5ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία»

Σκοπός της παρούσας έρευνας αποτελεί η διερεύνηση των στάσεων και των απόψεων των ειδικών παιδαγωγών, ειδικών δημοτικών σχολείων της πόλης του Βόλου, σχετικά με την ενσωμάτωση και τον τρόπο χρήσης των Τεχνολογιών Επικοινωνίας και Πληροφορίας (ΤΠΕ) στη διδασκαλία μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ε.ε.α.). Διερευνήθηκαν η αποδοτικότητα της διδασκαλίας με χρήση ΤΠΕ σε σύγκριση με την παραδοσιακού τύπου διδασκαλία, αλλά και παράγοντες οι οποίοι λειτουργούν είτε προωθητικά, είτε όχι στην ένταξη των ΤΠΕ στη σχολική τάξη. Διενεργήθηκε ποιοτική έρευνα, με ημι-δομημένη συνέντευξη, σε ερευνητικό δείγμα 4 υποκειμένων, ειδικών παιδαγωγών που δίδασκαν κατά το σχολ. έτος 2015-16 σε ειδικά Δημοτικά Σχολεία του Βόλου. Με την ανάλυση των δεδομένων προέκυψαν συνολικά θετικές στάσεις των εκπαιδευτικών απέναντι των ΤΠΕ στη διδασκαλία μαθητών με ε.ε.α. Αναδείχθηκαν οφέλη της χρήσης τους, σε γνωστικό, συμπεριφορικό και κοινωνικό επίπεδο των μαθητών, όπως και στην προώθηση διδακτικής μεθοδολογίας προσανατολισμένης σε μαθητοκεντρικές και ομοδοσυνεργατικές προσεγγίσεις. Τέλος, παράγοντες όπως οι προϋπάρχουσες γνώσεις και η αυτοαποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών φαίνεται να λειτουργούν προωθητικά στην ένταξη και αποτελεσματική χρήση των ΤΠΕ, ενώ ο διαθέσιμος εξοπλισμός, ο χρόνος και η εμμονική συμπεριφορά κάποιων μαθητών με το εκάστοτε τεχνολογικό μέσο, λειτουργούν αποθαρρυντικά, σύμφωνα με το παρόν δείγμα, στη συχνότητα χρήσης τους.

Η εξοικείωση των μαθητών Γυμνασίου και Λυκείου με την έννοια της μεταβλητής παρουσιάζει δυσκολίες που εν μέρει οφείλονται στο ότι η έννοια αυτή θεμελιώνεται στις μαθηματικές - λογικές θεωρίες διαφορετικά απ' ότι στις αλγοριθμικές. Το γεγονός ότι τα θέματα μελέτης συχνά προσεγγίζονται με συσχετισμούς λογικών - μαθηματικών σχέσεων και εκτελέσεων αλγορίθμων δημιουργεί την ανάγκη ενός ενοποιημένου πλαισίου μελέτης που θα επιτρέπει στον μαθητή να εφαρμόζει ενοποιημένα τόσο θεωρητικές ιδιότητες όσο και υπολογιστικές μεθόδους επεξεργασίας. Για το σκοπό αυτό διακρίνονται οι εκφράσεις σε "σχέσης" και "δράσης", που υπακούουν αντίστοιχα σε λογικές - μαθηματικές ή αλγοριθμικές αρχές που διέπουν και τις μεταβλητές των εκφράσεων. Ως "ενοποιημένο πλαίσιο" θεωρείται στο παρόν ο προγραμματισμός διότι, παρά τους θεωρητικούς και πρακτικούς περιορισμούς, δίνει τη δυνατότητα αποτύπωσης και επεξεργασίας γνωσιακών εκφράσεων σχεδόν κάθε μορφής. Δίνονται ενδεικτικά περιπτώσεις υπολογιστικής παράστασης τέτοιων ζητημάτων μέσω της Logo, ως παραδείγματα σχετικής διδασκαλίας.

Στο συγκεκριμένο άρθρο παρουσιάζεται ένα σχέδιο έρευνας που πρόκειται να διεξαχθεί σε βάθος τριετίας και αποσκοπεί να προτείνει ένα πλαίσιο ανάπτυξης μαθημάτων που εμπλέκει διαστάσεις της περιοχής της παιγνιοποίησης (gamification), των διακριτικών (badges) και των κοινοτήτων διερεύνησης (Communities of Inquiry - CoI) για τη διδασκαλία εννοιών Πληροφορικής, καθώς επίσης και την επαύξηση των λειτουργικοτήτων ενός εργαλείου ασύγχρονης εκπαίδευσης (ADVICE – ADaptable VIsualization for CommunitiEs) (Τζελέπη, Παπανικολάου & Ρούσσος, 2016). Αρχικά, παρουσιάζονται οι περιοχές της παιγνιοποίησης, των badging platforms και των κοινοτήτων διερεύνησης και πως έχουν μέχρι στιγμής αξιοποιηθεί για την εμπλοκή εκπαιδευόμενων σε μαθήματα που πραγματοποιούνται μέσω Διαδικτύου. Στη συνέχεια, μέσα από το σχεδιασμό ενός πιλοτικού ηλεκτρονικού μαθήματος στην πλατφόρμα του Moodle, μελετάται ο ρόλος των επιμέρους διαστάσεων στην εμπλοκή του εκπαιδευόμενου και την καλλιέργεια της κριτικής του σκέψης. Συγκεκριμένα, με τα δεδομένα αλληλεπίδρασης που πρόκειται να ληφθούν, επιχειρείται αξιολόγηση της ανάπτυξης της κοινωνικής παρουσίας εντός μίας κοινότητας διερεύνησης και η επίδρασή της στην ατομική ανάπτυξη των εκπαιδευόμενων.

