε συνδυασμό με την έλλειψη κατάλληλων εποπτικών μέσων, έδρασαν, τα τελευταία χρόνια, ανασταλτικά στις προσπάθειες διδασκαλίας ποικίλων φαινομένων και στην επίτευξη του στόχου της μετάβασης των αντιλήψεων - γνώσεων των μαθητών από τη σχολική στην επιστημονική γνώση και πρακτική. Με την εργασία αυτή προτείνουμε, την αξιοποίηση του περιεχομένου διαφόρων ιστοσελίδων του διαδικτύου. Δημιουργώντας, με τη βοήθεια κατάλληλων λογισμικών, αυθεντικά περιβάλλοντα μάθησης και με τον εκπαιδευτικό σε ρόλο βοηθού, συντονιστή, διευκολυντή, επιτυγχάνεται η προσέγγιση των φυσικών φαινομένων μέσα από ένα διαφορετικό πρίσμα και η σύνδεση τους με την καθημερινή ζωή.

Στο σχολείο της ψηφιακής εποχής επιτάσσεται η ανάγκη να μην περιορίζεται ο ρόλος των ΤΠΕ απλώς στον πληροφορικό εγγραματισμό, αλλά στη παροχή δυναμικών εργαλείων και εφαρμογών υποστήριξης των εκπαιδευτικών, ενίσχυσης και εμπλουτισμού της διδασκαλίας και της μάθησης. Το FUNecole® είναι μία ολοκληρωμένο διδακτικό πρόγραμμα που υλοποιείται κατά τα 6 χρόνια της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η εφαρμογή του προωθεί την καινοτομία στη διδακτική πράξη, καθώς εμπλέκει τον τεχνολογικό αλφαβητισμό με την οικοδόμηση κοινωνικών δεξιοτήτων και στάσεων. Παράλληλα αναγνωρίζει και σέβεται τις ανάγκες των παιδιών ενσωματώνοντας δυναμικά το κτίσιμο μαθησιακών κοινοτήτων όπου καλλιεργείται η επικοινωνία, η σκέψη και η δημιουργικότητα.

Στην σημερινή εποχή, όπου ο χώρος της εκπαίδευσης (δημόσιος τομέας) διαδραματίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στην κοινωνία, θεωρείται απαραίτητη για την βελτίωση της λειτουργίας του η διαδικασία της αξιολόγησης. Η συμβολή της πληροφοριακής τεχνολογίας ( ΠΤ) μπορεί να είναι σημαντική και σε αυτό τον τομέα, εφόσον υπάρξουν ορθές προσεγγίσεις για τον κατάλληλο στρατηγικό σχεδιασμό πληροφοριακών συστημάτων με σκοπό την εξυπηρέτηση της αξιολόγησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Σκοπός αυτής της εργασίας είναι η αξιοποίηση της μεθοδολογίας εύκαμπτων συστημάτων (ΕΣ) για τον στρατηγικό σχεδιασμό πληροφοριακών συστημάτων αξιολόγησης σχολικής μονάδος, σύμφωνα με μια ολιστική και κοινωνικοτεχνική προσέγγιση, σε αντίθεση με την παραδοσιακή μηχανιστική θεώρηση που δίνει περισσότερη έμφαση στα θέματα πληροφοριακής τεχνολογίας.

Στη σημερινή εποχή που χαρακτηρίζεται από συνθήκες μεγάλης πολυπλοκότητας και ραγδαίων αλλαγών, γίνεται εμφανής όλο και περισσότερο η αναγκαιότητα ύπαρξης υποστηρικτικών διαδικασιών, οι οποίες με τρόπο συστηματικό και οργανωμένο θα διευκολύνουν τους μαθητές να ασκηθούν σε διαδικασίες λήψης αποφάσεων, προκειμένου να πετύχουν το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα προσαρμογής στις συνεχείς μεταβάσεις τους. Η πληροφορία εξαιτίας του όγκου και του τρόπου διάχυσής της, συχνά γίνεται τροχοπέδη μπερδεύοντας και αποπροσανατολίζοντας τους δέκτες που αδυνατούν να αφομοιώσουν και να επεξεργαστούν τα επιμέρους στοιχεία. Η υποστήριξη και η υπεύθυνη διάχυση και διαχείριση των πληροφοριών σε χώρους εκπαίδευσης για τους μαθητές που επιθυμούν και χρειάζονται βοήθεια προκειμένου να διευκολυνθούν σε τομείς εκπαιδευτικών και επαγγελματικών επιλογών και να αντλήσουν τις πληροφορίες με τρόπο συστηματικό και οργανωμένο είναι πλέον επιβεβλημένη. Η Σχολική Επαγγελματική Συμβουλευτική επικεντρώνεται στη λειτουργία της ως μέσο προσωπικής ενεργοποίησης, στην ανάπτυξη εκπαιδευτικού και επαγγελματικού σχεδίου με τρόπο δημιουργικό, ο οποίος να επιτρέπει την αλλαγή στην εξωτερική όσο και στην εσωτερική του πραγματικότητα, στη βελτιστοποίηση της σχέσης του συμβουλευόμενου με τον εαυτό του και το περιβάλλον του, στην προσωπική του ενεργοποίηση ως προς το χτίσιμο της σταδιοδρομίας του και τέλος στην εκμάθηση και άσκησή του στις τεχνικές αναζήτησης και διαχείρισης της εκπαιδευτικής και επαγγελματικής πληροφορίας.

Το παρόν διαθεματικό σχέδιο εργασίας αξιοποιώντας και ενσωματώνοντας κατάλληλα τη χρήση των Τ.Π.Ε στην εκπαιδευτική διαδικασία, επιδιώκει με ομαδοσυνεργατικό τρόπο να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει τους σημερινούς μαθητές και αυριανούς πολίτες σε θέματα που σχετίζονται με το περιβάλλον. Μέσα από τις μαθησιακές δραστηριότητες δίνονται στα παιδιά οι ευκαιρίες να αντιληφθούν με τον δικό τους τρόπο το πόσο σημαντικό είναι για τον άνθρωπο το περιβάλλον, να εμβαθύνουν στα κυριότερα οικολογικά προβλήματα, να αναζητήσουν πιθανούς τρόπους επίλυσής τους και να γνωρίσουν τις περιβαλλοντικές οργανώσεις. Αποτέλεσμα της όλης προσπάθειας είναι η υιοθέτηση από τους μαθητές στάσεων και συμπεριφορών θετικών προς το περιβάλλον και η διαμόρφωση σωστής οικολογικής συνείδησης.

Για την πραγματοποίηση της παραπάνω διδασκαλίας χρησιμοποιείται σενάριο που απευθύνεται στον εκπαιδευτικό , φύλλο εργασίας για τους μαθητές και τις μαθήτριες και δυναμικά φύλλα εργασίας από τα λογισμικά Geogebra , G.S.P. 4.07_GR , Microsoft Excel. Το σενάριο διαπραγματεύεται τις Πυθαγόρειες τριάδες , τις σχέσεις που υπάρχουν μεταξύ των πλευρών ορθογωνίου τριγώνου , τις ικανές και αναγκαίες συνθήκες για να είναι ένα τρίγωνο ορθογώνιο. Η πραγματοποίηση του σεναρίου κρίθηκε αναγκαία από την μεγάλη σπουδαιότητα του Πυθαγορείου Θεωρήματος και των εφαρμογών του στα Μαθηματικά . Η διδασκαλία θα πρέπει να γίνει στην αίθουσα των υπολογιστών , στους υπολογιστές της οποίας θα πρέπει να βρίσκονται εγκατεστημένα τα προηγούμενα λογισμικά

Η έρευνα γύρω από τη μοντελοποίηση σε Η/Υ για τη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών παρουσιάζει έντονο ενδιαφέρον, ειδικά τα τελευταία χρόνια με την εξέλιξη της τεχνολογίας υλικού και λογισμικού. Στην παρούσα εργασία εισάγουμε και ορίζουμε την έννοια του "Επιπέδου Μοντελοποίησης", ανάλογα με τα δεδομένα που είναι διαθέσιμα κατά την έναρξη της δημιουργίας του μοντέλου. Προκειμένου να συγκρίνουμε τα Επίπεδα Μοντελοποίησης, παραθέτουμε τμήματα από φύλλα εργασίας τριών δραστηριοτήτων. Οι δραστηριότητες πραγματοποιούνται σε τεχνολογικό περιβάλλον με χρήση τριών λογισμικών διαφορετικών Επιπέδων Μοντελοποίησης: Modellus (Πρωτογενές), Interactive Physics (Δευτερογενές), SimQuest (Τριτογενές).

Στη παρούσα εργασία παρουσιάζουμε ένα γεωμετρικό μοντέλο των τεσσάρων πράξεων της πρακτικής αριθμητικής, με τις οποίες είναι εξοικειωμένη η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών. Μαθητές οι οποίοι θα βιώσουν αυτή την εκπαιδευτική δραστηριότητα με τη βοήθεια του πρόθυμου καθηγητή τους θα πρέπει να «θεωρήσουν», «κατασκευάσουν», να κάνουν μαθηματικά πειράματα «δοκιμής και λάθους» και να «εφαρμόσουν» τα αποτελέσματά τους. Δηλαδή, θα πρέπει να «αγκαλιάσουν» μια μεγάλη ποικιλία μεθόδων επίλυσης προβλήματος, εξαιρετικά θεμελιωδών στη σύγχρονη επιστημονική έρευνα, όπως περιγράφονται από τον Polya (1990) για παράδειγμα. Ταυτόχρονα, γίνεται μύηση των μαθητών σε δυναμικά περιβάλλοντα γεωμετρίας, όπως το The Geometer’s Sketchpad.

Οι απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας της 3ης χιλιετίας, που διανύουμε, επέβαλλαν την «εισβολή» των ΤΠΕ στην Εκπαίδευση. Στην παρούσα εισήγηση σκιαγραφείται εν συντομία το ιστορικό της «εισβολής», ενώ έμφαση δίνεται στις ανάγκες και τις δυνατότητες της Α/βαθμιας εκπαίδευσης. Στα πλαίσια αυτά κατατίθεται μια πρόταση εκπαιδευτικού σεναρίου για τη χρήση διαφόρων ψηφιακών πόρων σε συγκεκριμένη ενότητα της Ιστορίας Δ’ Δημοτικού.

Οι ΤΠΕ μπορούν να συνεισφέρουν πολύπλευρα στην αναβάθμιση της διδασκαλίας της Ιστορίας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, καθόσον επιτρέπουν την επίτευξη μεγάλου εύρους στόχων της σύγχρονης παιδαγωγικής αλλά και της ειδικής διδακτικής του μαθήματος. Προαπαιτείται, όμως, η διασφάλιση προϋποθέσεων που σχετίζονται ευρύτερα με τους όρους ένταξης των Νέων Τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία, ειδικότερα με την επιστημονική και διδακτική επάρκεια των εκπαιδευτικών. Διαφορετικά, οι Νέες Τεχνολογίες, θα αξιοποιηθούν, απλά και μόνο για να διανθίσουν το «παραδοσιακό μάθημα» ή και θα χρησιμοποιηθούν, για να υπηρετήσουν αναχρονιστικές αντιλήψεις σχετικά με τη σκοπιμότητα της Ιστορίας ως διδακτικού αντικειμένου.

Η σύγχρονη εκπαιδευτική πραγματικότητα χαρακτηρίζεται από τη διαφορετικότητα του μαθητικού πληθυσμού. Για να υπάρξει ισότητα ευκαιριών απαιτείται από τους εκπαιδευτικούς η διαφοροποίηση της διδασκαλίας τους. Η χρήση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία ως γνωστικό εργαλείο υλοποιεί τις θεωρητικές προσεγγίσεις για την οικοδόμηση της γνώσης. Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί ο σχεδιασμός εκπαιδευτικών σεναρίων που περιλαμβάνουν συγκεκριμένους διδακτικούς στόχους, καλά προγραμματισμένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες, βασισμένες στις προϋπάρχουσες γνώσεις και δεξιότητες των μαθητών, αξιοποίηση διαφόρων μεθόδων, μέσων και υλικών. Κλειδί για την επιτυχημένη υλοποίηση οποιασδήποτε καινοτομίας ή αλλαγής, είναι ο ίδιος ο εκπαιδευτικός.

Σκοπός της παρούσας εισήγησης δεν είναι η εμβάθυνση σε θέματα προσέγγισης της ιστορίας εν γένει, ούτε η κριτική στάση απέναντι στις μεθόδους διδακτικής της ιστορίας, αλλά η παρουσίαση ενός προτεινόμενου εναλλακτικού- συμπληρωματικού τρόπου διδασκαλίας της μέσω ενός εκπαιδευτικού λογισμικού για την Τοπική Ιστορία της Θεσσαλονίκης.

Στην εργασία μας παρουσιάζουμε ένα εκπαιδευτικό σενάριο διδασκαλίας με χρήση των ΤΠΕ για το μάθημα της Ιστορίας στην Γ΄ τάξη του Δημοτικού. Χρησιμοποιούμε το εκπαιδευτικό λογισμικό «Ο Ξεφτέρης και οι δώδεκα θεοί του Ολύμπου» της SIEM και τα αντίστοιχα κεφάλαια του σχολικού εγχειριδίου. Εκτιμούμε ότι το λογισμικό αυτό μπορεί να προωθήσει την ενεργητική συμμετοχή των μαθητών και να καλλιεργήσει τη συνεργασία μεταξύ τους, μέσα σ’ ένα πλαίσιο διερευνητικής μάθησης όπου οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να εξερευνήσουν οι ίδιοι τη λειτουργικότητα των ιδεών τους πάνω στις αναπαραστάσεις που έχουν για τους θεούς του Ολύμπου και να κατασκευάσουν τα δικά τους γνωστικά σχήματα.

Η παρούσα διδακτική προσέγγιση προτείνει τη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ (Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών) στη διδασκαλία των θεωρητικών μαθημάτων και ειδικότερα στη μελέτη της τέχνης της υστεροβυζαντινής περιόδου (1204-1453) στο μάθημα της Ιστορίας στη β΄ τάξη του Γυμνασίου. Τα σύγχρονα λογισμικά και η χρήση του διαδικτύου καθιστούν την εκπαιδευτική διαδικασία γοητευτική και οι μαθητές καθίστανται ψηφιακά εγγράμματοι· πλοηγούνται εποικοδομητικά στο διαδίκτυο και έρχονται σε επαφή με σύγχρονα πολυτροπικά κείμενα. Έχοντας τα ως κείμενα αναφοράς παράγουν γραπτό λόγο με πολυτροπικά στοιχεία σε συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο. Οι παιδαγωγικές αρχές που εφαρμόζονται είναι η υποβοηθούμενη ανακάλυψη της γνώσης και η διερευνητική μάθηση.

Η πρόταση διδασκαλίας φιλοδοξεί να φέρει τα παιδιά σε επαφή με τους Βαλκανικούς πολέμους με την ενεργητική συμμετοχή τους. Επίσης θέλει να τους οδηγήσει στην διαπίστωση ότι ο πόλεμος δεν έχει μία μόνο πλευρά, αλλά υπάρχουν κι άλλες οπτικές γωνίες. Με αφορμή τους Βαλκανικούς πολέμους, τα παιδιά θα φτιάξουν χάρτες, θα δουν την αλλαγή των συνόρων μέσα από σχετικό λογισμικό, θα δουν την άποψη της «άλλης» πλευράς, θα αντιληφθούν τις απώλειες του πολέμου, σε νικητές και νικημένους, μέσα από πηγές για τους Έλληνες, τους Βούλγαρους, τους Τούρκους, τους Σέρβους, τους Ρουμάνους.

Το λογισμικό «Περιπλάνηση στο χώρο – χρόνο» είναι ένας διαδραστικός χάρτης που αναπαριστά τον ιστορικό χώρο, όπου διαδραματίστηκαν βασικά γεγονότα της ελληνικής ιστορίας. Επιδιώκει να πετύχει τη λειτουργική σύνδεση χώρου – χρόνου και τη συσχέτιση της γεωφυσικής κατάστασης με τις μορφές της ιστορικής μεταβολής, αξιοποιώντας τις δυνατότητες ενός πολυδύναμου χάρτη και των ποικίλων εργαλείων του. Μέσω των συνοδευτικών δραστηριοτήτων δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές να προσεγγίσουν τις έννοιες της εξέλιξης και της ιστορικής συνέχειας, να εντάξουν την ιστορική πληροφορία στο γεωγραφικό της χώρο, να οικοδομήσουν τη γνώση μέσα από τη σύνθεση και την οργάνωση των πληροφοριών και τέλος να παράγουν ιστορικά κείμενα.

Το εκπαιδευτικό πακέτο ¨Η ΠΟΛΗ¨ είναι ένα ολοκληρωμένο αλληλεπιδραστικό ψηφιακό περιβάλλον, που ενσωματώνει εκπαιδευτικά σενάρια, ψηφιακούς χάρτες και πρόσθετο διδακτικό υλικό συνδεδεμένα δυναμικά μεταξύ τους για τη διερεύνηση της έννοιας της πόλης. Καθώς η έννοια της πόλης συντίθεται από διαφορετικούς τομείς της ανθρωπογεωγραφίας, η κατανόηση θεμελιωδών σχετικών εννοιών απαιτεί τη σύνδεση γνώσεων από διάφορα γνωστικά αντικείμενα. Μέσα από την εξέλιξη της πλοκής των προτεινόμενων εκπαιδευτικών σεναρίων οι μαθητές ενεργοποιούνται και αναλαμβάνουν διάφορους ρόλους, ώστε να αναλύσουν και να συνθέσουν με κριτική ματιά ποικίλες διαθέσιμες πληροφορίες. Με τη βοήθεια του λογισμικού χαρτογραφικής πλοήγησης μπορούν να μεταβαίνουν δυναμικά από τον ευρύτερο ψηφιακό χώρο στη γεω-κωδικοποιημένη πληροφορία και να μελετούν διάφορες ελληνικές πόλεις του σήμερα, αλλά και πόλεις ευρύτερων ιστορικών περιόδων της Ευρώπης.