Το πρόβλημα της εκπαιδευτικής Διαρροής υφίσταται παγκοσμίως σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης και είναι δύσκολο στην αντιμετώπισή του, διότι αφενός οι παράγοντες που το επηρεάζουν είναι πολλοί και ποικίλοι, π.χ. κοινωνικοί, οικονομικοί, εκπαιδευτικοί κ.τ.λ., αφετέρου, δε, κάθε μαθητής ή φοιτητής επηρεάζεται με διαφορετικό τρόπο και σε διαφορετικό βαθμό. Η έρευνα της φοίτησης των σπουδαστών, δηλαδή η μελέτη της συμμετοχής τους ή όχι στο μάθημα, μπορεί να αποκαλύψει τη συμπεριφορά τους και η γνώση αυτή μπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για τους καθηγητές προς την κατεύθυνση της αντιμετώπισης της πρόωρης σχολικής εγκατάλειψης Η επιστήμη της εξόρυξης δεδομένων θα μπορούσε να συνεισφέρει σημαντικά στην κατανόηση του φαινομένου της εκπαιδευτικής Διαρροής. Από την παρακάτω ερευνητική εργασία διαπιστώνεται πως με την εξόρυξη δεδομένων από τη μελέτη της φοίτησης αυτών των σπουδαστών, θα μπορούσαμε ίσως να προβλέψουμε την εμφάνιση του προβλήματος, ώστε να αναπτύξουμε στρατηγικές έγκαιρης αντιμετώπισής του.

Η παρούσα εισήγηση διερευνά τον τρόπο με τον οποίο οι ΤΠΕ μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέσο επικοινωνίας, κοινωνικοποίησης, συνεργασίας, ευαισθητοποίησης των μαθητών σε θέματα πολιτισμού, γλώσσας, εθνικής ταυτότητας, διαφορετικότητας, ευρωπαϊκής συνείδησης και ειρηνικής συμβίωσης στην Ευρώπη και τον κόσμο, καθώς επίσης και ως μέσο αναγνώρισης και ανάδειξης καλλιτεχνικών ταλέντων των μαθητών. Αφορά δύο έργα, τα “Drawing our own stories” και “The world around us-seasons” τα οποία εκπονήθηκαν στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος eΤwinning. Οι μαθητές συνεργάστηκαν με σχολεία του εξωτερικού, δημιουργώντας έτσι μία ευρύτερη πολυπολιτισμική τάξη, η οποία στα πλαίσια μίας διερευνητικής και ομαδοσυνεργατικής μαθησιακής διαδικασίας, σε συνδυασμό με δραστηριότητες διαμεσικής ανάγνωσης και ποικίλες αναπαραστατικές τεχνικές και με τη βοήθεια πολύ απλών εργαλείων Office και web 2.0 κλήθηκαν να προσεγγίσουν ανθρωπιστικά και περιβαλλοντολογικά θέματα (Οικονόμου, 2016) . Αξιοποιώντας τις δυνατότητες του Διαδικτύου, τα ανθρωπιστικά και περιβαλλοντολογικά ζητήματα εξετάστηκαν από διαφορετικές οπτικές γωνίες, για παράδειγμα τη λεξιλογική, καλλιτεχνική και την πολιτιστική.

Με την παρούσα εργασία παρουσιάζεται μια εναλλακτική διδακτική προσέγγιση της διδασκαλίας ενός μαθήματος Ιστορίας στην Δ’ Δημοτικού και Α’ Γυμνασίου μέσα από τη χρήση των νέων τεχνολογιών. Αντικείμενο μελέτης αποτελεί η τέχνη στα αρχαϊκά χρόνια. Οι μαθητές θα γνωρίσουν τους δύο αρχιτεκτονικούς ρυθμούς της εποχής (δωρική- ιωνικό), την αγγειογραφία (μελανόμορφα – ερυθρόμορφα αγγεία) και τη γλυπτική (κούροι και κόρες). Μέσα από τις προτεινόμενες ψηφιακές δραστηριότητες, οι μαθητές θα διερευνήσουν, θα συλλέξουν πληροφορίες, θα τις επεξεργαστούν, θα τις παρουσιάσουν και θα γνωρίσουν την αρχαϊκή τέχνη. Το αντικείμενο διδασκαλίας ανταποκρίνεται στο αναλυτικό πρόγραμμα και στη διδακτέα ύλη του σχολικού βιβλίου «Ιστορία» της Δ’ Δημοτικού και Α’ Γυμνασίου.

Ανάμεσα στις δυσκολίες που συναντούν οι μαθητές στην κατανόηση των Φυσικών Επιστημών συμπεριλαμβάνονται και αυτές που σχετίζονται με την γλώσσα. Την επιστημονική γλώσσα, με την σύνθετη δομή, που συναντάμε στο σχολείο και τα σχολικά εγχειρίδια. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι είναι απαραίτητο να δοθεί από τους εκπαιδευτικούς ιδιαίτερη έμφαση στην γλωσσική διάσταση των επιμέρους γνωστικών αντικειμένων, καθώς αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την κατανόησή τους. Για την υποστήριξη όμως μιας τέτοιας προσέγγισης, απαιτείται το κατάλληλο διδακτικό υλικό. Το ψηφιακό λεξικό Φυσικής για το σχολείο που παρουσιάζεται στην εργασία αυτή, φιλοδοξεί να συμβάλλει προς αυτή την κατεύθυνση, καλύπτοντας ταυτόχρονα ένα κενό που υπάρχει στην παράλληλη διδασκαλία και μάθηση γνωστικού αντικειμένου και γλώσσας.

Ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου και η παραγωγή γραπτού λόγου αποτελεί μια πολύπλοκη και απαιτητική διαδικασία, η οποία όμως είναι διδάξιμη. Καθοριστικής σημασίας για τη διδασκαλία της και την πιο ευχάριστη ενασχόληση των μαθητών με αυτήν, έχει αποδειχτεί και η συμβολή των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ). Στην παρούσα μελέτη παρουσιάζεται μια πρόταση στην εκπαιδευτική κοινότητα ως προς τον εμπλουτισμό του λεξιλογίου με απώτερο στόχο τη διδασκαλία παραγωγής κειμένου με τη χρήση λογισμικού σε μαθητές των πρώτων τάξεων του Δημοτικού Σχολείου.

Στην εποχή των έντονων τεχνολογικών και επιστημονικών αλλαγών προβάλλεται η πρόκληση για διεπιστημονική προσέγγιση των επιστημών με την χρήση των νέων τεχνολογιών. Μέσα σε αυτό το πλαίσιo η ένταξη των μαθηματικών εκπαιδευτικών λογισμικών στην σχολική τάξη, που ενσωματώνουν τα γνωστικά πεδία των Μαθηματικών και της Φυσικής, μπορούν να αξιοποιηθούν κατάλληλα για την καλλιέργεια των επιστημονικών δεξιοτήτων διερεύνησης. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται προτάσεις διαθεματικών διδακτικών προσεγγίσεων διερευνητικής μάθησης με βάση το λογισμικό Geogebra στην κινηματική φυσική, στις ταλαντώσεις και στο ρυθμό μεταβολής φυσικών μεγεθών.

Η επιχειρηματικότητα στο πλαίσιο της Αγωγής Σταδιοδρομίας μπορεί να παίξει ένα σημαντικό ρόλο στην άμβλυνση των έμφυλων ανισοτήτων στην Κοινωνία της Πληροφορίας και στη διάσταση της προσέγγισης των ΤΠΕ εκ μέρους των γυναικών αλλά και στη διάσταση της στήριξης της γυναικείας επιχειρηματικότητας, στο πλαίσιο πάντα της παγκοσμιοποιημένης αγοράς και της ευρωπαϊκής συνεργασίας. Δράσεις όπως το Erasmus+ και το eTwinning μπορούν να αξιοποιηθούν για την αποτελεσματικότερη υλοποίηση τέτοιων προγραμμάτων, αξιοποιώντας κατάλληλες μεθοδολογίες.

Το συγκεκριμένο eΤwinning πρόγραμμα έχει ως στόχο σε πρώτο επίπεδο την ανίχνευση των στερεοτυπικών αντιλήψεων που έχουν κατασκευαστεί μεταξύ των μεσογειακών λαών και σε δεύτερο επίπεδο την κατάρριψη αυτών. Το πρόγραμμα αφορά τόσο τα χαρακτηριστικά κάθε λαού, όσο και πτυχές του κοινωνικού βίου τους και της καθημερινής τους πραγματικότητας. Οι μαθητές σε πρώτη φάση διερευνούν μέσω ερωτηματολογίων την εικόνα που έχουν κατασκευάσει άλλοι λαοί γι’ αυτούς και ταυτόχρονα βοηθούν ευρωπαίους συμμαθητές τους να ανιχνεύσουν τις δικές τους αντιλήψεις γι’ αυτούς. Σε ένα δεύτερο στάδιο επιδιώκεται να ανατραπούν οι στερεοτυπικές αυτές αντιλήψεις με τη βοήθεια αντικειμενικών δεδομένων που αναλαμβάνει να παρουσιάσει η ομάδα εργασίας κάθε σχολείου. Για την υλοποίηση του προγράμματος οι μαθητές αξιοποιούν τις δυνατότητες που προσφέρει η ηλεκτρονική πλατφόρμα του etwinning, αλλά και άλλα ψηφιακά εργαλεία (φόρμες ηλεκτρονικών ερωτηματολογίων, προγράμματα παρουσίασης (Power Point), Padlet, προγράμματα κατασκευής βίντεο).