Η διαδραστική υδρόγειος, τα τελευταία χρόνια είναι ένα ιδιαίτερα δημοφιλές εργαλείο του διαδικτύου, αφού επιτρέπει στους χρήστες να εξερευνήσουν τη Γη σε τρεις διαστάσεις και να αποκτήσουν σαφέστερη εικόνα των γεωγραφικών οντοτήτων. Κατά πόσο, όμως, το εργαλείο αυτό μπορεί να συμβάλλει στη Γεωγραφική εκπαίδευση; Στην εισήγηση που ακολουθεί, δίνεται συνοπτικά το θεωρητικό πλαίσιο που περιγράφει την αξιοποίηση της διαδραστικής υδρογείου Cruiser Earth στο μάθημα της Γεωγραφίας, μέσα από λογισμικά «Ταξιδεύοντας με τους χάρτες στην Ελλάδα και στον κόσμο» και «Γεωγράφοντας». Επισημαίνεται η ευκολία με την οποία ο μαθητής μπορεί να προσεγγίσει τις γεωγραφικές οντότητες και να αναπτύξει χωρική σκέψη αν του προσφερθεί το κατάλληλο περιβάλλον μάθησης.

Το σενάριο «Ταξιδευτές του κόσμου» απευθύνεται κυρίως σε μαθητές της Στ΄ Δημοτικού και στοχεύει στην αποτελεσματική αξιοποίηση του χάρτη στην καθημερινή ζωή. Η διδακτική μας προσέγγιση βασίστηκε στις αρχές του εποικοδομισμού και της διερευνητικής μάθησης, σε συσχετισμό με τη χρήση Ν.Τ. Για την υλοποίησή του σεναρίου δημιουργήσαμε το ομώνυμο εκπαιδευτικό λογισμικό, στο περιβάλλον του “Microworlds Pro”, το οποίο είναι αφιερωμένο στην εξεύρεση συντεταγμένων σημείου στο επίπεδο και περιλαμβάνει ένα παιχνίδι προσανατολισμού και ένα αναζήτησης προτιμητέας πορείας. Στην πρώτη επέκταση του σεναρίου προτείνεται η αξιοποίηση του εκπαιδευτικού λογισμικού «Παιχνίδι προσανατολισμού», ενώ στη δεύτερη του λογισμικού γεωγραφικής οπτικοποίησης Google Earth.

Με την παρούσα εργασία επιχειρείται η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού λογισμικού «Γεωγραφία Ε’- ΣΤ’ Δημοτικού». Το ενδιαφέρον εστιάζεται στην παιδαγωγική-διδακτική αξιολόγηση του λογισμικού. Συνθέτοντας αποτελέσματα από παρόμοιες μελέτες καθορίστηκαν τέσσερις βασικοί άξονες: διδακτικής και παιδαγωγικής μεθοδολογίας, σχεδίασης και δόμησης περιεχομένου, διεπαφής και δυνατότητα αξιολόγησης μαθητή και μαθησιακού αποτελέσματος. Οι άξονες μελετήθηκαν σε συνάρτηση με συγκεκριμένα κριτήρια-ερωτήματα. Παρότι το υπό αξιολόγηση λογισμικό αποτελεί μια αρκετά προσεγμένη προσπάθεια αφενός δεν προσφέρει κάτι καινούριο στη διδασκαλία και μάθηση του αντίστοιχου γνωστικού αντικειμένου αφετέρου είναι δυνατόν να εξελιχθεί σε εργαλείο επανάληψης και εμπέδωσης της γνώσης εξαιτίας του ψυχοπαιδαγωγικού μοντέλου το οποίο ακολουθεί.

Η παρούσα εργασία εκπονήθηκε στο πλαίσιο της επιμόρφωσης εκπαιδευτικών στη Χρήση και Αξιοποίηση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διδακτική Διαδικασία, του ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ / Γ΄ ΚΠΣ και στη συνέχεια υλοποιήθηκε σε τάξεις νηπιαγωγείου και Α΄ δημοτικού. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι τα μικρά παιδιά έρχονται σε επαφή με τις ΤΠΕ πριν τη φοίτησή τους στο σχολείο, θεωρείται απαραίτητη η εισαγωγή τους σε πρακτικές που συνδέονται με τις νέες τεχνολογίες. Σκοπός της συγκεκριμένης διδακτικής πρότασης είναι η γνωριμία των μαθητών /τριών με τα ζώα του τόπου τους, παράλληλα με την ανάπτυξη της ερευνητικής διάθεσης, της κριτικής και δημιουργικής σκέψης, της εξοικείωσής τους σε διαδικασίες και κριτήρια επιστημονικής μεθοδολογίας, αξιοποιώντας τον η/υ ως εργαλείο, με δεδομένη τη σημασία που έχει στη σύγχρονη κοινωνία ο «τεχνολογικός γραμματισμός».

Η ταχυδρομική τέχνη (mail art) είναι ένα σύγχρονο καλλιτεχνικό ρεύμα έκφρασης που μπορεί να συνδυάζει την τέχνη με την τεχνολογία. Μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα μπορεί να αποτελέσει ένα αποτελεσματικό εργαλείο διάδοσης των Τ.Π.Ε. και σύνδεσης με διδακτικά αντικείμενα Πληροφορικής του Γενικού και Τεχνικού Λυκείου. Με την εργασία μας θα καταγράψουμε τη μεθοδολογία που ακολουθήθηκε από τους μαθητές του Τ.Ε.Ε.-ΕΠΑ.Λ. Άμφισσας σε σχετικές εφαρμογές, το θετικό αντίκτυπο στην εκπαιδευτική διαδικασία αλλά και προτάσεις μελλοντικής αξιοποίησης και επέκτασης τέτοιων εφαρμογών.

Η παρούσα εισήγηση αφορά τη χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία του μαθήματος της Ιστορίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Η εισαγωγή των ΤΠΕ στη διδασκαλία της Ιστορίας έχει αναμφισβήτητα μεταβάλλει ριζικά το διδακτικό περιβάλλον του συγκεκριμένου γνωστικού αντικειμένου, καθώς το παραδοσιακό πρότυπο διδασκαλίας που στηριζόταν στην αναμετάδοση πληροφοριών τείνει να αντικατασταθεί από την αναζήτηση της πληροφορίας μέσω των Η/Υ και του Διαδικτύου. Παράλληλα, ο εκπαιδευτικός έχει τη δυνατότητα να συνενώσει στην ίδια πηγή πολλά είδη πηγών- γραπτό κείμενο με εικόνα, με ήχο, γραφήματα, χάρτες.Στη συγκεκριμένη εργασία περιγράφεται ο σχεδιασμός και η εφαρμογή της διδασκαλίας της ενότητας «Ο Ιουστινιανός και το έργο του»,που διδάσκεται στη Β’ Γυμνασίου. Η διδακτική παρέμβαση προτείνεται να υλοποιηθεί στο εργαστήριο Πληροφορικής, όπου τα παιδιά θα οικοδομήσουν τη γνώση ομαδοσυνεργατικά μέσω πολυμεσικών εφαρμογών και της χρήσης του Διαδικτύου.

To συγκεκριμένο διδακτικό-διαθεματικό σενάριο αναπτύχθηκε με βάση την εποικοδομητική και την μαθητοκεντρική προσέγγιση καθώς και τις σύγχρονες αρχές για τη μάθηση στο δημοτικό σχολείο. Η Αγωγή Υγείας στα σχολεία είναι μία κατεξοχήν διαθεματική δραστηριότητα, η οποία συμβάλλει στην αναβάθμιση της σχολικής ζωής και στη σύνδεση του σχολείου με την κοινωνική πραγματικότητα. Σκοπός της Αγωγής Υγείας είναι η προάσπιση, η βελτίωση και η προαγωγή της ψυχικής και σωματικής υγείας και της κοινωνικής ευεξίας των μαθητών, αφενός με την ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων τους και της κριτικής τους σκέψης, αφετέρου με την αναβάθμιση του κοινωνικού και φυσικού περιβάλλοντός τους.

Στη παρούσα σύντομη ανακοίνωση γίνεται μια προσπάθεια συστηματικής συγκέντρωσης ορισμένων συμπερασμάτων τα οποία προκύπτουν από τη διεθνή βιβλιογραφία μέχρι σήμερα σε σχέση με τις προδιαγραφές που αφορούν την εκπαιδευτική χρήση ρομποτικών κατασκευών σε σχολεία με μαθητές ηλικίας κυρίως 4 ως 12 χρόνων. Τα παρακάτω, έχουν προκύψει από βιβλιογραφική επισκόπηση και σε καμία περίπτωση δεν συνιστούν εξαντλητική καταγραφή.

Η χρήση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία αποσκοπεί στη βελτίωση του μαθησιακού αποτελέσματος. Το εκπαιδευτικό ψηφιακό υλικό οφείλει να σχεδιάζεται σύμφωνα με τους στόχους του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών. Με την παρούσα εργασία, αξιολογούμε με κριτήρια αξιολόγησης (check-lists) το λογισμικό Πληροφορική Β΄ Γυμνασίου.

Η παρούσα εργασία προτείνει την εφαρμογή ενός συνθετικού πλάνου εργασίας με τη μορφή της συνεργασίας δύο τάξεων μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στο μάθημα των ξένων γλωσσών. Στη δόμηση μιας τέτοιας συνεργασίας είναι σημαντικός ο διαχωρισμός σε τέσσερις φάσεις: Σχεδιασμός του συνθετικού πλάνου εργασίας, Διεξαγωγή του συνθετικού πλάνου εργασίας, Ολοκλήρωση και παρουσίαση του συνθετικού πλάνου εργασίας, Αξιολόγηση του συνθετικού πλάνου εργασίας. Η περιγραφή του πλάνου εργασίας ακολουθεί την ταξινόμηση των χαρακτηριστικών των συνθετικών πλάνων εργασίας σε χαρακτηριστικά περιεχομένου, συνθηκών, δραστηριοτήτων και αποτελεσμάτων. Τέλος, παρουσιάζονται συνήθεις δυσχέρειες κατά την εφαρμογή συνεργασιών τάξεων μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

Ο σχεδιασμός παιδαγωγικού Υλικού για εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι μια απαιτητική διαδικασία για να ικανοποιηθούν οι παιδαγωγικές προδιαγραφές μιας εποικοδομιστικής προσέγγισης. Μια μορφή εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι οι διαδραστικές τηλεδιασκέψεις, στο πλαίσιο των οποίων απαιτείται σχεδιασμός παιδαγωγικού υλικού, ο οποίος να ικανοποιεί τόσο τις αρχές της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης όσο και τις ιδιαίτερες ανάγκες επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης των συμμετεχόντων. Τα ιδιαίτερα αυτά χαρακτηριστικά παιδαγωγικού υλικού που αξιοποιήθηκε στις Διαδραστικές Τηλεδιασκέψεις του προγράμματος ΟΔΥΣΣΕΑΣ θα παρουσιάσουμε σε αυτήν την εισήγηση.

Οι προηγμένες τεχνολογίες σύγχρονης μετάδοσης και ιδιαίτερα η Διαδραστική Τηλεδιάσκεψη (ΔΤ) αποτελεί ένα σημαντικό μέσο στα χέρια του σύγχρονου εκπαιδευτικού ενθαρρύνοντας το άνοιγμα της τάξης του σε νέους σχολικούς βιότοπους, νέες εμπειρίες μάθησης και εναλλακτικές – καινοτομικές διδακτικές προσεγγίσεις. Η εργασία αυτή έχει σαν στόχο να συμβάλλει στην οικοδόμηση μιας εποικοδομητικής παιδαγωγικής θεώρησης σε σχέση με την διδακτική αξιοποίηση της τηλεδιάσκεψης στο σύγχρονο σχολείο. Το προτεινόμενο μεθοδολογικό πλαίσιο διδακτικής αξιοποίησης της ΔΤ αποτελεί προϊόν σημαντικής εμπειρίας που αποκτήθηκε στα πλαίσια του ερευνητικού προγράμματος «ΟΔΥΣΣΕΑΣ 2000-2008» το οποίο φέτος συμπληρώνει 8 χρόνια μιας συναρπαστικής διαδρομής σχεδιασμού και υλοποίησης 78 εκπαιδευτικών τηλεδιασκέψεων (150 διδακτικών ωρών περίπου) σε 16 δημοτικά σχολεία της Ελλάδας και της Κύπρου με την συμμετοχή 900 περίπου μαθητών και 45 δασκάλων. Φορείς υλοποίησης του προγράμματος είναι το Παιδαγωγικό Τμήμα Δ.Ε του Πανεπιστημίου Κρήτης και το Διδασκαλείο Δ.Ε «Μαρία Αμαριώτου» (http://www.edc.uoc.gr/~odysseas/)

Η αξιοποίηση και χρήση των ΤΠΕ στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση για τη διδασκαλία όχι μόνο των μαθημάτων πληροφορικής αλλά και όλων των άλλων, θα πρέπει να γίνεται με οργανωμένο τρόπο ώστε να είναι αποτελεσματική για τον εκπαιδευτικό και για τους μαθητές. Ένας τέτοιος τρόπος οργάνωσης είναι η χρήση διδακτικών σεναρίων, τα οποία αποτελούν μια πλήρη περιγραφή της εκπαιδευτικής πορείας μέσα στην τάξη για τη διδασκαλία συγκεκριμένων γνωστικών αντικειμένων, την υιοθετούμενη παιδαγωγική προσέγγιση, την απαραίτητη προεργασία καθώς και την αξιολόγηση της όλης διαδικασίας. Η παρούσα εργασία δεν φιλοδοξεί να μελετήσει το θέμα από θεωρητική σκοπιά, αλλά περισσότερο προσπαθεί να συμπυκνώσει την εμπειρία της επιμόρφωσης εκπαιδευτικών στην παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ στα Πανεπιστημιακά Κέντρα Επιμόρφωσης (ΠΑΚΕ).

Η διδακτική αξιοποίηση της Διαδραστικής Τηλεδιάσκεψης στο δημοτικό σχολείο υπό παιδαγωγικές προϋποθέσεις, συνεισφέρει σημαντικά στη δημιουργία συνεργατικών περιβαλλόντων οικοδόμησης της γνώσης από απόσταση, στην ανάπτυξη κρίσιμων κοινωνικών δεξιοτήτων, στην εξοικείωση μαθητών και δασκάλων με τις ΤΠΕ, στο άνοιγμα της σχολικής τάξης στην πραγματική ζωή και στην εμπλοκή των μαθητών σε αυθεντικά περιβάλλοντα μάθησης. Στο πλαίσιο του προγράμματος «ΟΔΥΣΣΕΑΣ 2008», τη σχολική περίοδο 2007-2008, 48 μαθητές και 5 δάσκαλοι από την Αίγινα και την Κίσσαμο Χανίων σχεδιάζουν και υλοποιούν συνεργατικές δραστηριότητες μάθησης από απόσταση μέσω τηλεδιάσκεψης, προσεγγίζοντας διαθεματικά, ζητήματα που έχουν να κάνουν με την Μεσόγειο Θάλασσα αλληλεπιδρώντας με εκπαιδευτικό υλικό ειδικά σχεδιασμένο με τη μέθοδο της Εξ αποστάσεως εκπαίδευσης για μαθητές δημοτικού σχολείου.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται μια διδακτική προσέγγιση του μαθήματος «κανονικά πολύγωνα και περιγεγραμμένοι κύκλοι», που διδάσκεται σε μαθητές της Β τάξης του Γενικού Λυκείου. Δουλεύοντας με το περιβάλλον του χελωνόκοσμου, οι μαθητές προσπαθούν να «διορθώσουν» με δυναμικό τρόπο, πολύγωνα, που δεν κλείνουν, που μεταμορφώνονται ή μεταλλάσσονται σε επίσημα ή όχι σχήματα Με αυτόν τον τρόπο οι μαθητές διαμορφώνουν μόνοι τους άποψη για την έννοια και το σχήμα του κανονικού πολυγώνου, ενώ αποσαφηνίζουν τα στοιχεία που τα καθορίζουν (π.χ. η εσωτερική, η εξωτερική γωνία και η σχέση τους με τον αριθμό των πλευρών ). Ένα άλλο δυνατό σημείο, είναι, ότι οι μαθητές διερευνούν δυναμικά το σχεδιασμό του κύκλου, εικάζοντας με ποια εντολή κάνουμε κύκλο με δεδομένη ακτίνα. Μετά, η γνώση αυτή θα φέρει άλλες εικασίες, πώς θα μπορούσαμε να κατασκευάσουμε κύκλο που να είναι περιγεγραμμένος σε κανονικό πολύγωνο. Έτσι, θα αναδυθεί η προσπάθεια σύνδεσης της ακτίνας με την πλευρά του κανονικού πολυγώνου. Επίσης, οι μαθητές, αφού κατακτήσουν γνώσεις και κατασκευές, θα δουν οπτικά ότι αν μεγαλώσουν τον αριθμό των πλευρών του κανονικού πολυγώνου, αυτό τείνει να γίνει κύκλος. Αποκτούν έτσι την αίσθηση του ορίου.

Οι γενικότεροι στόχοι της παρουσίασης είναι η ενημέρωση των καθηγητών για τα χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες εργαλείων επεξεργασίας εικόνας, ήχου, σχεδιοκίνησης και στερεοσκοπικών εικόνων με χρήση αποκλειστικά Ελεύθερου Λογισμικού/Λογισμικού Ανοιχτού Κώδικα (ΕΛ/ΛΑΚ).

Η εισαγωγή στην επίδραση κοινού ιόντος προσφέρεται για ανακαλυπτική προσέγγιση στην τάξη. Οι μαθητές μπορούν να προβλέψουν την εξέλιξη του χημικού αυτού φαινομένου και, στη συνέχεια, να εργαστούν σε εικονικό εργαστήριο για να επιβεβαιώσουν ή να ανασκευάσουν την πρόβλεψή τους. Η παρέμβαση του καθηγητή, που έπεται χρονικά, έχει σκοπό να βοηθήσει τους μαθητές να εμβαθύνουν στο φαινόμενο και να εμπεδώσουν τη γνώση που δόμησαν. Αυτή η διδακτική μέθοδος έχει εφαρμοστεί ήδη με θετικά αποτελέσματα.

Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας αποτελούν πλέον ένα σημαντικό και αναφαίρετο κομμάτι της καθημερινής ζωής, τόσο των ενηλίκων αλλά πολύ περισσότερο των μαθητών/τριών όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, οι οποίοι φαίνεται να απολαμβάνουν να αναζητούν τις πληροφορίες και τη γνώση μέσα από τα ταχύτατα κανάλια του Διαδικτύου. Με την εργαστηριακή μας παρουσίαση ελπίζουμε να δείξουμε πώς το ποίημα « Σπίτι με κήπον» του Κ.Π. Καβάφη , το ποίημα «IF» του R. Kipling και οι Νέες Τεχνολογίες χρησιμοποιούνται με σκοπό τη διδασκαλία γραμματικών φαινομένων μέσα από μια πολυαισθητηριακή, καλαίσθητη και ποιοτική μορφή εργασίας. Οι μαθητές/τριες της Έκτης τάξης του Δημοτικού Σχολείου και αντίστοιχα οι μαθητές/τριες της Β΄ ή της Γ΄τάξης του Γυμνασίου (Προχωρημένο επίπεδο στα Αγγλικά) καλούνται να κατανοήσουν τα ποιήματα και ταυτόχρονα να ανακαλύψουν κανόνες γραμματικής μέσα από ασκήσεις αλλά και πληροφορίες που αντλούν, χάρη στις Νέες Τεχνολογίες. Μέσα από ακούσματα και εικόνες οι μαθητές/τριες οδηγούνται όχι μόνο στην κατάκτηση της γνώσης αλλά και στην δημιουργική έκφραση.

Η ιδέα της εργασίας μου προήλθε από τις παρακολουθήσεις διδασκαλιών στα ειδικά σχολεία, κατά τη διάρκεια της φοίτησής μου στο Διδασκαλείο Ιωαννίνων. Παρατήρησα ότι : Τα παιδιά με ελαφριά – μέτρια νοητική υστέρηση μπορούσαν υπό προϋποθέσεις να χρησιμοποιήσουν ηλεκτρονικό υπολογιστή και συγκεκριμένα λογισμικά με την καθοδήγηση του δασκάλου τους. Ένας άλλος παράγοντας της παρατήρησής μου, αφορούσε τον τρόπο που ο ειδικός δάσκαλος «επικοινωνούσε» με τα παιδιά κατά τη διάρκεια του μαθήματος λεκτικά και εξωλεκτικά δείχνοντάς τους εικόνες Makaton. Τα δύο αυτά στοιχεία με οδήγησαν στη δημιουργία λογισμικού Hot Potatoes με χρήση εικόνων Makaton για παιδιά με ελαφριά και μέτρια νοητική υστέρηση.

Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο αναπτύχθηκε με βάση τη διδασκαλία των μαθηματικών. Μέσα από τη διαδικασία διαπραγμάτευσης των μαθηματικών νοημάτων τα μέλη της τάξης οδηγούνται στη λύση ενός προβλήματος η οποία θεωρείται ως κοινά αποδεκτή. Η μάθηση των σχολικών μαθηματικών επιτρέπει τη δημιουργία θετικών στάσεων και απόψεων για τα μαθηματικά και βελτιώνει την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, ζητήματα που επιδιώκουμε στη σύγχρονη εποχή. Αξιοποιείται το λογισμικό “The Geometer’s Sketchpad”, ένα «ανοικτό» περιβάλλον διερευνητικής μάθησης. Με τις δυνατότητες που διαθέτει βοηθά στην κατανόηση με ολοκληρωμένο τρόπο εννοιών και διαδικασιών μέσα από την επίλυση προβλημάτων και πειραματισμό.

Η «Λογομάθεια+» είναι ένα πρόγραμμα για τη διδασκαλία των γλωσσικών φαινομένων της Νέας Ελληνικής. Η εργασία περιγράφει και αξιολογεί το λογισμικό αυτό, σύμφωνα με τις σύγχρονες θεωρίες γλωσσικής διδασκαλίας και μάθησης, που αποτυπώνονται στη διεθνή βιβλιογραφία. Παρατίθεται και η κριτική ενός μαθητή της Γ΄ Γυμνασίου για το λογισμικό, η οποία αποτελεί ίσως αφορμή για περαιτέρω έρευνα και αξιολόγηση.

Η ερώτηση που απασχολεί την εκπαιδευτική κοινότητα της δημοτικής εκπαίδευσης είναι "Ποιός είναι ο πιο κατάλληλος τρόπος να χρησιμοποιήσουμε τους υπολογιστές για να βοηθήσουμε τους μαθητές στο μάθημα της γλώσσας;". Ο δάσκαλος μπορεί να χρησιμοποιήσει τον υπολογιστή είτε για την διδασκαλία είτε για την εξέταση είτε και για τα δύο. Ο μαθητής μπορεί να χρησιμοποιήσει τον υπολογιστή είτε σαν πηγή πληροφοριών είτε σαν μέσο επικοινωνίας, είτε σαν εκπαιδευτικό εργαλείο. Η εργασία αυτή παρουσιάζει μια εφαρμογή λογισμικού που έχει βασικό στόχο τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας και απευθύνεται κυρίως σε παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες όταν πρωτομαθαίνουν ανάγνωση.

Το κείμενο περιγράφει διδακτική πρόταση για τη Νεοελληνική Γλώσσα με χρήση του διαδικτύου, η οποία ενδεικτικά εφαρμόζεται στην 3η Ενότητα του διδακτικού εγχειριδίου Γ΄ Γυμνασίου. Ειδικότερα επικεντρώνεται στο θεματικό άξονα «ο ρόλος των προκαταλήψεων και στερεοτύπων στις σχέσεις μας με τους άλλους» με έμφαση σε δραστηριότητες κατανόησης κειμένου, λεξιλογίου και παραγωγής λόγου.

Η παρούσα μελέτη προτείνει μια σύζευξη των δυνατοτήτων της εκπαιδευτικής τεχνολογίας και των θεωρητικών επισημάνσεων για την αναγνώριση των λέξεων με στόχο την παροχή διευκολύνσεων στην εκμάθηση της ανάγνωσης. Αρχικά επιχειρείται η εννοιολογική αποσαφήνιση της αποκωδικοποίησης και η ανάδειξη του ρόλου της αναγνωστικής ταχύτητας και του αυτοματισμού στη διαδικασία αναγνώρισης/ταυτοποίησης των λέξεων. Στη συνέχεια παρουσιάζονται αναλυτικά εύχρηστες δραστηριότητες με λογισμικό γενικής χρήσης και μια εφαρμογή πειραματικού λογισμικού αυτοματοποίησης συλλαβών και λέξεων. Παρουσιάζονται τέλος, αποτελέσματα από μια πιλοτική ανίχνευση του χώρου και έναν πειραματισμό.

Στην παρούσα εργασία αποτυπώνονται οι παρατηρήσεις της νηπιαγωγού αναφορικά με την χρήση νηπίων - με ήπια και μέτρια νοητική καθυστέρηση – του ηλεκτρονικού υπολογιστή όσο και του ψηφιακού υλικού που χρησιμοποιήθηκε στα πλαίσια έργου ΕΠΕΑΕΚ¹ κατά το δίμηνο χρονικό διάστημα Οκτωβρίου – Νοεμβρίου 2008. Μέσα από την παρουσίαση μιας μελέτης περίπτωσης τάξης ειδικού νηπιαγωγείου δόθηκε η δυνατότητα να καταγραφούν πολλές παράμετροι που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη για τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή σε νήπια με ειδικές ανάγκες μιας και έχει εξελιχθεί σε σημαντικός παράγοντας της ανάπτυξης και της εξέλιξη τους. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής ανοίγει νέους δρόμους μάθησης οι οποίοι εμπεριέχουν κίνητρα, ερεθίσματα και ψυχαγωγία.

Η παρούσα εργασία προτείνει ένα εργαλείο παρέμβασης για την αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών σε συγκεκριμένα προβλήματα δυσορθογραφίας. Το λογισμικό ‘μαθαίνω τα άρθρα’ που δημιουργήθηκε, περιλαμβάνει δραστηριότητες για την εκμάθηση της σωστής γραφής των ομόηχων άρθρων. Εμπειρική μελέτη έδειξε ότι μαθητές με προβλήματα δυσορθογραφίας παρουσίασαν σημαντική βελτίωση στη γραφή των άρθρων ενώ ταυτόχρονα τονώθηκε η αυτοεκτίμησή τους και ενισχύθηκε η αυτοπεποίθηση τους, μετά τη διαδικασία παρέμβασης με το λογισμικό ‘μαθαίνω τα άρθρα’.

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες η δυνατότητα χρήσης υπολογιστών στην εκπαίδευση των ατόμων με αυτισμό έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον των επιστημόνων, των εκπαιδευτικών αλλά και των γονέων. Η παρούσα εργασία περιλαμβάνει: α) επισκόπηση των πρόσφατων ερευνών πάνω στην χρήση των υπολογιστών στην εκπαίδευση μαθητών με αυτισμό, β) παρουσίαση των παρατηρήσεων μας για την επαφή των αυτιστικών μαθητών του Ε.Ε.Ε.Ε.Κ. Κορινθίας με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και γ) συζήτηση για τις μελλοντικές εφαρμογές της χρήσης των ηλεκτρονικών υπολογιστών στο πεδίο του αυτισμού.

Ο όρος δυσλεξία αναφέρεται στην ειδική μαθησιακή δυσκολία του ατόμου για την κατάκτηση των δεξιοτήτων της ανάγνωσης και της γραφής. Η αξιοποίηση των τεχνολογιών της εικονικής πραγματικότητας στην αξιολόγηση του συνδρόμου αυτού είναι ακόμα ανεξερεύνητη και αποτελεί πρόκληση. Στόχος της παρούσας πιλοτικής έρευνας αποτέλεσε ο σχεδιασμός εξειδικευμένων δοκιμασιών για την ανίχνευση των χαρακτηριστικών μνημονικών δυσκολιών του συνδρόμου σε φοιτητές με δυσλεξία με τη χρήση της εικονικής πραγματικότητας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι δεν υπήρχαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στις επιδόσεις των φοιτητών με δυσλεξία και των φοιτητών χωρίς δυσλεξία, γεγονός που αναδεικνύει την ανάπτυξη και επιτυχημένη χρήση αντισταθμιστικών στρατηγικών από τα άτομα με δυσλεξία.

Το Πρόγραμμα Τεχνομάθεια στοχεύει στην ενασχόληση των μαθητών1 με την τεχνολογική καινοτομία, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να μελετήσουν ένα πρωτότυπο τεχνολογικό έργο, συνδέοντας τις ενδοσχολικές γνώσεις με την πραγματική ζωή. Σ΄ αυτό το πλαίσιο, η υλοποίηση του έργου AnimAμεΑ προσδοκά με όχημα την τεχνολογική καινοτομία και αξιοποιώντας το αυθεντικό πλαίσιο μάθησης (πλαισιοθετημένη μάθηση) και την εμπλοκή των μαθητών με ανοικτές δραστηριότητες (μέσα σε ένα συλλογικό – συνεργατικό περιβάλλον), πέρα από το μαθησιακό όφελος στο γνωστικό αντικείμενο, να αποτελέσει και μέσο στήριξης της ολόπλευρης αγωγής των μαθητών ως κοινωνικά ευαίσθητων πολιτών.

Η δημιουργία ενός εκπαιδευτικού λογισμικού με περιεχόμενο από το πεδίο των φυσικών επιστημών, προέκυψε με αφορμή το πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που πραγματοποιήθηκε κατά το σχολικό έτος 2007-08 στο 1ο Ειδικό Νηπιαγωγείο Πατρών με θέμα «Πετάμε, πετάμε... το χαρτί, το γυαλί, το πλαστικό και το αλουμίνιο». Το λογισμικό έχει χαρακτήρα υποστηρικτικό στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και περιβαλλοντικών συμπεριφορών καθώς και στην επίλυση προβληματικών καταστάσεων. Για τη δημιουργία του επιλέχθηκε η γλώσσα προγραμματισμού SCRATCH η οποία ενδείκνυται για την κατασκευή αλληλεπιδραστικών εφαρμογών με εικόνες και ήχους. Τα νήπια που συμμμετείχαν είχαν διαγνωστεί με ελαφριά και μέτρια νοητική καθυστέρηση.

Το λογισμικό που παρουσιάζουμε είναι ένα πρωτότυπο παρόμοιο με την γλώσσα προγραμματισμού Logo. Είναι ένα λογισμικό για την υποβοήθηση της διδασκαλίας του δομημένου προγραμματισμού στις μικρές ηλικίες δηλαδή σε μαθητές του Δημοτικού και του Γυμνασίου. Υποστηρίζει τις δομές Ακολουθίας, Επιλογής, Επανάληψης.

Η Αγωγή Υγείας είναι μια σχολική δραστηριότητα που αποσκοπεί στην αναβάθμιση της σχολικής ζωής και δίνει στους εκπαιδευτικούς, μετά από σχετική επιμόρφωση, την ευκαιρία να διευρύνουν τον τυπικό ρόλο τους ως διδασκόντων και να γίνουν συνοδοιπόροι των μαθητών στην πορεία τους προς την ενηλικίωση. Στην εργασία αυτή γίνεται μια απόπειρα να αναδειχθεί η ανάγκη της χρήσης των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας με σκοπό τη διευθέτηση των προβλημάτων που αναδύονται κατά το σχεδιασμό της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών σε θέματα Αγωγής Υγείας.

To συγκεκριμένο project, προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί στο ΣΔΕ Τυλίσου. Θα γίνει μια διαθεματική προσέγγιση στα πλαίσια του περιβαλλοντικού και πληροφορικού γραμματισμού, με στόχο την συγκριτική μελέτη της αποτελεσματικότητας της μάθησης και γενικότερα, της ενημέρωσης σε θέματα περιβάλλοντος, με και χωρίς την χρήση ΤΠΕ. Το αντικείμενο της εργασίας αποφασίστηκε, μετά από συζήτηση με τους εκπαιδευόμενους, να είναι ένα υπό εξαφάνιση είδος πτηνού της Κρήτης, ο Γυπαετός (Gypaetus barbatus), ο οποίος αν και είναι ουσιαστικά ακίνδυνος κινδυνεύει από τους κτηνοτρόφους της Κρήτης, κυρίως λόγω άγνοιας τους.

Τα κινητά τηλέφωνα αποτελούν πλέον πολυ-συσκευές με αυξημένη επεξεργαστική ισχύ, προηγμένες δυνατότητες δικτύωσης και αποθήκευσης δεδομένων και ταυτόχρονα μικρό μέγεθος. Η παρούσα εργασία παρουσιάζει κάποιες προτάσεις αξιοποίησης των κινητών τηλεφώνων συμπληρωματικά ως προς την εκπαιδευτική διαδικασία κάνοντας χρήση του λογισμικού Moodle και εξειδικευμένου λογισμικού δημιουργίας εφαρμογών για κινητές συσκευές. Γίνεται αναφορά σε εκπαιδευτικά παιχνίδια, στη δημιουργία βάσεων δεδομένων εκπαιδευτικού χαρακτήρα και στη δημιουργία κουίζ ερωτήσεων για χρήση σε κινητά τηλέφωνα.

Η χρήση προσομοιώσεων με τη βοήθεια της τεχνολογίας προσφέρεται για τη διδασκαλία θεμάτων των Φυσικών Επιστημών (ΦΕ), ειδικά εκείνων που δεν μπορούν να γίνουν άμεσα αντιληπτά με κάποιο συμβατικό εποπτικό μέσο. Στο κείμενό μας περιγράφεται συνοπτικά ο σχεδιασμός μιας τέτοιας διδακτικής προσέγγισης σε έννοια των ΦΕ για την οποία επιστρατεύεται η χρήση της τεχνολογίας. Επιπλέον, αναφέρονται οι πιθανές εναλλακτικές ιδέες των μαθητών/ριών πάνω στο θέμα, αλλά και οι δυσκολίες κατανόησής του, που ενθαρρύνουν τη χρήση Η/Υ. Το κείμενο ολοκληρώνεται με την μεθοδολογία και τη στοχοθεσία του σχεδιαζόμενου μαθήματος, για το οποίο δημιουργήθηκε η αντίστοιχη ηλεκτρονική προσομοίωση.