Στο άρθρο αυτό παρουσιάζεται ένα υλοποιηθέν πολιτιστικό πρόγραμμα, στόχος του οποίου ήταν η ανακάλυψη της ταυτότητας μιας πόλης. Δεδομένου ότι αυτό που ονομάζουμε ταυτότητα μια πόλης αποτελεί μια έννοια πολυσύνθετη που περιλαμβάνει στοιχεία τόσο γεωγραφικά, όσο και κοινωνικά και πολιτισμικά, η προσέγγισή της δεν μπορεί παρά να βασιστεί σε τρόπους που θα στοχεύουν στην ολιστική κατανόηση της φυσιογνωμίας μιας πόλης. Χρήσιμο εργαλείο για μια τέτοια προσέγγιση αποτελούν οι θεωρίες μάθησης εκτός αίθουσας (outdoor learning) και οι θεωρίες της μάθησης διαμέσου κινητών πλαισίων (contexts) με τη χρήση κινητών συσκευών (mobile learning). Στο πρόγραμμα αυτό δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στο πως μπορούν να αξιοποιηθούν τα κινητά τηλέφωνα ή τα tablets κατά την υλοποίηση πολιτιστικού ή περιβαλλοντικού προγράμματος με στόχο την γνωριμία με τον φυσικό και κοινωνικοπολιτισμικό χώρο μιας πόλης και τις αλλαγές που αυτός υπέστη στο πέρασμα του χρόνου.

Η εργασία αυτή διαπραγματεύεται μια δραστηριότητα (εδώ ταυτόσημη με την έννοια του problem solving και ορατά τα στάδια κατά Polya), η οποία μπορεί να αναπτυχθεί στο πλαίσιο της διδασκαλίας των μαθηματικών σε τμήματα της Β' τάξης Λυκείου με τη συμβολή ενός δυναμικού μαθηματικού λογισμικού, όπως του Geogebra 3D. H δραστηριότητα εστιάζεται στην επίλυση μαθηματικών προβλημάτων με διαδικασίες επαγωγικής συλλογιστικής (διαδικασίες άλλωστε, που αποτελούν και τους στόχους αυτής της εργασίας): αντιμετωπίζονται δηλαδή πρώτα κάποιες ειδικές περιπτώσεις και έπειτα αναζητούνται επεκτάσεις και γενικεύσεις του προβλήματος. Στο τέλος της δραστηριότητας οι μαθητές οδηγούνται στη χρήση του Πυθαγορείου θεωρήματος για τον υπολογισμό της συντομότερης διαδρομής. Το Geogebra διευκολύνει την οπτικοποίηση των πολλαπλών αναπαραστάσεων των εννοιών και βοηθά στην γραφική διερεύνηση των προβλημάτων. Οι μαθητές αναλύουν, αλλά και τροποποιούν την σκέψη τους έως ότου συνάγουν ένα κατάλληλο συμπέρασμα. Η χρήση διερευνητικών μεθόδων στην επίλυση προβληματικών καταστάσεων και η ενεργής συμμετοχή των μαθητών σε ομάδες κάνοντας χρήση του υπολογιστή, στοχεύει σε βελτίωση της στάση των μαθητών απέναντι στα μαθηματικά και στη βελτίωση βαθμιαία της γόνιμη μαθηματικής παρατηρητικότητας και δημιουργικής σκέψης των μαθητών. Σκοπός και ελπίδα είναι, να αυξηθεί το ενδιαφέρον των μαθητών για τα μαθηματικά.