Το SBWD είναι ένα λογισμικό κατασκευής ιστοριών. Τα λογισμικά κατασκευής ιστοριών μπορούν να αξιοποιηθούν στην υποστήριξη διαδικασιών παραγωγής γραπτού λόγου και δημιουργικής έκφρασης, γραπτής και προφορικής. Η παρούσα εργασία αναφέρεται πολύ περιληπτικά στην παιδαγωγική αξιοποίηση του λογισμικού και περιγράφει τις λειτουργίες και τις δυνατότητές του.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται ένα έργο που υλοποιήθηκε στο 1ο ΕΠΑ.Λ. Πύργου με τη μέθοδο project, μέσω συνεργασίας ομάδας μαθητών του Τομέα Πληροφορικής για τη συγγραφή του λογισμικού καταγραφής και διαχείρισης μετρήσεων σεισμικών δονήσεων και αντίστοιχης ομάδας του Τομέα Ηλεκτρολογίας για τη δημιουργία των απαραίτητων αισθητήρων και ηλεκτρονικών κυκλωμάτων. Στα πλαίσια υλοποίησης του έργου στο σχολικό εργαστήριο υιοθετήθηκε μία πλήρως ολιστική προσέγγιση που περιλάμβανε ένα πλήθος γνωστικών αντικειμένων από διάφορες επιστήμες αλλά και δεξιότητες.

Στην παρούσα εργασία προτείνουμε μία εναλλακτική διδακτική προσέγγιση για την εισαγωγή στον προγραμματισμό και στη γλώσσα προγραμματισμού Logo με αξιοποίηση κατάλληλων προκατασκευασμένων επαναχρησιμοποιήσιμων μικρόκοσμων. Συγκεκριμένα, παρουσιάζουμε μια σειρά δραστηριοτήτων και μικρόκοσμων στο περιβάλλον MicroWorlds Pro, με κλιμάκωση πολυπλοκότητας και βαθμού δυσκολίας, που έρχεται να λειτουργήσει ως σκαλωσιά (scaffolding) κατά τη σταδιακή εξοικείωση των εκπαιδευομένων με τη Logo και το MicroWorlds Pro, εφαρμόζοντας την κατασκευαστική εποικοδομητιστική λογική στην πράξη.

Η εργασία αυτή επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στην αποτελεσματική χρησιμοποίηση των πολυμεσικών χαρακτηριστικών των διαδραστικών περιβαλλόντων στη διαδικασία της διδασκαλίας και της αυτοεκπαίδευσης και, κατά συνέπεια, τα μαθησιακά αποτελέσματα που πηγάζουν από αυτήν. Εφαρμόζεται ένα Διαδραστικό Πολυμεσικό Περιβάλλον (ΔΠΠ), βασισμένο στις σύγχρονες θεωρίες μάθησης με σκοπό την διευκόλυνση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, με επιδίωξη την ταυτόχρονη αύξηση της μαθησιακής απόδοσης και της μεταφοράς μεγαλύτερου γνωστικού φορτίου. Η συνεισφορά του συνίσταται στην ανάπτυξη νέων μεθόδων διδασκαλίας, ενισχύοντας τις αποδεκτές μορφές εκπαίδευσης και η αξιολόγηση των παιδαγωγικών του χαρακτηριστικών συνάγει στην επιστημονική επίδραση κατά τη χρήση και λειτουργία του.

Στο ΣΔΕ Πάτρας, σε συνεργασία με τον διευθυντή του σχολείου και σύμφωνα με τον κανονισμό λειτουργίας του, το σχολικό έτος 2007-08, εντάχθηκαν, στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα σπουδών, προγράμματα διάφορων δραστηριοτήτων (Ζουρίδης, κ.ά., 2007), ετήσιας διάρκειας Ο περιβαλλοντικός με τον πληροφορικό γραμματισμό υλοποίησαν διαθεματικό πρόγραμμα με θέμα το νερό. Χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος project και ως τελικό προϊόν παράχθηκε μια ταινία μικρού μήκους κινουμένων σχεδίων (animation) υποστηριζόμενη από μία παρουσίαση σε PowerPoint. Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται η πορεία των δραστηριοτήτων, για την υλοποίηση του παραπάνω σχεδίου δράσης, καθώς και η συμβολή των ΤΠΕ στη δημιουργία του τελικού προϊόντος και στην επίτευξη των στόχων.

Στην εισήγηση αυτή παρουσιάζουμε μια διεπιστημονική εργασία στα μαθήματα Πληροφορικής και Ελληνικής Γλώσσας στο ΣΔΕ Δ.Φ .Ελεώνα. Οι εκπαιδευόμενες που συμμετείχαν στη δράση, εξέτασαν τη ζωή και το έργο του Ιωάννη Ρίτσου και σχολίασαν το έργο του Σονάτα του Σεληνόφωτος που ανήκει στη συλλογή Τέταρτη Διάσταση. Απέκτησαν έτσι τη δεξιότητα να σχολιάζουν και να διαβάζουν κριτικά ένα λογοτεχνικό έργο σε συνδυασμό με τη ανάπτυξη της ικανότητας να χρησιμοποιούν τις Νέες Τεχνολογίες στην μαθησιακή καθημερινότητα τους αρχικά και στη ζωή τους γενικότερα.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται για πρώτη φορά το ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό «Ταξίδι στον Πολιτισμό» και αξιολογούνται βελτιωτικά οι ενότητες που αναφέρονται τόσο στις ψηφιακές ιστορικές περιηγήσεις όσο και στις διαδραστικές εφαρμογές του. Ειδικότερα, στο πρώτο μέρος μετά από μια σύντομη αναφορά των ενοτήτων του εκπαιδευτικού πολυμεσικού υλικού πραγματοποιείται μια γενική περιγραφή των ψηφιακών περιηγήσεων και διαδραστικών εφαρμογών. Στο δεύτερο μέρος της εργασίας στα πλαίσια της βελτιωτικής αξιολόγησης παρουσιάζεται η αξιολόγηση της διδακτικής και παιδαγωγικής μεθοδολογίας του εκπαιδευτικού λογισμικού καθώς και η τεχνολογική αξιολόγηση των ψηφιακών περιηγήσεων και διαδραστικών εφαρμογών. Τέλος, παρατίθενται προτάσεις βελτιστοποίησης και συμπεράσματα.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται τα χαρακτηριστικά και οι εκπαιδευτικές δυνατότητες μιας αλληλεπιδραστικής παρουσίασης που έχει αναπτυχθεί στο περιβάλλον του MicroWorlds Pro και περιλαμβάνει εκπαιδευτικές δραστηριότητες για την κατανόηση από μαθητές Δημοτικού σχολείου, βασικών εννοιών της θεωρίας των χρωμάτων. Η παρατήρηση και αξιολόγηση των ενεργειών των μαθητών κατά την πιλοτική αξιοποίηση της εφαρμογής, στην οποία έλαβαν μέρος 11 μαθητές ΣΤ’ τάξης δημοτικού Σχολείου της Πάτρας, και η ανάλυση των απαντήσεων τους σε ερωτήσεις που τους απευθύνονταν, έδωσαν ενθαρρυντικά στοιχεία για τις νέες γνώσεις με τις οποίες αυτοί ήρθαν σε επαφή αλλά και για τις δυνατότητες της εκπαιδευτικής αξιοποίησης της εφαρμογής.

Η εισήγηση αυτή παρουσιάζει την οργάνωση ενός μαθήματος – σχεδίου εργασίας για τον Καραγκιόζη, σχεδιασμένου με τη μορφή ιστοεξερεύνησης (webquest) σε περιβάλλον wiki, το οποίο αφορά τις τάξεις Α΄ Γυμνασίου και Α΄ Λυκείου και τα γνωστικά αντικείμενα της Λογοτεχνίας και της Γλώσσας. Ειδικότερα, εξετάζει, σε θεωρητικό επίπεδο, ορισμένα ανοικτά ζητήματα σχετικά με τη διδακτική των δύο εμπλεκόμενων γνωστικών αντικειμένων και τις δυνατότητες των ΤΠΕ προς αυτή την κατεύθυνση. Περιγράφει, επίσης, αδρά το διδακτικό παράδειγμα και εκθέτει τα συμπεράσματα που προέκυψαν από την εφαρμογή του.

Στην ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία καταγράφεται ένας ολοένα αυξανόμενος αριθμός ερευνητικών μελετών οι οποίες προσπαθούν να διασαφηνίσουν το ρόλο των υπολογιστικών περιβαλλόντων στη διδασκαλία και μάθηση των Φυσικών Επιστημών. Υπάρχουν ήδη αρκετά δεδομένα που συνηγορούν υπέρ της θετικής επίδρασης των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία, ωστόσο επειδή πρόκειται για έναν σχετικά νέο ερευνητικό πεδίο, θεωρείται θεμιτή κάθε προσπάθεια διερεύνησης των παραμέτρων αυτής της επίδρασης, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Υπό αυτή τη λογική παρουσιάζουμε μια προσπάθεια ένταξης των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική πράξη αξιοποιώντας τις δυνατότητες του εκπαιδευτικού λογισμικού Interactive Physics για τη διδασκαλία της ταχύτητας στην Ε΄ τάξη του Δημοτικού Σχολείου.

Η παρούσα εισήγηση παρουσιάζει ένα διαθεματικό σενάριο Γεωγραφίας και άλλων γνωστικών αντικειμένων για την Στ΄ Δημοτικού ακολουθώντας τη δομή που προτείνεται από τους συγγραφείς του Επιμορφωτικού υλικού για την εκπαίδευση των επιμορφωτών στα Πανεπιστημιακά Κέντρα Επιμόρφωσης (ΠΑΚΕ) του Ερευνητικού Ακαδημαϊκού Ινστιτούτου Τεχνολογίας Υπολογιστών (ΕΑΙΤΥ, 2007). Στο διαθεματικό σενάριο παρουσιάζεται η δυνατότητα παιδαγωγικής αξιοποίησης λογισμικών γενικής χρήσης και λογισμικών οπτικοποίησης, ζωγραφικής και εννοιολογικής χαρτογράφησης. Η χρήση των παραπάνω λογισμικών δίνει μια νέα διάσταση στη διδασκαλία.

Οι μαθητές καλούνται να ανακαλύψουν την γνώση μόνοι τους ελάχιστα βοηθούμενοι από το διδάσκοντα, μια πρακτική που τον προετοιμάζει να ανταπεξέλθει στις προκλήσεις της κοινωνίας της πληροφορίας. Στόχος της συγκεκριμένης προσέγγισης είναι η αξιοποίηση και ο σχεδιασμός μιας εκπαιδευτικής πλατφόρμας από τους εκπαιδευτικούς για τον σχεδιασμό της διδασκαλίας. Στόχος της εργασίας αυτής είναι να παρουσιάσει καλές πρακτικές και παραδείγματα για το πώς, τα wikis, το Webnode, και τα blogs μπορούν να αξιοποιηθούν μέσα σε τάξη σε πραγματικές συνθήκες διδασκαλίας προκειμένου να διευκολύνουν το έργο του εκπαιδευτικού και να βελτιώσουν την ροή και την αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Στην παρούσα εισήγηση παρουσιάζονται τα αποτελέσματα έρευνας ο οποία πραγματοποιήθηκε σε δασκάλους και νηπιαγωγούς της Δυτικής Μακεδονίας που είχαν ολοκληρώσει το Β΄ κύκλο επιμόρφωσης στις Νέες Τεχνολογίες. Σκοπός της έρευνας ήταν η καταγραφή και διερεύνηση των αντιλήψεων και των απόψεων τους σχετικά με την επιμόρφωση και να καταγραφούν οι προτάσεις τους για πιο πετυχημένη εφαρμογή των νέων τεχνολογιών στη διδακτική πράξη καθώς και την καλύτερη οργάνωση επιμορφωτικών σεμιναρίων. Μέσα από τον εκπαιδευτικό λόγο προβάλλεται η ανάγκη της συνεχής επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών σε θέματα νέων τεχνολογιών και σε τομείς που τους ενδιαφέρουν και είναι χρήσιμοι στην καθημερινή διδακτική πρακτική. Τονίζεται επίσης η αναγκαιότητα της συμμετοχής των εκπαιδευτικών στην οργάνωση, στη μεθοδολογία, στο επιμορφωτικό υλικό και στους στόχους των προγραμμάτων επιμόρφωσης.

Στην εισήγηση αυτή παρουσιάζεται ένα εκπαιδευτικό σενάριο με τίτλο «Μαθαίνω γράμματα και σχήματα» για τη Γλώσσα της Α΄Δημοτικού με την εμπλοκή των Μαθηματικών και της Αισθητικής Αγωγής στο πλαίσιο μιας διαθεματικής προσέγγισης. Η παρούσα πρόταση είναι μια εναλλακτική μορφή διδασκαλίας ενταγμένη στο Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) και μπορεί να αξιοποιηθεί αποτελεσματικά στην εκπαιδευτική διαδικασία μέσα από τις αναμφισβήτητες δυνατότητες των ΤΠΕ.

Στην εισήγηση παρουσιάζεται το εκπαιδευτικό σενάριο: «Ταξίδι των αισθήσεων στη χώρα του Α». Το σενάριο αξιοποιώντας εκπαιδευτικό λογισμικό, είναι σχεδιασμένο για μαθητές Α’ τάξης και το μάθημα της Γλώσσας, με την εμπλοκή της Αισθητικής Αγωγής, στο πλαίσιο μιας διαθεματικής προσέγγισης. Η ιδέα που διέπει το σενάριo είναι η δημιουργία μιας χώρας με γράμματα. Οι μαθητές, σε ομάδες, θα προσπαθήσουν να δημιουργήσουν μία τρισδιάστατη και πολυαισθητηριακή χώρα εμπνευσμένη από το λογισμικό: «Ταξίδι στη χώρα των γραμμάτων». Το σενάριο κεντρίζει το ενδιαφέρον των μαθητών, επειδή τους δίνεται η δυνατότητα να δημιουργήσουν στην πραγματική ζωή, κάτι που τους έχει παρουσιαστεί εντυπωσιακά μέσω υπολογιστή.

Αντικείμενο της παρούσας εργασίας είναι η καταγραφή του λογισμικού εφαρμογών που διατίθεται σήμερα για τη διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος στο Δημοτικό Σχολείο, η ταξινόμησή του, προκειμένου η χρήση του να είναι λειτουργική και εύχρηστη και η αποτίμησή του σε επίπεδο παιδαγωγικής αξιοποίησης.

Για μια πρώτη καταγραφή των απόψεων των φιλολόγων που παρακολούθησαν τα επιμορφωτικά προγράμματα Β΄ επιπέδου στους νομούς Σερρών, Δράμας και Καβάλας στις περιόδους: Μάιο-Ιούλιο και Σεπτέμβριο-Οκτώβριο 2008, δόθηκε στους επιμορφούμενους ερωτηματολόγιο με κύριους άξονες έρευνας: αρχικές προσδοκίες, πιθανές προοπτικές θετικής αξιοποίησης των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική πράξη, δυσκολίες που αντιμετώπισαν, αυτο-αξιολόγηση, αξιολόγηση των επιμορφωτών, γενικότερη αποτίμηση. Από την επεξεργασία των απαντήσεων προκύπτει η γενικότερη θετική αξιολόγηση του προγράμματος και η επίτευξη των αρχικών προσδοκιών-στόχων Ως αρνητικά στοιχεία καταγράφονται ο εντατικός ρυθμός των μαθημάτων, η συσσώρευση μεγάλου όγκου επιμορφωτικού υλικού και η ακατάλληλη προς επιμόρφωση περίοδος.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται μια πρόταση για τη διδασκαλία περιβαλλοντικών επιστημών με τη χρήση πειραμάτων και ΤΠΕ σε υποψήφιους εκπαιδευτικούς. Πρόκειται για μια δομημένη συλλογή διερευνητικών δραστηριοτήτων που υποστηρίζονται από ΤΠΕ για τη διδασκαλία μετεωρολογικών φαινομένων και ειδικότερα της έννοιας του ανέμου. Παρουσιάζεται το περιεχόμενο της διδακτικής ακολουθίας καθώς και το πλαίσιο αξιοποίησης των ΤΠΕ (πολυμέσα - διαδίκτυο) σε αυτή. Τέλος, αναφέρονται τα πρώτα ενδεικτικά αποτελέσματα της εφαρμογής της διδακτικής ακολουθίας, που σχετίζονται με τη χρήση των ΤΠΕ.

Η ιδέα αξιοποίησης της Ιστορίας συγκεκριμένων Επιστημονικών Οργάνων, όπως αυτά που χρησιμοποιήθηκαν στη Ναυσιπλοΐα, στην ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού για τη διδασκαλία χωρικών εννοιών και δεξιοτήτων αποτελεί το θεματικό άξονα σχεδιασμού του εκπαιδευτικού λογισμικού «Περίπλους». Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε στοχεύει να διερευνήσει αν οι μαθητές είναι σε θέση να προσδιορίζουν τη γεωγραφική θέση ενός τόπου και να προσανατολίζονται στο περιβάλλον του λογισμικού προσομοίωσης μέσω της απόκτησης γνώσεων για τη λειτουργία και τη χρήση των Ιστορικών Οργάνων Ναυσιπλοΐας. Τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την πειραματική εφαρμογή του εκπαιδευτικού λογισμικού αναδεικνύουν τη σκοπιμότητα και ωφελιμότητα του σχεδιασμού προηγμένων τεχνολογικά μαθησιακών περιβαλλόντων που εμπλέκουν ενεργά τα επιστημονικά όργανα και την ιστορία τους σε ένα νέο, εμπλουτισμένο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών για τη διαθεματική διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών.