Ένα από τα μεγαλύτερα μειονεκτήματα των εκπαιδευτικών βίντεο είναι ότι οι μαθητές δεν είναι σε θέση να αλληλεπιδράσουν με το περιεχόμενό τους και παραμένουν παθητικοί θεατές. Το αλληλεπιδραστικό βίντεο μέσω των πολλαπλών τρόπων αλληλεπίδρασης που παρέχει στη ροή του βίντεο φαίνεται να μπορεί τους ενεργοποιήσει, να κεντρίσει το ενδιαφέρον και την προσοχή τους και να επιφέρει θετικά μαθησιακά αποτελέσματα. Παρά τη σχετικά διαδεδομένη χρήση τους τα τελευταία χρόνια, δεν υπάρχουν έρευνες σχετικές με τη στάση των εκπαιδευτικών από τη σκοπιά των δημιουργών αλληλεπιδραστικών βίντεο. Στην παρούσα έρευνα, ζητήσαμε από μελλοντικούς εκπαιδευτικούς να δημιουργήσουν βίντεο με αλληλεπιδράσεις μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο μαθησιακών στόχων και στη συνέχεια μέσω συνεντεύξεων αξιολογήσαμε τη διεργασία δημιουργίας τους και το αποτέλεσμά τους. Οι συμμετέχοντες υποστήριξαν ότι το αλληλεπιδραστικό βίντεο μπορεί να έχει ικανοποιητικά μαθησιακά αποτελέσματα, ότι έχει ιδιαίτερα εποικοδομητικό χαρακτήρα και ότι οι διδάσκοντες μπορούν να ελέγχουν και να κατευθύνουν την εστίαση του χρήστη στα σημεία που επιθυμούν. Ταυτόχρονα όμως και παρά το γεγονός ότι το αλληλεπιδραστικό βίντεο θεωρείται μια νέα, εύκολη και προσβάσιμη μορφή παραγωγής εκπαιδευτικού περιεχομένου, οι συμμετέχοντες ανέδειξαν ότι η ουσιαστική εκπαιδευτική του αξιοποίηση είναι κάθε άλλο παρά αυτονόητη αναφέροντας σειρά προβλημάτων.

Στην παρούσα έρευνα μελετάται η επίδραση μιας κινηματογραφικής ταινίας μυθοπλασίας, η οποία αναφέρεται σε ένα συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός και μια χρονική περίοδο, ως παράγοντας διαμόρφωσης ιστορικής σκέψης σε παιδιά 6ης Δημοτικού. Στόχοι της έρευνας είναι η διαμόρφωση αξιών, στάσεων αλλά και υπεύθυνης συμπεριφοράς στο παρόν και το μέλλον, μέσα από την παρακολούθηση της συμπεριφοράς των χαρακτήρων της ταινίας σε συγκεκριμένες καταστάσεις, ενώ, παράλληλα, επιδιώκεται η κατανόηση ιστορικών γεγονότων, μέσα από την εξέταση των αιτιών που οδήγησαν στα διάφορα αποτελέσματα και στην έκβαση της ταινίας. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε δύο δημοτικά σχολεία της Ρόδου (Δημόσιο και Ιδιωτικό) με τη χρήση παρεμβατικών προγραμμάτων τα ερευνητικά δεδομένα συλλέχθηκαν με τη χρήση ερωτηματολογίου και συνέντευξης ώστε να ελεγχθεί ο βαθμός επίδρασης της κινηματογραφικής ταινίας στην ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης. Τα αποτελέσματα της έρευνας κρίνονται πολύ ικανοποιητικά με την ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης να έχει αναπτυχθεί σε ποσοστό κατά μέσο όρο 86% και στα δύο σχολεία.

Στην παρούσα εργασία γίνεται μία διερεύνηση και ταξινόμηση των Υποστηρικτικών Τεχνολογιών οι οποίες χρησιμοποιούνται διεθνώς, για την υποστήριξη μαθητών με Μαθησιακές Δυσκολίες, μέσα από ανασκόπηση της πρόσφατης βιβλιογραφίας. Αναφέρονται τα οφέλη τα οποία αποκομίζουν οι μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες χρησιμοποιώντας συσκευές και λογισμικά Υποστηρικτικών Τεχνολογιών και οι παράγοντες και προϋποθέσεις που επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα τους. Στη συνέχεια περιγράφονται οι νέες τάσεις υλοποίησης Υποστηρικτικών Τεχνολογιών και αξιοποίησης των φορητών συσκευών (κινητά τηλέφωνα και tablets). Με βάση τα αποτελέσματα αυτά θεωρούμε ότι η ενημέρωση της εκπαιδευτικής κοινότητας (εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων) για τις δυνατότητες τις οποίες προσφέρει η τεχνολογία στην υποστήριξη μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες, καθιστά εφικτή την υιοθέτηση καταλληλότερων εργαλείων και πρακτικών, η ενσωμάτωση των οποίων στην καθημερινή σχολική ζωή, θα οδηγήσει σε αποτελεσματικότερη υποστήριξη των μαθητών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες.