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Οίκαδε» συμπληρώνει φέτος δέκα χρόνια εφαρμογής του στη Δημοτική Εκπαίδευση της Κύπρου, της Ελλάδας και του απόδημου ελληνισμού. Με βάση την πολύτιμη εμπειρία των συμμετεχόντων εκπαιδευτικών και μαθητών όσο και τις νέες εκπαιδευτικές και κοινωνικές ανάγκες των τελευταίων χρόνων, τη φετινή σχολική χρονιά (2008-09) δίνεται περισσότερη έμφαση στη δημιουργία ενός δυναμικού περιβάλλοντος αλληλεπίδρασης μαθητών και εκπαιδευτικών, στο οποίο να μπορεί να αναπτυχθεί η κριτική σκέψη και να καλλιεργηθεί πνεύμα συνεργασίας. Το άρθρο αυτό έχει βασικό στόχο να παρουσιάσει δραστηριότητες που στοχεύουν προς αυτή την κατεύθυνση. Η αξιολόγηση της νέας προσπάθειας θα παρουσιαστεί μεταγενέστερα. Αποκλειστικός χορηγός της όλης προσπάθειας είναι η Τράπεζα Κύπρου.

Την τελευταία δεκαετία, αναπτύχθηκαν πολλοί νέοι Ελληνικών τίτλοι εκπαιδευτικού λογισμικού και εξελληνίστηκαν αρκετοί ξένοι τίτλοι. Παράλληλα υπάρχει πλέον πληθώρα δωρεάν διαδικυακών υπηρεσιών και λογισμικών, που έχουν και εκπαιδευτικό ενδιαφέρον. Ζητούμενο για τον εκπαιδευτικό, που θέλει να αξιοποιήσει τις ΤΠΕ, είναι η επιλογή του καταλληλότερου λογισμικού. Πρωτίστως όμως, πρέπει να γνωρίζει την ύπαρξη και τις δυνατότητες αξιοποίησης και απόκτησης των διαφόρων λογισμικών και υπηρεσιών. Στην παρούσα εργασία, περιγράφεται το προσχέδιο μιας Διαδικτυακής Πύλης, με τη μορφή μιας Κοινότητας Πρακτικής, όπου κανείς θα μπορεί να πραγματοποιήσει πολυκριτηριακές αναζητήσεις τέτοιων πληροφοριών, αλλά και να αναρτήσει συνεργατικά δικές του ιδέες, εμπειρίες, και αξιολογήσεις.

Το παρόν άρθρο αποτιμά τις δυνατότητες της πλατφόρμας συνεργατικών εικονικών περιβαλλόντων Second Life, για την υποστήριξη συνεργατικής μάθησης με χρήση υπολογιστή. Επιπλέον, παρουσιάζονται οι λειτουργικότητες που έχουν σχεδιαστεί και ενσωματωθεί στην πλατφόρμα Second Life, ώστε να διευκολύνεται η διεξαγωγή συνεργατικής η- μάθησης με την τεχνική jigsaw. Τέλος, παρουσιάζεται μια μελέτη περίπτωσης με στόχο την αξιολόγηση του Second Life από προπτυχιακούς φοιτητές, με σκοπό τον προσδιορισμό των δυνατοτήτων της πλατφόρμας για την υποστήριξη συνεργατικών τεχνικών η-μάθησης.

Στην παρούσα εισήγηση γίνεται παρουσίαση ενός εκπαιδευτικού πολιτιστικού προγράμματος, όπου κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας μελετήθηκαν με σκοπό τη διαθεματική προσέγγισή τους μέσω της εικαστικής δημιουργίας. Στόχος ήταν η ζωγραφική αναπαράσταση σκηνών από τα εν λόγω κείμενα. Σημαντική αποδείχτηκε η χρήση των ΤΠΕ: Διαδίκτυο, Επεξεργασία Κειμένου, Ψηφιακή Σάρωση. Συγκεφαλαιώνοντας θα μπορούσαμε να πούμε ότι έγινε προσπάθεια :1) για μια δημιουργική σύζευξη της λογοτεχνίας και της τεχνολογίας, 2) για να παρουσιαστεί η επίδραση που μπορεί να έχει η λογοτεχνία στη ζωγραφική και 3) για την εφαρμογή της χρήσης των ΤΠΕ σε ένα κατ’ ουσίαν θεωρητικό μάθημα.

Στη διάρκεια του εργαστηρίου θα δοθεί η ευκαιρία στους συμμετέχοντες να συζητήσουν με τους εισηγητές ζητήματα παιδαγωγικής και διδακτικής αξιοποίησης των Εκπαιδευτικών Λογισμικών του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για τα Μαθηματικά του δημοτικού σχολείου. Αρχικά οι συμμετέχοντες θα πλοηγηθούν στα παραπάνω λογισμικά με τη βοήθεια των εισηγητών και κατόπιν συγκεκριμένες μαθηματικές έννοιες των σχολικών εγχειριδίων θα προσεγγιστούν με την υποστήριξη των λογισμικών.

Τα διαδικτυακά περιβάλλοντα μάθησης (ΔΠΜ – web-based learning environments) υποστηρίζουν μια σειρά από λειτουργίες που έχουν στόχο τη δημιουργία και διαχείριση "εικονικών τάξεων". Οι λειτουργίες αυτές περιλαμβάνουν την ανταλλαγή (ψηφιακού) μαθησιακού περιεχομένου ανάμεσα στους εκπαιδευτές και τους εκπαιδευόμενους, αλλά και την υποστήριξη της σύγχρονης και ασύγχρονης επικοινωνίας, τη διαχείριση ανακοινώσεων, ασκήσεων, κλπ. Ο απώτερος στόχος είναι η παροχή υπηρεσιών εκπαίδευσης και κατάρτισης χωρίς περιορισμούς χώρου και χρόνου ("education and training to anyone, anytime, anyplace"). Το εργαστήριο θα παρουσιάσει ένα συγκεκριμένο ΔΠΜ στο οποίο έχουν δωρεάν πρόσβαση όλοι οι εκπαιδευτικοί της Β/θμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα: το περιβάλλον η-Τάξη (http://eclass.sch.gr). Κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να δημιουργήσουν τις δικές τους εικονικές τάξεις, και να δουν στην πράξη πώς τα περιβάλλοντα αυτά μπορούν να αξιοποιηθούν στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Η εξοικείωση των παιδιών με τα λεξικά, απαραίτητα εργαλεία καθημερινής χρήσης για κάθε πολίτη, είναι μάλλον περιθωριακή στα σχολεία μας. Αλλά και όπου προβλέπεται3, αυτό γίνεται εξαιρετικά περιγραφικά και επιφανειακά. Εξαιρετικά σπάνια, επίσης, δίνεται η δυνατότητα στους φιλολόγους να εξοικειωθούν με τη λεξικογραφική διαδικασία και τις πολλαπλές διδακτικές προεκτάσεις που μπορεί να έχει. Το συγκεκριμένο εργαστήριο αποβλέπει στο να αναδείξει τις σημαντικές δυνατότητες που παρέχουν οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας (σώματα κειμένων, μηχανές αναζήτησης, ηλεκτρονικά λεξικά) στην ανανέωση της διδακτικής πρακτικής που θα μπορούσαν να ακολουθήσουν οι εκπαιδευτικοί, προκειμένου να εξοικειώσουν δημιουργικά και κριτικά τους μαθητές με τον κόσμο της λεξικογραφίας. Τα ερωτήματα, ειδικότερα, στα οποία θα επιχειρήσει να απαντήσει το συγκεκριμένο εργαστήριο είναι: Με ποια κριτήρια μπορούν να επιλέξουν τα παιδιά ένα λεξικό; Πώς μπορούν να παρακολουθούν τις συζητήσεις που κατά περιόδους προκαλούνται στον τύπο με μια κριτική και υποψιασμένη ματιά; Πώς μπορούμε να εργαστούμε, ώστε να αντιληφθούν οι μαθητές μας ότι η πληροφορία που δίνουν τα λεξικά δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως στατική και βέβαιη, αλλά και ως μεταβαλλόμενη; Με ποιες μορφές γλωσσικού γραμματισμού (κλασικού και νέου) εξοικειώνονται τα παιδιά, αν εξοικειωθούν με τη λεξικογραφική διαδικασία; Πώς μπορούν να γίνουν όλα αυτά αξιοποιώντας τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας με τρόπο σύγχρονο και δημιουργικό για εκπαιδευτικούς και μαθητές; Ποια ευρύτερα σχέδια εργασίας (projects) και διαθεματικές προσεγγίζεις μπορούν να προκύψουν με αφετηρία το συγκεκριμένο ζήτημα; Το εργαστήριο περιλαμβάνει τρεις ενότητες και ενδείκνυται για φιλολόγους Γυμνασίου και Λυκείου. Στην πρώτη παρουσιάζεται ο θεωρητικός προβληματισμός και οι στόχοι· στο δεύτερο οι φιλόλογοι εργάζονται στους υπολογιστές του εργαστηρίου, επιχειρώντας αφενός να προσεγγίσουν τα προαναφερθέντα ερωτήματα, αφετέρου να διαμορφώσουν μια δική τους διδακτική εκδοχή· στην τρίτη ενότητα, τέλος, παρουσιάζονται οι εργασίες και επιχειρείται μια τελική σύνθεση.

Στο εργαστήριο θα γίνει επίδειξη του εργαστηρίου Γεωμετρικής Οπτικής του λογισμικού «Ανοικτό Μαθησιακό Περιβάλλον (ΑΜΑΠ)» που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «ΧΡΥΣΑΛΛΙΔΕΣ» του ΕΑΙΤΥ/ΥΠΕΠΘ και οι συμμετέχοντες θα έχουν τη δυνατότητα να συνθέσουν και να «τρέξουν» πειραματικές διατάξεις με βάση φύλλα εργασίας που περιλαμβάνονται στο διδακτικό υλικό του. Η διάρκεια του προτείνεται να είναι τουλάχιστον 1-1.30 ώρα

Το παρόν εργαστήριο αποσκοπεί να εισάγει τους συμμετέχοντες εκπαιδευτικούς στην επεξεργασία ψηφιακού βίντεο με τη χρήση ΕΛ/ΛΑΚ. Στα πλαίσια του εργαστηρίου χρησιμοποιείται η κυρίαρχη σουίτα λογισμικού για την επεξεργασία ψηφιακού βίντεο στον χώρο του ΕΛ/ΛΑΚ και παρουσιάζονται ο Video Sequence Editor και ο Node Compositor. Το εργαστήριο εστιάζεται στη χρήση του ψηφιακού βίντεο για την ικανοποίηση αναγκών της καθημερινής εκπαιδευτικής πρακτικής.

Ένα βασικό θέμα (ίσως το βασικότερο) που σχετίζεται με τις εφαρμογές των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.) στη Μαθηματική εκπαίδευση, είναι αυτό των διδακτικών σεναρίων, δηλαδή η περιγραφή και η ανάλυση όλων εκείνων των στοιχείων που επιτρέπουν (ή αποτρέπουν) την οργάνωση μιας αποτελεσματικής διδασκαλίας. Το εργαστήριο οργανώνεται γύρω από την έννοια των διδακτικών σεναρίων. Στο πρώτο μέρος θα παρουσιαστεί, πολύ συνοπτικά, το θεωρητικό πλαίσιο των διδακτικών σεναρίων: τι ακριβώς είναι τα διδακτικά σενάρια και για ποιο λόγο αποτελούν τη βασική συνιστώσα της σύγχρονης διδασκαλίας των Μαθηαμτικών με τη χρήση Τ.Π.Ε. Στο δεύτερο μέρος θα αναπτυχθεί αναλυτικά .ένα πλήρες σενάριο για μαι συγκεκριμένη διδασκαλία. Στο τρίτο μέρος θα δειχθεί με διεξοδικό τρόπο η χρήση ενός διδακτικού σεναρίου για την οργάνωση μιας συγκεκριμένης διδασκαλίας. Στη διάρκεια του εργαστηρίου θα υπάρξει ένας διαρκής διάλογος γύρω από τα θέματα της Μαθηματικής Εκπαίδευσης και τα προβλήματά της και θα εξεταστεί το ερώτημα της ωφέλειας που προκύπτει για τη διδασκαλία των Μαθηαμτικών από τη χρήση των Τ.Π.Ε, όπως και τα ενδεχόμενα μειονεκτήματα από τη χρήση αυτή.

Στα πλαίσια μιας συμμετοχικής διεργασίας διδασκόντων επιχειρείται η δημιουργία αρχείου διαδραστικών παρουσιάσεων μαθημάτων Φυσικής Β΄ Γυμνασίου βασισμένων στο αναλυτικό πρόγραμμα. Οι παρουσιάσεις χρησιμοποιούν ως βάση εποπτικό υλικό που εμφανίζεται ήδη στα σχολικά εγχειρίδια και διασυνδέονται με διαδραστικά λογισμικά και πολυμεσικές εφαρμογές που προτείνει το Π.Ι. Το αρχείο που συστηματοποιείται με τη μορφή ωριαίων μαθημάτων διατίθεται σε ενδιαφερόμενους εκπαιδευτικούς για χρήση-αξιολόγηση στην τάξη. Διαρθρωτικές και διορθωτικές αλλαγές σχεδιάζονται με το πέρας του πρώτου έτους χρήσης.

Τα Ολιγοθέσια Δημοτικά Σχολεία σήμερα αποτελούν, περίπου, το 35% του συνολικού αριθμού των σχολικών μονάδων της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, ενώ πριν από μια δεκαετία αποτελούσαν το 57,42%. Σύγχρονες μορφές παιδαγωγικής και εκπαιδευτικής παρέμβασης αξιοποιώντας τις Τ.Π.Ε., όπως η εξ’ Αποστάσεως Εκπαίδευση μέσω Τηλεδιδασκαλίας ή «Εικονικής Τάξης» μπορούν να βοηθήσουν στη διδασκαλία μαθημάτων, όπως των Ξένων Γλωσσών (που δεν διδάσκονται στο κανονικό-πρωινό πρόγραμμα) της Γλώσσας, των Μαθηματικών, κ.α.

Η βασική ιδέα που διέπει το συγκεκριμένο σενάριο παραπέμπει στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση κατάλληλων διαθεματικών δραστηριοτήτων, με άξονα αναφοράς το υπάρχον λογισμικό Γλώσσας και Φυσικής για την Ε΄ και ΣΤ΄ τάξη του Δημοτικού σχολείου, που αναφέρεται στο θέμα της ενέργειας. Συγκεκριμένα αξιοποιούνται το λογισμικό της Γλώσσας, «Η Σπίθα, ο Κεραυνός …..και η Αποκάλυψη της Αλήθειας», και της Φυσικής, «Ερευνώ το φυσικό κόσμο-Η ενέργεια». Στο συγκεκριμένο σενάριο περιγράφονται δραστηριότητες, οι οποίες δεν μπορούν ή είναι δύσκολο να υλοποιηθούν με βάση τα συμβατικά μέσα ενός παραδοσιακού περιβάλλοντος μάθησης. Η δομή της εισήγησης περιλαμβάνει αφενός την ανάπτυξη του θεωρητικού πλαισίου στο οποίο βασίζεται το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό σενάριο και τη διερεύνηση ζητημάτων της σύγχρονης παιδαγωγικής και διδακτικής, σε σχέση με το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό σενάριο αφετέρου.

Η εργασία αυτή παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη σχεδιαστική πρόταση για την τροποποίηση και επέκταση της πλατφόρμας ασύγχρονης ηλεκτρονικής μάθησης Moodle, για να υποστηρίξει πλήρως της μεθόδους της συνεργατικής μάθησης. Αυτό επιτυγχάνεται με την ενσωμάτωση στην πλατφόρμα του Moodle, νέων λειτουργιών τα οποία αποτελούν χαρακτηριστικά των εικονικών εκπαιδευτικών περιβαλλόντων (VLE), προσδίδοντας με αυτό τον τρόπο στο Moodle την εικόνα ενός ολοκληρωμένου εικονικού εκπαιδευτικού περιβάλλοντος. Στο κείμενο που ακολουθεί, περιγράφονται αναλυτικά προτάσεις για την ενσωμάτωση νέων λειτουργιών στο Moodle και παρουσιάζεται το υλοποιημένο σύστημα που απευθύνεται στη τριτοβάθμια εκπαίδευση. Τέλος, προτείνεται και ένα θεωρητικό μοντέλο αξιολόγησης του νέου αυτού συστήματος για την αξιολόγηση της επιτυχίας του συστήματος και τα αποτελέσματα χρήσης του.

Το Σύστημα Διαχείρισης Μαθησιακών Δραστηριοτήτων LAMS (http://lamsfoundation.org) υποστηρίζει και διευκολύνει την οργάνωση και στήριξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας που διαμεσολαβείται από υπολογιστή είτε εκ του σύνεγγυς είτε από απόσταση. Στo πλαίσιο χρήσης ενός τέτοιου συστήματος, οι εκπαιδευτικοί καλούνται να ασκήσουν νέους ρόλους κατά τη σχεδίαση του μαθήματος και κατά τη διδασκαλία. Σε αυτή την εργασία περιγράφεται μια μελέτη περίπτωσης για την οποία παρουσιάζεται ο σχεδιασμός, η υλοποίηση και εποπτεία των εργαστηριακών ασκήσεων και εξετάσεων του μαθήματος «Βάσεις Δεδομένων» στο τμήμα Τηλεπικοινωνιακών Συστημάτων & Δικτύων του ΤΕΙ Μεσολογγίου κατά το ακαδημαϊκό έτος 2008-2009 με το LAMS. Τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν βελτίωση της ποιότητας των μαθησιακών δραστηριοτήτων με αύξηση της αλληλεπίδρασης και συνεργασίας μέσα από τα διατιθέμενα εργαλεία επικοινωνίας, εποπτείας και υποστήριξης της προόδου εκπόνησης δραστηριοτήτων σε ατομικό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο ομάδων σπουδαστών.

Κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς 2007-2008, έγινε αξιοποίηση του Moodle για σκοπούς συνεργασίας μεταξύ δημοτικών σχολείων Ελλάδας και Κύπρου σε μαθήματα της διδακτέας ύλης. Για να γίνει εφικτή και εύκολη η πρόσβαση των μαθητών στην πλατφόρμα, έγινε επανασχεδιασμός του περιβάλλοντος διεπαφής του Moodle και προσθήκη νέων λειτουργιών ώστε να διευκολυνθεί η συνεργασία τάξεων μέσω τηλεδιάσκεψης και συμμετοχή γονιών μετά τις ώρες λειτουργίας του σχολείου. Υπήρξαν θετικές αντιδράσεις από μαθητές αλλά και εμπλοκή γονιών ενώ τον Ιούνιο του 2009 θα γίνει και αξιολόγηση των μαθησιακών αποτελεσμάτων.

Η διερεύνηση της δυνατότητας ένταξης των ψηφιακών κόμικς στη διδασκαλία διαφόρων γνωστικών αντικειμένων μέσα από ένα πιλοτικό εργαστήριο εξετάζεται στην παρούσα εργασία. Αρχικά, παρουσιάζονται οι εκπαιδευτικές τους δυνατότητες, ερευνητικά δεδομένα και προγράμματα σε σχολικές μονάδες παγκοσμίως που συνηγορούν στην αποτελεσματικότητα των κόμικς -ψηφιακών και μη- ως εκπαιδευτικών εργαλείων, και στη συνέχεια περιγράφεται η πορεία ενός πιλοτικού εργαστηρίου, όπου μαθητές Γυμνασίου ενεργοποιήθηκαν στη δόμηση μιας ιστορίας κόμικς με θέμα την Ισότητα των Φύλων, χρησιμοποιώντας το εκπαιδευτικό εργαλείο δημιουργίας CoSy_ComicStripCreator της ερευνητικής ομάδας CoSyLab του τμήματος Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιά. Τέλος, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα που ανέκυψαν από την αξιολόγηση του.

Η παρούσα εισήγηση αναφέρεται στο σχεδιασμό ενός διαθεματικού διδακτικού σεναρίου στο μάθημα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας από μετάφραση με τη χρήση των ΤΠΕ. Η πρόσφατη αλλαγή των σχολικών βιβλίων στο Γυμνάσιο και η παράλληλη εισαγωγή στην εκπαιδευτική διαδικασία συνοδευτικών ψηφιακών λογισμικών αποτέλεσε στοιχείο πρόκλησης για την ανίχνευση δυνατοτήτων αξιοποίησης των νέων δεδομένων στη διδασκαλία του πλέον παραδοσιακού μαθήματος, της αρχαίας ελληνικής Γραμματείας. Παράλληλα η αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική πράξη στοχεύει κυρίως στη δημιουργία του κατάλληλου παιδαγωγικού πλαισίου, μέσα στο οποίο η γνώση οικοδομείται με την ενεργητική, συμμετοχική και ομαδοσυνεργατική εμπλοκή των μαθητών.

Η εισαγωγή των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση δύναται να προσφέρει μία διαφορετική οπτική στη διδασκαλία. Αξιοποιώντας την προοπτική αυτή στα πλαίσια της διδασκαλίας των αριθμών της αγγλικής γλώσσας, δημιουργήσαμε την ιστορία ενός χωριού μέσα από μία σειρά διαφανειών της εφαρμογής του PowerPoint της Microsoft. Στόχο της εργασίας αποτελεί η ενίσχυση του οπτικού στοιχείου στη διδασκαλία μέσω της προβαλλόμενης εικόνας και σκοπό της η καλύτερη κατανόηση των αριθμών από τους μαθητές μέσω της αναζήτησης της πιο σύντομης διαδρομής μεταξύ σημείων. Για να διαπιστωθεί τόσο αυτό όσο και η δυνατότητα προώθησης της διαθεματικότητας, ζητήθηκε από μαθητές της Ε΄ τάξης ενός δημοτικού σχολείου να απαντήσουν σε κάποιες ερωτήσεις, έτσι ώστε να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα που αφορούν στην αποτελεσματικότητα της χρήσης των διαφανειών του PowerPoint σε σύγκριση με αυτήν του πίνακα μαρκαδόρου.

Στις διερευνητικές δραστηριότητες των μαθητών, που βασίζονται στις δικτυακές αποστολές (WebQuests), το υλικό που χρησιμοποιείται κατά τη διδασκαλία μίας καινούριας διδακτικής ενότητας, προσλαμβάνεται από το διαδίκτυο. Οι δικτυακές αποστολές είναι ενταγμένες στο πλαίσιο μιας μαθητοκεντρικής φιλοσοφίας της σχολικής πραγματικότητας, αφού κύριο χαρακτηριστικό τους είναι η αυτενέργεια των μαθητών, οι οποίοι πρέπει να αντλήσουν από τις τοποθεσίες του παγκόσμιου ιστού τις κατάλληλες πληροφορίες. Με ένα συγκεκριμένο παράδειγμα από ένα «παραδοσιακό» μάθημα, τα Θρησκευτικά, παρουσιάζονται οι δυνατότητες που παρέχουν οι WebQuests για την καλύτερη πρόσληψή του από τους μαθητές, αλλά και η ανάγκη να συνδυάζονται με άλλες διδακτικές μεθόδους.

Η τροποποίηση του παραδοσιακού τρόπου διδασκαλίας επιτάσσει την εισαγωγή και χρήση των Νέων Τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία. Στην παρούσα εισήγηση παρουσιάζουμε το διαθεματικό εκπαιδευτικό λογισμικό με θέμα: «Η τηλεόραση», το οποίο απευθύνεται σε μαθητές/τριες της Ε’ και ΣΤ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου και αποσκοπεί μέσα από τη διαθεματική/τεχνολογική προσέγγιση της γνώσης και με ένα πλούσιο σε οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα εκπαιδευτικό περιβάλλον, στην ενεργό εμπλοκή των μαθητών/τριών στη μαθησιακή διαδικασία με στόχο την ανακάλυψη/οικοδόμηση της γνώσης. Το εν λόγω λογισμικό ενσωματώνει κινούμενη & στατική εικόνα και ήχο, σύμφωνα με τις παιδαγωγικές και τεχνικές προδιαγραφές για τα εκπαιδευτικά λογισμικά, ενώ εμπεριέχει ένα σύνολο εκπαιδευτικών αλληλεπιδραστικών δραστηριοτήτων σε παιγνιώδη μορφή.

Η εκπαιδευτική χρήση του Διαδικτύου έχει αυξηθεί πάρα πολύ τα τελευταία χρόνια και ποικίλα εκπαιδευτικά συστήματα έχουν αναπτυχθεί με χώρο αναφοράς τα καθημερινά τυπικά σχολεία, για την υποβοήθηση του εκπαιδευτικού έργου. Μεταξύ αυτών είναι και το εκπαιδευτικό σύστημα υπερμέσων «Ιστόπολις», στο οποίο έχει ενσωματωθεί πολυμεσικό υλικό (κείμενο, εικόνες, βίντεο), διαχωρισμένο σε 78 ενότητες, καθώς και 40 δίωρης διάρκειας εκπαιδευτικά σενάρια, για την αξιοποίηση του λογισμικού στο μάθημα της Ιστορίας στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Στη μελέτη αυτή, παρουσιάζονται τα βασικά χαρακτηριστικά του «Ιστόπολις», αλλά και μερικά πρώτα ποσοτικά στοιχεία από μία προβλεπτική αξιολόγηση, αναφορικά με την από διδακτικής άποψης καταλληλότητα του περιεχομένου του.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται και αξιολογείται το πρώτο ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό που διανέμεται στα δημόσια ελληνικά Νηπιαγωγεία. Πρόκειται για εκπαιδευτικό λογισμικό Μαθηματικών και Γλώσσας για νήπια. Δημιουργήθηκε στα πλαίσια καινοτόμων παρεμβάσεων του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων στα Ολοήμερα Νηπιαγωγεία. Παρουσιάζεται η δομή και τα περιεχόμενα του λογισμικού και πραγματοποιείται αξιολόγηση με κριτήρια την παιδαγωγική καταλληλότητα, τη σχέση του με το Ενιαίο Πρόγραμμα Σπουδών, τη διεπαφή με το χρήστη, καθώς και την τεχνoλογική του αρτιότητα, όπως αυτά αναδύονται μέσα από ερευνητικά δεδομένα και θεωρητικούς προβληματισμούς, έπειτα από επισκόπηση της σύγχρονης ελληνικής και διεθνούς βιβλιογραφίας. Τέλος, παρατίθενται προτάσεις βελτιστοποίησης.

Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (ΠΕ) στοχεύει στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και θετικών στάσεων απέναντι σε αξίες και παρεμβάσεις που αφορούν στο περιβάλλον (Γεωργόπουλος & Τσαλίκη, 1993, Φλογαΐτη, 1998). Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η μελέτη της ενδεχόμενης επίδρασης της εκπαίδευσης, μέσω Ψηφιακών Κοινοτήτων Μάθησης (ΨΚΜ), στις στάσεις μαθητών/τριών Α΄ Γυμνασίου απέναντι στο περιβάλλον. Οι μαθητές/τριες, χρησιμοποιώντας εργαλεία της υπηρεσίας Yahoo Groups (http://groups.yahoo.com), η οποία επιτρέπει την υλοποίηση ΨΚΜ, ολοκλήρωσαν ένα σχέδιο εργασίας στο πλαίσιο ενός προγράμματος ΠΕ. Από την επεξεργασία των δεδομένων προέκυψε ότι, με τη μέθοδο της ομαδοσυνεργατικής μάθησης που αναπτύχθηκε στις ΨΚΜ, οι μαθητές/τριες ανέπτυξαν σημαντικά θετικότερες στάσεις απέναντι στο περιβάλλον.

Οι χρονικές έννοιες κατακτώνται από τα παιδιά σε συγκεκριμένο κοινωνικό πλαίσιο, μέσα από τις παρατηρήσεις για τις αλλαγές στον εαυτό, στο κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον και την αναφορά σε οικεία γεγονότα. Επειδή οι δραστηριότητες με τη χρήση των ΤΠΕ διευρύνουν τις ευκαιρίες μάθησης και διαφοροποιούν τις αλληλεπιδράσεις μέσα στη σχολική τάξη, επιτρέπουν στους μαθητές να διαπραγματευθούν τα γεγονότα και τις πράξεις τους και, με αυτόν τον τρόπο, να τοποθετηθούν στο χρόνο. Στις δραστηριότητες της παρέμβασης που προτείνονται για το Νηπιαγωγείο, οι ΤΠΕ αποτελούν λειτουργικό κομμάτι και τα νήπια υποστηρίζονται στην κατάκτηση των χρονικών εννοιών στο πλαίσιο των βιωμάτων τους.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται τμήμα μιας μεγαλύτερης έρευνας που ασχολείται με τη διδακτική επεξεργασία των εννοιολογικών εμποδίων φοιτητών, τα οποία συνδέονται με την Κβαντική Θεώρηση του Ατόμου (ΚΘΑ), όπως αυτά διαπιστώνονται από τη βιβλιογραφική έρευνα και πιλοτική εμπειρική μελέτη. Περιγράφεται η ανάπτυξη του εκπαιδευτικού λογισμικού το ‘Κβαντικό Άτομο’ με τα χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες των Εκπαιδευτικών Εικονικών Περιβαλλόντων (ΕΕΠ), το οποίο χρησιμοποιήθηκε για τη διδακτική επεξεργασία των πέντε ‘εμποδίων – στόχων’. Στο τέλος συζητούνται τα μαθησιακά αποτελέσματα μετά την αλληλεπίδραση των φοιτητών Παιδαγωγικού Τμήματος με αυτό και η συμβολή του Εκπαιδευτικού Εικονικού Περιβάλλοντος (ΕΕΠ) στην αναπαράσταση του κβαντικού μικρόκοσμου.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται το λογισμικό «Όξινη Βροχή», ένα διαδραστικό εκπαιδευτικό υλικό για τη διδασκαλία του φαινομένου της όξινης βροχής, που αναπτύχθηκε στο Εργαστήριο Διδακτικής και Επιστημολογίας Φυσικών Επιστημών και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών (www.asel.primedu.uoa.gr). Η εφαρμογή που εστιάζει στη δημιουργία των όξινων νεφών και των όξινων κατακρημνίσεων και μελετά την εξέλιξη των σημαντικότερων προβλημάτων που προκαλεί η όξινη βροχή αναμένεται να συνεισφέρει σημαντικά στην διδασκαλία του εν λόγω φαινομένου.

Οι φοιτητές αντιμετωπίζουν δυσκολία στη δημιουργία συνδέσεων μεταξύ πραγματικών κινήσεων και των γραφικών παραστάσεων μεταβολής των σχετικών φυσικών μεγεθών. Η παρούσα εργασία θεωρώντας ότι ο αποτελεσματικότερος τρόπος σύνδεσης αποτελεί η μελέτη των φυσικών φαινομένων, αξιολογεί τη δεξιότητα φοιτητών στη μετάβαση μεταξύ κινηματικών φαινομένων και των αντίστοιχων αναπαραστάσεων σε δύο περιπτώσεις, της αλλαγής του συστήματος αναφοράς και της αλλαγής της επιτάχυνσης μέσω ενός συστήματος MBL. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι φοιτητές θεωρητικής κατεύθυνσης παρουσιάζουν μεγαλύτερη βελτίωση, ξεκινώντας και παραμένοντας όμως σε χαμηλότερα γνωστικά επίπεδα Solo από φοιτητές θετικής – τεχνολογικής. Επίσης υπάρχουν ενδείξεις που συμφωνούν με τη βιβλιογραφία ότι για την κατανόηση των αναπαραστάσεων κινηματικών φαινομένων απαιτείται η αμφίδρομη μετάβαση των φοιτητών μεταξύ φαινομένου και αναπαραστάσεων.

Οι εξελίξεις στη σύγχρονη Φυσική δύσκολα μπορούν να γίνουν κατανοητές από το μέσο άνθρωπο. Πολύ δε περισσότερο από τους μαθητές της Δ/θμιας Εκπ/σης, των οποίων οι γνώσεις περιορίζονται στην ύλη του σχολικού εγχειριδίου. Ωστόσο, δεν είναι λίγοι οι μαθητές, που με αφορμή την παρακολούθηση κάποιου ντοκιμαντέρ ή την ανάγνωση κάποιου άρθρου, ζητούν από τους εκπαιδευτικούς διευκρινίσεις και λεπτομέρειες. Στο πλαίσιο αυτό, ο ρόλος του Φυσικού έχει διττή σημασία: από τη μια, καλείται να καλύψει τις απαιτήσεις διδασκαλίας του εκπαιδευτικού συστήματος, από την άλλη, να μεταφέρει στους μαθητές τις τελευταίες εξελίξεις της επιστήμης του. Ο πρώτος καθορίζεται από τα σχολικά εγχειρίδια και τα αναλυτικά προγράμματα διδασκαλίας. Ο δεύτερος από την έμπνευση και τη βαθιά μελέτη των θεμάτων της Φυσικής. Μπορεί, δε, να υλοποιηθεί με τη δημιουργία Ομάδων Φυσικής. Στις ομάδες αυτές οι μαθητές συμμετέχουν εθελοντικά και τους δίνεται η δυνατότητα να ασχοληθούν με θέματα Φυσικής που τους ενδιαφέρουν. Μέσα από την ενασχόλησή τους αυτή, όμως, τους δίνεται η ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν όλα τα σύγχρονα μέσα που τους παρέχουν οι ΤΠΕ για τη συγκέντρωση πληροφοριών, επεξεργασία και παρουσίασής τους.

Επιστημονικές έρευνες έχουν επανειλημμένα επισημάνει ότι οι μαθητές κατά την επαφή τους με τις Φυσικές Επιστήμες μεταφέρουν εσφαλμένες αντιλήψεις σχετικά με ποικίλα φυσικά φαινόμενα. Η σύγχρονη υπολογιστική τεχνολογία με τις πολυαισθητηριακές αναπαραστάσεις, τις προσομοιώσεις, τους μικρόκοσμους και τα μοντέλα μπορεί να συμβάλλει σημαντικά, ώστε οι μαθητές να οικοδομήσουν το επιστημονικό μοντέλο. Με βάση τους προβληματισμούς αυτούς σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε το εκπαιδευτικό λογισμικό «Το σύννεφο έφερε βροχή», το οποίο υποστηρίζει τη διδακτική προσέγγιση της θεματικής ενότητας «Ατμόσφαιρα» εισάγοντας και την περιβαλλοντική συνιστώσα στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών.