Οι σύγχρονες κοινωνίες υπόκεινται σε συνεχείς μετασχηματισμούς ετερογένειας πληθυσμού εντός ενός ραγδαία τεχνολογικά εξελισσόμενου περιβάλλοντος. Η εκπαίδευση για να ανταποκριθεί στον ρόλο της οδηγείται εξελικτικά στην ανάπτυξη νέων θεωριών μεθόδων και εργαλείων. Αυτό το νέο πρόσωπο της εκπαίδευσης μπορεί να βρει ευρεία εφαρμογή στην συνεκπαίδευση ατόμων με αναπηρία. Σε αυτήν την εργασία παρουσιάζεται ένας από τους επάλληλους κύκλους μίας έρευνας δράσης που διενεργήθηκε σε μια εκπαιδευτική διαδικασία αντικειμένων STEM που έδρασε στο Τμήμα Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης με γνώμονα την συμπερίληψη των Α.Μ.Ε.Α στην σχολική τάξη και κατ’ επέκταση στο κοινωνικό σύνολο. Ειδικότερα χρησιμοποιήθηκε εργαστηριακά το Arduino στα πλαίσια της «Robo-Τετάρτης» σε μια σειρά δηλαδή εκπαιδευτικών παρεμβάσεων στα αντικείμενα των STEM, βασιζόμενη στις αρχές του εποικοδομισμού, των κοινοτήτων μάθησης και της διαφοροποιημένης διδασκαλίας. Απευθύνθηκε σε μια ετερογενή ομάδα μαθητών Γυμνασίου - Λυκείου εντός της οποίας βρίσκονταν και τρεις μαθητές με κώφωση. Εδώ παρουσιάζεται η 2η από τις 6 συνολικά παρεμβάσεις, οι περιορισμοί που τέθηκαν, οι αναγκαίες προσαρμογές που έγιναν αλλά και τα ευεργετικά αποτελέσματά στην κατάκτηση διαθεματικών δεξιοτήτων, στον τεχνολογικό εγγραμματισμό αλλά και την ενσωμάτωση των κωφών μαθητών στην μαθητική κοινότητα. Τέλος οι επαναλαμβανόμενες παρατηρήσεις υπέδειξαν έναν τρόπο εμπλουτισμού της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας με σύγχρονους ευρέως πλέον χρησιμοποιούμενους τεχνολογικούς όρους.

Στην παρούσα ερευνητική εργασία μελετάται η επίδραση της εφαρμογής ψηφιακού διδακτικού σεναρίου στην εκπαιδευτική διαδικασία. Το σενάριο αναπτύχθηκε με προσέγγιση STEM και είναι αναρτημένο στην υποκοινότητα Mechanic Engineering της κοινότητας Easy Java Simulations, της πλατφόρμας ODS-ISE (Open Discovery Space–Inspiring Science Education). Έχουν χρησιμοποιηθεί δύο εκπαιδευτικά λογισμικά ανοικτού κώδικα για τη διδασκαλία του μαθήματος “Καταλυτικός Μετατροπέας Αυτοκινήτου”. Η εφαρμογή του σεναρίου έγινε σε δύο εργαστηριακούς χώρους σε πραγματικές συνθήκες. Είναι ανεπτυγμένο με τέτοιο τρόπο, ώστε υπάρχει εμπλοκή κλάδων επιστημών όπως Μαθηματικά, Πληροφορικής, Φυσικής, Χημείας, Μηχανικής και Τεχνολογίας. Αυτό εξ ορισμού είναι μεθοδολογία S.T.E.M. Η εφαρμογή και αξιολόγηση του σεναρίου έγιναν στην αρχή της φετινής σχολικής χρονιάς (2016-2017), με δείγμα “επιλογής” σαράντα (40) εκπαιδευτικούς Μηχανολόγους όλων των κλάδων, της Δευτεροβάθμιας Επαγγελματικής Εκπαίδευσης. Για την ανάλυση και την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων της έρευνας χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό ποσοτικής ανάλυσης SPSS 17. Η έρευνα καταδεικνύει ότι η πιλοτική εφαρμογή του σεναρίου προάγει και βελτιώνει την εκπαιδευτική διαδικασία. Οι διαθέσεις των συμμετεχόντων εκπαιδευτικών είναι θετικότατες για την ένταξη ανάπτυξης και εφαρμογή σεναρίων στην εκπαιδευτική τους διαδικασία. Από την έρευνα αναδεικνύεται η διάθεση των συμμετεχόντων για συνεργασία με άλλες ειδικότητες.

Η παρούσα εργασία αφορά σε μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 37 μαθητές της Β΄ τάξης του Γενικού Λυκείου κατά τη διδασκαλία του μαθήματος της φυσικής θετικής κατεύθυνσης. Συγκεκριμένα σχεδιάστηκε, εφαρμόστηκε και αξιολογήθηκε μια διδακτική προσέγγιση που είχε ως σκοπό να μελετήσουν οι μαθητές το φαινόμενο της οριζόντιας βολής ακολουθώντας διαδικασίες STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics). Η δομή του διδακτικού σεναρίου με το οποίο πραγματοποιήθηκε η διδακτική πρακτική βασίστηκε στις αρχές της ανακαλυπτικής μάθησης όπου οι μαθητές εργαζόμενοι σε ομάδες προσπάθησαν να ανακαλύψουν τους νόμους που διέπουν το φαινόμενο της οριζόντιας βολής. Στη συνέχεια της εργασίας αναλύεται το διδακτικό σενάριο (σχέδιο μαθήματος, φύλλο εργασίας και φύλλο αξιολόγησης) καθώς και ο τρόπος με τον οποίο εντάχθηκε η μεθοδολογία STEM στη διδακτική πρακτική.

Η παρούσα μελέτη διερευνά την επίδραση της χρήσης διαφορετικών πειραματικών εργαλείων, συγκεκριμένα του βιωματικού πειράματος, του προσομοιωμένου με τη χρήση του εκπαιδευτικού λογισμικού Phet Colorado και του συνδυασμού τους στην εννοιολογική κατανόηση των μαθητών Ε΄ δημοτικού στο απλό ηλεκτρικό κύκλωμα και στη χρήση της κεκτημένης γνώσης σε καθημερινές καταστάσεις. Αξιοποιήθηκε η πειραματική μέθοδος. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 106 μαθητές χωρισμένοι σε Ομάδα Ελέγχου, Α΄ Πειραματική και Β΄ Πειραματική Ομάδα που δέχτηκαν διδακτική παρέμβαση με τα τρία διαφορετικά πειραματικά εργαλεία. Χρησιμοποιήθηκαν φύλλα αξιολόγησης, συλλέχτηκαν δεδομένα που ταξινομήθηκαν με την ιεραρχική κλίμακα κατάταξης γνώσεων SOLO και αναλύθηκαν με το στατιστικό πακέτο SPSS. Διαπιστώθηκε ότι η χρήση του συνδυαστικού πειραματικού μέσου οδηγεί σε βαθύτερη εννοιολογική κατανόηση και σε καλύτερη ικανότητα επέκτασης της κεκτημένης γνώσης στην καθημερινή ζωή, μιας και κάθε πειραματικό μέσο έχει τις δικές του μοναδικές δυνατότητες, που πρέπει να αξιοποιούνται κατά τρόπο που να ταιριάζουν στο στόχο της διδασκαλίας και στις ανάγκες κάθε πειράματος.

Η παρούσα διδακτική παρέμβαση πραγματεύεται την παρουσίαση και την ερμηνεία του φαινομένου της ανάκλασης του φωτός χρησιμοποιώντας τις βασικές αρχές της κβαντικής ηλεκτροδυναμικής κάνοντας χρήση προσομοιώσεων. Η κβαντική ηλεκτροδυναμική είναι η θεωρία που παντρεύει την ειδική θεωρία της σχετικότητας του Einstein και την κβαντική φυσική. Αποτέλεσε πρότυπο ανάπτυξης θεωριών για να φτάσουμε σήμερα στο καθιερωμένο πρότυπο. Το κομμάτι της ανάκλασης που παρουσιάζεται στην παρούσα εργασία είναι από το βιβλίο του Feynman με τίτλο QED «Μια συναρπαστική παρουσίαση της σύγχρονης αντίληψης για το φως και την ύλη.». Η διδακτική παρέμβαση στηρίζεται σε ένα σενάριο που προτείνεται να πραγματοποιηθεί σε εργαστήριο πληροφορικής ή να χρησιμοποιηθεί και για εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Για να πραγματοποιηθεί και να ολοκληρωθεί απαιτείται ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής ή οποιαδήποτε φορητή συσκευή (smartphone, tablet). Είναι γραμμένο σε HTML5 και είναι ανεξάρτητο από λειτουργικό σύστημα ή πλατφόρμα (iOS, Android, Windows, Linux). Δεν απαιτείται κανένα πρόσθετο - το μόνο που χρειάζεται είναι ένας φυλλομετρητής. Στο τέλος οι απαντήσεις από το ηλεκτρονικό φύλλο εργασίας συγκεντρώνονται από την εφαρμογή και μπορούν να αποσταλούν με e-mail μέσω της ίδιας της εφαρμογής (κάνοντας χρήση php) στον επιβλέποντα καθηγητή.

Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η μελέτη της επίδοσης των μαθητών Λυκείου σε θέματα προγραμματισμού Η/Υ με την αξιοποίηση της μεθόδου STEM (με χρήση του συστήματος Arduino) σε σχέση με τη χρήση της Ψευδογλώσσας καθώς και η μελέτη των διαθέσεων – στάσεων των μαθητών απέναντι στη μέθοδο STEΜ. Η διδακτική παρέμβαση που προτείνουμε περιλαμβάνει εννέα ολοκληρωμένα φύλλα εργασίας με χρήση του μικροελεγκτή Arduino και του προγραμματιστικού περιβάλλοντος Ardublock. Για τις ανάγκες του μαθήματος της Β’ τάξης Γενικού Λυκείου, το οποίο είναι γραπτώς εξεταζόμενο στο προγραμματιστικό περιβάλλον της Ψευδογλώσσας, στην πρότασή μας έχουμε ενσωματώσει την Ψευδογλώσσα. Στο μάθημα επιλογής της Α’ τάξης «Εφαρμογές Υπολογιστών» μπορεί να εφαρμοστεί χωρίς τις αναφορές στην Ψευδογλώσσα. Τα αποτελέσματα της παρούσας εργασίας έδειξαν ότι η μεθοδολογία STEM στη διδασκαλία του προγραμματισμού συνέβαλε στη βελτίωση των επιδόσεων των μαθητών και η πλειοψηφία των μαθητών εξέφρασε θετικές απόψεις για τη μεθοδολογία STEM.