Πρόκειται για διδακτική πρόταση «ανάγνωσης» του διηγήματος του Παπαδιαμάντη Το μοιρολόγι της φώκιας με πολυμεσική εφαρμογή της μεθόδου συνθετικής εργασίας (project). Οι μαθητές/-τριες αξιοποιούν τις ΤΠΕ για να βελτιώσουν την πρόσληψη του λογοτεχνικού έργου και να εκφραστούν δημιουργικά σε πολυτροπικό πλαίσιο (εικόνα, ήχος, γραπτό κείμενο). Στην εισήγηση παρουσιάζεται η φιλοσοφία χρήσης των ΤΠΕ στο μάθημα, όχι τόσο για την εξυπηρέτηση διαδικτυακής έρευνας εξωκειμενικών πληροφοριών (βιογραφικά, εργογραφία, κ.α.), όσο για τη διευκόλυνση της κειμενοκεντρικής προσέγγισης του έργου. Συνοδεύεται από τα φύλλα εργασίας και δείγμα εργασίας των μαθητών/-τριών.

Η εισαγωγή των υπολογιστών, μέσα στην τάξη αδιαμφισβήτητα, έχει επιφέρει αλλαγή στο παραδοσιακό σκηνικό, καθώς προάγει νέες συνθήκες μάθησης και διδασκαλίας Τα παιδαγωγικά χαρακτηριστικά των πολυμέσων τα καθιστούν ισχυρά μέσα επικοινωνίας, διάδοσης και επεξεργασίας της πληροφορίας. Την ίδια στιγμή, είναι άριστα μέσα διδασκαλίας και μάθησης. Η παρούσα εργασία έχει ως βασικό στόχο να παρουσιάσει το θεωρητικό πλαίσιο του σχεδιασμού του εκπαιδευτικού λογισμικού «Δάφνη», τη δομή και την οργάνωσή του. Η «Δάφνη» είναι ένα εκπαιδευτικό λογισμικό που στοχεύει στην καλλιέργεια γνωστικών και μεταγνωστικών στρατηγικών και δεξιοτήτων παραγωγής γραπτού λόγου και κατανόησης, σε μαθητές με και χωρίς δυσκολίες παραγωγής γραπτού λόγου που φοιτούν στην τρίτη τάξη δημοτικού..

Στην παρούσα εισήγηση παρουσιάζεται αρχικά μια μεγάλη διαθεματική δράση με θέμα τον ανθρώπινο εγκέφαλο, η υλοποίηση της οποίας στηρίχτηκε σε μεγάλο βαθμό στη χρήση των ΤΠΕ. Ακολουθεί η παρουσίαση πολιτιστικού προγράμματος μουσικής έρευνας με θέμα το Rock που, όπως θα δειχθεί, οι ΤΠΕ καθόρισαν σημαντικά την τελική εξέλιξή του. Τέλος θα παρουσιαστούν τρεις (3) δραστηριότητες βασισμένες στις ΤΠΕ στα πλαίσια του προγράμματος eTwinning.

Η παιδαγωγική αξιοποίηση των κόμικ και η ένταξή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία αποτελεί αντικείμενο μελέτης σε παγκόσμιο επίπεδο. Το πλεονέκτημα των συγκεκριμένων εικαστικών δημιουργιών είναι η αποδοχή τους από το σύνολο των νέων και η αναγωγή τους σε μια από τις βασικές μορφές τέχνης της νεανικής κουλτούρας. Στην παρούσα εισήγηση γίνεται αναφορά στην πιλοτική εφαρμογή ένταξης των κόμικ στα πλαίσια του μαθήματος “Σχεδιασμός, Ανάπτυξη και Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Λογισμικού” που πραγματοποιήσαμε σε φοιτητές του Π.Τ.Δ.Ε. του Παν. Αθηνών. Έγινε, παράλληλα, προσπάθεια διαθεματικής αξιοποίησης των κόμικ με το λογισμικό ComicBookCreator σε ένα εργαστήρια Πληροφορικής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Τέλος, παρουσιάζονται συμπεράσματα από τη διαμορφωτική αξιολόγηση.

Στην παρούσα εισήγηση παρουσιάζεται ο εκπαιδευτικός σχεδιασμός για τη δημιουργία εκπαιδευτικού λογισμικού που λειτουργεί ως υποστηρικτικό υλικό για το μάθημα της Μελέτης Περιβάλλοντος για την Α’ Β’ και Γ’ Τάξεις του Δημοτικού. Το λογισμικό δημιουργήθηκε με βάση τις προδιαγραφές των Δ.Ε.Π.Π.Σ. και Α.Π.Σ. Οι αρχές σχεδιασμού του εκπαιδευτικού λογισμικού στηρίζονται στις αρχές της εποικοδομηστικής μάθησης σε συνδυασμό με τις αρχές της διαθεματικότητας και τους σκοπούς και τους στόχους του συγκεκριμένου γνωστικού αντικειμένου.

Η ηλεκτρονική μάθηση, αν και όχι ιδιαίτερα διαδεδομένη στη χώρα μας, προχωράει με κανόνες και έρευνες σε όλο τον πλανήτη. Το πλαίσιο λειτουργίας της διαμορφώνεται ανάλογα με το κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον, τις τεχνολογικές υποδομές και το εκπαιδευτικό υπόβαθρο που διαθέτει η κάθε χώρα. Η προσπάθεια σχεδιασμού, ανάπτυξης, διεξαγωγής και αξιολόγησης ενός online ασύγχρονου μαθήματος, καθοδηγούμενο από εκπαιδευτές, στους φοιτητές του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Αλεξανδρούπολης παρουσιάζεται στην παρούσα έρευνα. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης του μαθήματος, ποσοτικά και ποιοτικά, είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά για τη συνέχεια.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται μια πρόταση αξιοποίησης του περιβάλλοντος Mortran στη διδασκαλία των αλγοριθμικών δομών επανάληψης "όσο… επανάλαβε", "επανάλαβε μέχρις ότου …" και της δομής επιλογής "Αν … τότε … αλλιώς". Στην εργασία παρουσιάζεται το περιβάλλον του εκπαιδευτικού μικρόκοσμου Mortran και προτείνεται μια σειρά από εκπαιδευτικές δραστηριότητες με χρήση του συγκεκριμένου περιβάλλοντος. Οι δραστηριότητες δοκιμάστηκαν πειραματικά σε μαθητές της Γ' τάξης ΕΠΑΛ ειδικότητας Πληροφορικής. Διαπιστώθηκε ότι η χρήση του περιβάλλοντος Mortran και η εκπαιδευτική διαδικασία που ακολουθήθηκε έδωσαν την ευκαιρία στους μαθητές να διερευνήσουν τα χαρακτηριστικά των αλγοριθμικών δομών και είχαν ενθαρρυντικά αποτελέσματα στη μάθηση.

Η εκμάθηση του προγραμματισμού ΗΥ παρουσιάζει συνήθως μεγάλες δυσκολίες. Η εργασία αυτή αφορά στην εισαγωγή στον προγραμματισμό εκκολαπτόμενων εκπαιδευτικών. Η συνήθης διδακτική προσέγγιση του προγραμματισμού εξαντλείται στην παρουσίαση συντακτικών δομών της γλώσσας προγραμματισμού και την εφαρμογή αυτών σε μαθηματικοποιημένα προβλήματα. Αντίθετα οι φοιτητές της έρευνας χρησιμοποιούν το περιβάλλον Scratch για την ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού, αφού εξοικειωθούν με αυτό με μια προσέγγιση αναδυόμενου γραμματισμού στον προγραμματισμό. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι σχετικά σύντομα οι φοιτητές μπορούν να παράγουν ενδιαφέρουσας πολυπλοκότητας και ποιότητας εφαρμογές στις οποίες επιδεικνύουν κατανόηση βασικών εννοιών του προγραμματισμού.

Τα λογιστικά φύλλα αποτελούν αντικείμενο διδασκαλίας στο γνωστικό αντικείμενο της Πληροφορικής στην ελληνική εκπαίδευση. Η παρούσα έρευνα εγγράφεται στο πλαίσιο της μελέτης των διδακτικών προβλημάτων που προκύπτουν κατά τη διδασκαλία των ΗΛΦ. Ειδικότερα, σε ομάδα είκοσι σπουδαστών ΙΕΚ, μέσω γραπτών δοκιμασιών και συνεντεύξεων, γίνεται προσπάθεια να καταγραφούν τα ανεπαρκώς συγκροτημένα νοητικά μοντέλα τους για τις αλλαγές που λαμβάνουν χώρα στους τύπους σε βασικές λειτουργίες ενός ΗΛΦ, όπως ενέργειες σε κελιά που περιέχουν τύπους ή εμπλέκονται σε τύπους. Τα ευρήματα της μελέτης υποδεικνύουν σύγχυση μεταξύ πραγματικού περιεχομένου και περιεχομένου που φαίνεται στο κελί όσο και μεταξύ της αναφοράς του κελιού.

Η εργασία αυτή αφορά στην υλοποίηση και στην αξιολόγηση ενός προγράμματος εκπαίδευσης για τους Υπευθύνους των Σχολικών Εργαστηρίων Πληροφορικής και τα στελέχη των ΚΕ.ΠΛΗ.ΝΕ.Τ. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα υλοποιήθηκε μέσα από ένα μοντέλο μικτής εκπαίδευσης που περιλάμβανε εκπαιδευτική συνάντηση, επιτόπια εκπαίδευση και σύγχρονη τηλεκπαίδευση. Η έρευνα είχε ως στόχο να διερευνήσει τις προσωπικές απόψεις των εκπαιδευτικών ως προς την ικανοποίησή τους από την παρακολούθηση του προγράμματος. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι οι εκπαιδευτικοί έμειναν ικανοποιημένοι από το μοντέλο μικτής μάθησης που εφαρμόστηκε και επεσήμαναν μια σειρά από στοιχεία που θα βελτίωναν την αποτελεσματικότητα του προγράμματος εκπαίδευσης.

Ζητούμενο του σύγχρονου σχολείου είναι η δημιουργία «μοναδικών κι ανεπανάληπτων» εμπειριών μέσα κι έξω από αυτό, οι οποίες θα οδηγήσουν τους μαθητές στην «πραγματική» κατανόηση του κόσμου (Μούλιου 2005). Τα μουσεία παρέχουν πολλαπλές σχετικές ευκαιρίες, αρκεί οι επισκέψεις σε αυτά να γίνονται σύμφωνα με τις αρχές που ορίζει η σύγχρονη μουσειοπαιδαγωγική (Νικονάνου 2005). Εδώ προτείνεται ένα πλαίσιο προετοιμασίας επίσκεψης σε μουσείο μέσω της χρήσης των Τ.Π.Ε. με στόχο οι μαθητές να προετοιμαστούν γνωσιολογικά και ψυχολογικά για να έρθουν σε επαφή με τα αυθεντικά μουσειακά εκθέματα.

Σήμερα μαθητές, εκπαιδευτικοί, μηχανικοί λογισμικού και σχεδιαστές εκπαιδευτικών προγραμμάτων αντιμετωπίζουν ποικιλότροπα τις σχέσεις ανάμεσα στα διδακτικά αντικείμενα, το εκπαιδευτικό λογισμικό και την προσαρμογή των ΤΠΕ στη σχολική πραγματικότητα. Η παρούσα εργασία πραγματεύεται συγκεκριμένα τη συνομιλία ανάμεσα στις ΤΠΕ και την Εικαστική Παιδεία μέσα από τις προοπτικές της δημιουργικής τους συνύπαρξης στο σύγχρονο σχολείο. Μελετώνται οι ανανεωτικές αλλαγές και οι προβληματισμοί που διαπνέουν τον κόσμο της Τέχνης και της Πληροφορικής για να δημιουργήσουν από κοινού έναν εκφραστικό και κοινωνικοποιητικό χώρο.

Η αξιοποίηση των ΤΠΕ στο μάθημα της Γλώσσας, μπορεί να οδηγήσει το μαθητή στην πολύσημη επεξεργασία και προσέγγιση ενός λογοτεχνικού κειμένου. Μέσα από την κατανόηση και την εικονιστική αναπαράσταση στοιχείων του κειμένου, επιτυγχάνεται η αισθητική απόλαυση του λογοτεχνήματος και η διαφοροποίηση από τους παραδοσιακούς τρόπους προσέγγισης της λογοτεχνίας. Ο μαθητής, μέσα σ’ ένα αλληλεπιδραστικό περιβάλλον μάθησης, αναπτύσσει όχι μόνο γνώσεις και δεξιότητες με παιγνιώδη τρόπο, αλλά ταυτόχρονα βιώνει ευκαιρίες επιτυχούς επικοινωνίας με τους συμμαθητές του και τον /την δάσκαλό/α του. Το σενάριο διδασκαλίας εφαρμόστηκε πιλοτικά σε μαθητές της Β΄ τάξης Δημοτικού και τα αποτελέσματα αξιολογήθηκαν ως θετικά.

Οι συνθήκες της παρεχόμενης εκπαίδευσης, δημιουργούν σταδιακά ανισότητες στο επίπεδο των μαθητών, οι οποίες σύντομα δημιουργούν ανυπέρβλητες δυσκολίες και σταδιακά πολλαπλασιάζουν το πρόβλημα. Εξετάζουμε την περίπτωση βελτίωσης της κατάστασης, μέσα από την εφαρμογή εργαλείων συνδυαστικής μάθησης με παράδειγμα, εφαρμογή ανοιχτού λογισμικού στο μάθημα της Τεχνολογίας Γυμνασίου και Τεχνολογίας Επικοινωνιών Λυκείου.

Στόχος της παρούσας εργασίας είναι να παρουσιάσει τα αποτελέσματα της χρήσης του εκπαιδευτικού λογισμικού «Ιδεοκατασκευές» ως μέσο καλλιέργειας και ανάπτυξης των δεξιοτήτων σχεδιασμού κατά την παραγωγή αφηγηματικών και περιγραφικών κειμένων από μαθητές της Στ΄ τάξης του δημοτικού σχολείου. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν πως οι μαθητές κατανόησαν την αναγκαιότητα της φάσης σχεδιασμού και αφιέρωναν χρόνο σε στρατηγικές σχεδιασμού καθώς έγραφαν και χωρίς τη χρήση του λογισμικού. Τα κείμενα που έγραφαν μετά την παρέμβαση (χρήση λογισμικού) συγκρινόμενα με αυτά πριν την παρέμβαση (χωρίς λογισμικό) παρουσίαζαν μεγαλύτερη πληροφορικότητα και έκταση. Αξίζει να σημειωθεί πως έκτοτε οι μαθητές- συγγραφείς αφιέρωναν χρόνο στη φάση του σχεδιασμού καθώς έγραφαν και άλλα είδη κειμένων. Μεγαλύτερες βελτιώσεις ως προς τα παρατηρούμενα μεγέθη παρουσίασαν οι αρχάριοι συγγραφείς.

Η κατανόηση και η παραγωγή γραπτού λόγου μοιράζονται μεταξύ τους πολλά κοινά σημεία: τον επικοινωνιακό τους σκοπό, το κείμενο με τις συμβάσεις του ως σημείο «συνάντησης» δημιουργού-αποδέκτη, σύστοιχες λειτουργίες και νοητικές διαδικασίες κατά την εκτέλεσή τους. Μια ολοκληρωμένη, λοιπόν, πρόταση διδασκαλίας της κατανόησης και της παραγωγής, θα έπρεπε, όπως υποστηρίζουν οι ερευνητές της σχέσης αυτής, να εστιάζει στην ανάδειξή της. Λαμβάνοντας υπόψη τη φύση αυτής της σχέσης και τα πλεονεκτήματα των υπολογιστών στη διδασκαλία του γραπτού λόγου, το λογισμικό «Βήματα προς το κείμενο», που παρουσιάζουμε σ’ αυτό το άρθρο, επιχειρεί να δώσει μια ανάλογη διδακτική πρόταση.

Η δυσκολία που παρουσιάζεται στη διδασκαλία και μάθηση της γεωμετρίας οφείλεται στην αυστηρή λογική, ιεραρχία και τον παραγωγικό συλλογισμό που απαιτείται στην δομή ανάπτυξης του περιεχομένου. Στο λογισμικό δυναμικής γεωμετρίας Geometer’s Sketchpad οι κατασκευές μπορούν να βοηθήσουν τον μαθητή να συνδέσει λογικά τις ενέργειες του με την μαθηματική έννοια, δηλαδή να σκεφτεί με βάση τη λογική για τα αντικείμενα που πρέπει να επιλέξει στο λογισμικό, έτσι ώστε να μην αποτελέσουν ένα ακόμα γνωστικό εμπόδιο για την εκμάθηση των μαθηματικών εννοιών.

Θεωρητικά, το πείραμα στη γεωμετρία αποτελεί ξένο σώμα. Όμως, πρακτικά κατέχει τον πρωταρχικό και δεσπόζοντα ρόλο στην ανακάλυψη των προτάσεων (γέννηση εικασιών, ισχυροποίησή τους) οι οποίες μέλλουν να αποδειχθούν. Αυτό είναι κάτι που επιμελώς οι μαθητικοί αποκρύπτουν, αλλά αποτελεί την ρουτίνα της μαθηματικής ανακάλυψης. Στο σχολείο, σύμφωνα με τις σύγχρονες παιδαγωγικές θεωρίες, επανανακαλύπτεται η γνώση και άρα ο πειραματισμός έχει την θέση του στη διδακτική διαδικασία.

Οι κατασκευές πλακοστρώσεων σε ένα λογισμικό δυναμικής γεωμετρίας όπως το Geometer’s Sketchpad παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, προσφέροντας στους μαθητές μια ευκαιρία να βιώσουν τη δημιουργική αλληλεπίδραση μεταξύ μαθηματικών και τέχνης. Οι κατασκευές αυτές στις διάφορες μορφές που παρουσιάζονται στην εργασία στην συνέχεια μπορούν να αποτελέσουν ένα σημαντικό διαισθητικό θεμέλιο για την ανάπτυξη λογικό-παραγωγικών επιχειρημάτων από τους μαθητές μέσα από την διαδικασία κατασκευών τους. Το σημαντικό είναι ότι με τις δραστηριότητες αυτού του είδους οι μαθητές θα συνδέσουν τα μαθηματικά με την τέχνη και την αισθητική και θα αντιληφθούν ότι τα μαθηματικά είναι το μέσο για τη ανάπτυξη ενός πολιτισμού.

Η παρούσα εργασία αποσκοπούσε στο σχεδιασμό και την αξιολόγηση μιας αναπλαισίωσης ενός ψηφιακού παιχνιδιού στα πλαίσια της προσχολικής εκπαίδευσης. Αρχικά επιλέχθηκε ένα ψηφιακό παιχνίδι, το Frozen Bubble, και στη συνέχεια αναπτύχθηκε μια ψηφιακή αφήγηση για να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο εντός του οποίου θα μπορούσε να ενταχθεί το παιχνίδι. Για να διερευνηθεί η αποτελεσματικότητα της αναπλαισίωσης πραγματοποιήθηκε μια πιλοτική μελέτη Οι δύο μαθητές που συμμετείχαν είδαν πρώτα την ψηφιακή αφήγηση και στη συνέχεια έπαιξαν το παιχνίδι. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων έδειξε πως η αναπλαισίωση ήταν επιτυχημένη καθώς η πρόσληψη του παιχνιδιού έγινε με όρους της ψηφιακής αφήγησης.

Στην εργασία αυτή μελετώνται τα κριτήρια που χρησιμοποιούν τα παιδιά προσχολικής ηλικίας για να πραγματοποιήσουν μια δραστηριότητα ταξινόμησης, η οποία είναι οργανωμένη με χρήση υπολογιστή, καθώς και με συμβατικούς τρόπους. Πρόκειται για μελέτη περίπτωσης στην οποία συμμετέχουν δώδεκα παιδιά ενός νηπιαγωγείου, τα οποία ήταν εξοικειωμένα με διαδικασίες ταξινόμησης. Για τη συλλογή των δεδομένων εφαρμόστηκε το πρωτόκολλο των «ομιλούντων υποκειμένων». Ως εννοιολογικό πλαίσιο ανάλυσης των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το θεωρητικό μοντέλο των Van Hieles σχετικά με τα επίπεδα κατανόησης των γεωμετρικών σχημάτων. Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν πως τα νήπια συνηθίζουν να ταξινομούν τα σχήματα κυρίως με βάση ένα φυσικό χαρακτηριστικό τους, όπως το χρώμα.

Το εκπαιδευτικό σενάριο που παρουσιάζεται στο παρόν κείμενο αφορά έννοιες ταξινόμησης αντικειμένων και υλοποιείται με την εφαρμογή των εκπαιδευτικών λογισμικών TableTop Junior, Gcompris, Tux Paint σε παιδιά προσχολικής ηλικίας. Επιδιώκεται η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρουν οι Νέες Τεχνολογίες για τη δημιουργία ελκυστικού μαθησιακού περιβάλλοντος με τη χρήση εκπαιδευτικών λογισμικών για τους σκοπούς της μάθησης, ώστε να ενισχύσει την επίδοση των παιδιών σε θέματα ταξινόμησης σε σχέση με τους παραδοσιακούς τρόπους ταξινόμησης στο φυσικό χώρο.

Στο συγκεκριμένο άρθρο παρουσιάζεται το πρόγραμμα OpenDance για την διδασκαλία παραδοσιακών χορών μέσω της χρήσης τεχνολογιών εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, το οποίο πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του προγράμματος «ΣΩΚΡΑΤΗΣ, Εκπαίδευση και πολιτισμός» και χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δίνεται η γενική περιγραφή του προγράμματος και παρουσιάζεται αναλυτικότερα η εφαρμογή διαχείρισης μαθημάτων που έχει κατασκευαστεί για την ηλεκτρονική μάθηση παραδοσιακών χορών. Το OpenDance αποτελεί μια καινοτόμο δράση που σέβεται την ποικιλομορφία αλλά και, συγχρόνως, συμβάλει προς την ανάπτυξη της έννοιας μιας κοινής ευρωπαϊκής κληρονομιάς, εισάγοντας τη χρήση των Νέων Τεχνολογιών στη διδασκαλία του παραδοσιακού χορού.

Στην παρούσα διδακτική πρόταση οι μαθητές, ως άλλοι Οδυσσείς, επιχειρούν, με την Τεχνολογία σε ρόλο ψηφιακής σχεδίας, ένα απολαυστικό ταξίδι στην καβαφική ποίηση. Μακριά από τις παιδαγωγικές και διδακτικές συμβάσεις του νησιού της Καλυψούς αναζητούν την κατάλληλη πορεία προς την Ιθάκη, δηλαδή την προσέγγιση του προβλήματος που τους τίθεται, αξιοποιώντας τις διαισθήσεις τους, πειραματιζόμενοι με ποικίλες εκδοχές ερμηνείας των ποιητικών κειμένων και αναλαμβάνοντας ενεργό ρόλο ως αναγνώστες – νοηματοδότες. Ως κεντρικός κορμός της ψηφιακής σχεδίας, δημιουργήθηκε, με την αξιοποίηση της συγγραφικής πλατφόρμας του «Αβακίου», ο ομώνυμος με το παρόν σενάριο διερευνητικός μικρόκοσμος, με τον οποίο οι μαθητές πειραματιζόμενοι, ανιχνεύουν χαρακτηριστικά της καβαφικής ποίησης.

H οργάνωση και σχεδίαση της διδασκαλίας προβληματίζει καθημερινά τον καθηγητή, ενώ τον απασχολεί η ύπαρξη ικανού αριθμού ποιοτικών σεναρίων διδασκαλίας για τα μαθήματά του. Ένα τέτοιο σύστημα παρουσιάζεται στην εργασία αυτή σχετικά με τη δημιουργία αξιόπιστων σεναρίων διδασκαλίας κοντά στα ελληνικά δρώμενα. Παρέχει τη δυνατότητα εύκολης δημιουργίας αξιόπιστων σεναρίων διδασκαλίας, καθώς και την προσαρμογή υπαρχόντων με την ενσωμάτωση πηγών και υλικού άλλων, δημιουργώντας έτσι μια κοινότητα συνεργαζόμενων διδασκόντων. Λειτουργώντας σε Διαδικτυακό περιβάλλον δίνει, μέσω ψηφοφορίας, τη δυνατότητα ανάδειξης των πλέον αποδεκτών σεναρίων, ενώ παρέχει ποικίλα συμπεράσματα χρήσιμα τόσο στον καθηγητή όσο και σε φορείς του εκπαιδευτικού συστήματος.

Η ηλεκτρονική μάθηση είναι ένας πολύ ελπιδοφόρος τρόπος για εκπαίδευση & κατάρτιση και χρησιμοποιείται ευρέως στην ανώτατη εκπαίδευση. Αν και η ηλεκτρονική μάθηση έχει μεγάλες δυνατότητες, είναι ακόμα σε αρχικό στάδιο στην Ελλάδα. Το παρόν άρθρο περιγράφει τις εμπειρίες που αποκομίστηκαν από τη διδασκαλία του μαθήματος “Επικοινωνία Ανθρώπου – Υπολογιστή” στο τμήμα Πληροφορικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το Blackboard χρησιμοποιήθηκε ως η κύρια πλατφόρμα για την ηλεκτρονική μάθηση. Τα ποιοτικά και ποσοτικά δεδομένα που παρουσιάζονται αποκαλύπτουν τη δύναμη της ηλεκτρονικής μάθησης και παρέχουν κάποια αρχικά συμπεράσματα για την αποτελεσματικότητα της χρήσης του Blackboard ως συμπλήρωμα στην παραδοσιακή μέθοδο διδασκαλίας.

Η παρούσα εργασία αναφέρεται στον παιδαγωγικό σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός Διδακτικού Σεναρίου με την παιδαγωγική αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας με χειραφετικό γνωσιακό ενδιαφέρον. Οι εκπαιδευτικοί μέσω της συνεργατικής, κριτικής και ανακαλυπτικής μάθησης, αναπτύσσουν εκπαιδευτικές εφαρμογές με την αξιοποίηση εκπαιδευτικών λογισμικών στην τάξη με τους μαθητές τους. Το περιεχόμενο της διδακτικής δράσης περιλαμβάνει τη διαχείριση αυθεντικών θεμάτων και η διδακτική και μαθησιακή διαδικασία δεν περιορίζεται στα πλαίσια της κατανόησης μέσω της ενεργητικής μάθησης αλλά εκτείνεται στην ανάπτυξη κοινωνικής ευαισθητοποίησης, κριτικής συνειδητότητας, και σε δράσεις, προσδίδοντας στην Εκπαίδευση την κοινωνικο-πολιτική και ηθική της διάσταση και καθιστώντας την μια Χειραφετική Εκπαίδευση για ένα Βιώσιμο Μέλλον.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται η εμπειρία πέντε εκπαιδευτικών που παρακολούθησαν την επιμόρφωση Β΄ επιπέδου του ΠΑΚΕ Ιωαννίνων. Στη διάρκεια της επιμόρφωσης κλήθηκαν να αποκτήσουν γνώσεις και δεξιότητες για την παιδαγωγική αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στη διδασκαλία του γνωστικού τους αντικειμένου που είναι τα μαθηματικά. Συγκεκριμένα παρουσιάζεται η εμπειρία τους στο σχεδιασμό σεναρίου για την προσέγγιση της έννοιας της ομοιοθεσίας με τη χρήση του λογισμικού SketchPad από μαθητές Γ΄ Γυμνασίου. Παράλληλα αναδεικνύονται σημαντικά σημεία θετικής, αλλά και αρνητικής κριτικής απέναντι στα εργαλεία και πρακτικές που ενσωματώνουν τις ΤΠΕ στην καθημερινή διδακτική πρακτική.

Η παρούσα εργασία αφορά στην παρουσίαση ενός εξ Αποστάσεως Πολυμορφικού Μοντέλου κοινωνικής δράσης και ανασυγκρότησης για την ενσωμάτωση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική πράξη, το οποίο δίνει βαρύτητα στην κοινωνικο- πολιτική και ηθική διάσταση της εκπαίδευσης. Παρουσιάζονται οι μορφές και τα δομικά στοιχεία του μοντέλου, τα οποία του προσδίδουν πολυμορφική διάσταση και το καθιστούν μια μορφή ποιοτικής μάθησης, η οποία διεξάγεται από απόσταση. Η παρούσα επιμορφωτική και ερευνητική-διδακτική δράση αναπτύχθηκε στο πλαίσιο μιας εκπαιδευτικής έρευνας δράσης και προωθεί μια ποιοτική μορφή νοηματοδοτημένης μάθησης στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση, με μετασχηματιστικό ενδιαφέρον για τη γνώση.

Η εργασία αυτή εστιάζει στη διερεύνηση της σχέσης ‘κουλτούρες ειδικότητας’ και χρήση των Τ.Π.Ε. στις παιδαγωγικές πρακτικές των εκπαιδευτικών. Μέσω εθνογραφικής παρατήρησης και συνεντεύξεων με εκπαιδευτικούς της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (φιλολόγους και μαθηματικούς), οι οποίοι βρίσκονται σε αρχικά στάδια της προετοιμασίας τους για να μάθουν να διδάσκουν με Τ.Π.Ε., επιχειρείται να γίνει μια αρχική χαρτογράφηση της περιοχής. Με βάση κάποια πρωτόλεια αποτελέσματα της εργασίας αυτής (η οποία μεθοδολογικά ανήκει στις εργασίες του τύπου «μελέτη περίπτωσης») φαίνεται πως η ‘κουλτούρα’ ενός σχολικού αντικειμένου (φιλολογικά και μαθηματικά), αποτελεί μια από τις σημαντικές παραμέτρους στην υπόθεση της ενσωμάτωσης των τεχνολογιών στη διδασκαλία.

Στην εργασία αυτή γίνεται μια προσπάθεια αποκωδικοποίησης και παρουσίασης των σύγχρονων τάσεων που κυριαρχούν στο χώρο της εκπαιδευτικής τεχνολογίας, αναφορικά με τους τύπους μάθησης και τον τρόπο αξιοποίησής τους. Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα διαφόρων ερευνών, η ανίχνευση του τύπου μάθησης ενός χρήστη είναι διαδικασία εξαιρετικά χρήσιμη αλλά και ιδιαίτερα πολύπλοκη. Όπως είναι φυσικό, το εκπαιδευτικό λογισμικό και ιδιαίτερα το εκπαιδευτικό λογισμικό υπερμέσων γίνεται πιο αποτελεσματικό εάν περιέχει μηχανισμούς αναζήτησης και τυποποίησης του μαθησιακού ή γνωστικού προφίλ του χρήστη. Στην εργασία αναλύεται σύντομα η μεθοδολογία που χρησιμοποιείται με τα διάφορα ερευνητικά εργαλεία, τα ερευνητικά ερωτήματα στα οποία επιδιώκεται να λάβουν απάντηση, τα προβλήματα καθώς και οι μελλοντικές ερευνητικές προοπτικές που διαμορφώνονται μέσα από τις σύγχρονες έρευνες. Σκοπός μας είναι η καταγραφή των τάσεων που διαφαίνονται στον τομέα των τύπων μάθησης σε σχέση με τις εκπαιδευτικές εφαρμογές.

Οι εφαρμογές υπερμέσων χρησιμοποιούν πολυμεσικό υλικό είτε για να δημιουργηθούν παρουσιάσεις είτε για να χρησιμοποιηθεί ως πρωτογενές υλικό για παραγωγή νέων συνθέσεων. Η εργασία προτείνει έναν τρόπο οργάνωσης πολυμεσικού υλικού σε βάσεις πληροφοριών με αποτέλεσμα ο χρήστης – εκπαιδευτικός να δημιουργεί είτε εφαρμογές παρουσίασης με χαρακτηριστικό την πλοήγηση είτε εργαλεία σύνθεσης αλληλεπιδραστικών εκπαιδευτικών εφαρμογών. Υιοθετώντας τέτοιους τρόπους οργάνωσης και διαχείρισης του περιεχομένου, εκπαιδευτικοί δημιούργησαν υπερμεσικές εφαρμογές αξιοποιώντας είτε τη δυναμική πλοήγηση για παρουσίαση περιεχομένου, είτε την αλληλεπιδραστικότητα για τη δημιουργία δυναμικών μαθησιακών δραστηριοτήτων. Οι εκπαιδευτικοί αντιλήφθηκαν τη διαφορά και την αξία των δύο τρόπων διαχείρισης του πολυμεσικού υλικού, και επέλεξαν εκείνον που ικανοποιούσε τους διδακτικούς τους στόχους.

Το άρθρο αυτό αναφέρεται σε μια μεθοδολογία εργασίας καθηγητή για τη δημιουργία διαθεματικών σεναρίων διδασκαλίας στο Γυμνάσιο και παρουσιάζει, σε εφαρμογή της, πέντε τέτοια σενάρια διδασκαλίας. Καθένα, κατά τη μελέτη μιας έννοιας, εκτείνεται και καλύπτει θεματικές πλευρές της στα υπόλοιπα μαθήματα, ενώ παρουσιάζεται και ένα έκτο σενάριο με μια πλήρη Διαθεματική προσέγγιση. Τα σενάρια αυτά ενσωματώνουν τη χρήση των ΤΠΕ για την υποστήριξη των παραπάνω διαδικασιών και στοχεύουν στην ανάδειξη τρόπου συνεργασίας των ειδικοτήτων στο ελληνικό Γυμνάσιο προς τη διαθεματική προσέγγιση στη γνώση.

Η παρούσα εργασία αναφέρεται σε μια συνεργατική δραστηριότητα που διεξήχθη σε πραγματικές συνθήκες τάξης στο πλαίσιο του διεθνούς διαγωνισμού «Saferintenet», το Φεβρουάριο του 2008, με θέμα την ασφάλεια στο διαδίκτυο. Κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού της δραστηριότητας δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στην ενσωμάτωσή της σε υπάρχουσες διδακτικές ενότητες του αναλυτικού προγράμματος της Δ΄ δημοτικού. Οι μαθητές – μαθήτριες χωρισμένοι σε ομάδες επιχείρησαν να εντοπίσουν τους κινδύνους που κρύβει η λανθασμένη χρήση του διαδικτύου και με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού και της καθηγήτριας πληροφορικής παρουσίασαν τα ευρήματά τους με τη μορφή μιας εικονικής ιστορίας στο περιβάλλον του λογισμικού «Movie Maker» σε ευρωπαϊκό διαγωνισμό.