Τα τελευταία χρόνια το ενδιαφέρον για τη προσέγγιση STE(A)M (Science, Technology, Engineering, Arts, Mathematics) αυξάνεται ολοένα και περισσότερο σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Σε έναν κόσμο που συνεχώς αλλάζει, το νηπιαγωγείο δεν δύναται να παραμένει αδιάφορο στις εξελίξεις. Έτσι, η προσέγγιση STE(A)M φαίνεται να βρίσκει τα θεμέλια της στην προσχολική εκπαίδευση όλο και περισσότερο. Οι τεχνολογικές εξελίξεις και οι έρευνες που συστηματοποιούνται και πληθαίνουν δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την εισαγωγή ενός πλαισίου STE(A)M στο νηπιαγωγείο, καθώς φαίνεται τα θετικά αποτελέσματα σε πρώιμη ηλικία να παίζουν σημαντικό ρόλο στην μετέπειτα ζωή των παιδιών. Στην παρούσα εργασία περιγράφεται το θεωρητικό πλαίσιο στο οποίο στηρίζεται η STE(A)M εκπαίδευση και γίνεται μια πρώτη επισκόπηση για την έρευνα που έχει υλοποιηθεί στα πλαίσια του νηπιαγωγείου.

Παρουσιάζεται ένα σχέδιο εργασίας που αφορά τη δημιουργία ενός οπτικοακουστικού εκπαιδευτικού προϊόντος με θέμα «Το σχολείο μας». Ο σκοπός του προτεινόμενου σχεδίου εργασίας είναι οι μαθητές να αποκτήσουν ικανότητες αξιοποίησης των πολυμέσων για τη δημιουργία ενός οπτικοακουστικού προϊόντος καλλιεργώντας συγχρόνως ικανότητες οπτικοακουστικού γραμματισμού. Υλοποιήθηκε στο μάθημα της Πληροφορικής της β’ τάξης του Γυμνασίου του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Η παρατήρηση της διδακτικής πορείας και οι απαντήσεις των μαθητών σε ερωτηματολόγιο ανατροφοδότησης έδειξαν ότι οι μαθητές ενδιαφέρονται για θέματα οπτικοακουστικού γραμματισμού και επιθυμούν το συνδυασμό της διδασκαλίας των πολυμέσων με την καλλιέργεια του οπτικοακουστικού γραμματισμού. Επίσης επιθυμούν να δημιουργούν οπτικοακουστικά προϊόντα και στο πλαίσιο σχεδίων εργασίας άλλων μαθημάτων. Το διαδικτυακό λογισμικό επεξεργασίας βίντεο wevideo που συνδέθηκε με την εφαρμογή υπολογιστικού νέφους google drive διευκόλυνε την από απόσταση συνεργασία των μαθητών.

Η ανάδυση της τεχνολογίας της επαυξημένης πραγματικότητας έχει καταστήσει εφικτή τη δυνατότητα εμπλουτισμού των έντυπων βιβλίων με πολυμεσικό υλικό που μπορεί να θεαθεί με τη χρήση σύγχρονων συσκευών κινητής τεχνολογίας. Παρά τα θετικά ευρήματα για τη μαθησιακή επίδραση των επαυξημένων βιβλίων, απουσιάζουν σχετικές ερευνητικές προσπάθειες από την ελληνική εκπαίδευση. Η παρούσα εργασία, υιοθετώντας τη μεθοδολογία της έρευνας που βασίζεται στον σχεδιασμό, στοχεύει στην παρουσίαση της ανάπτυξης και της αξιολόγησης της ενότητας κινητής επαυξημένης πραγματικότητας “MediAR”. Αυτή αξιοποιεί σελίδες του σχολικού βιβλίου για τη Μελέτη Περιβάλλοντος της Δ΄ τάξης, οι οποίες εμφανίζονται επαυξημένες με ψηφιακό υλικό. Η αξιοποίηση της ενότητας “MediAR” είναι ενταγμένη σε ένα σενάριο κινητής μάθησης που εμπλέκει τους μαθητές σε δραστηριότητες κατανάλωσης και παραγωγής «μιντιακών» κειμένων, ώστε να αναπτύξουν δεξιότητες εγγραμματισμού στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Τα ευρήματα της έρευνας έδειξαν την ευκολία χρήσης και εκμάθησης της χρήσης της, καθώς και τη δυνατότητά της να αποτελέσει χρήσιμο μαθησιακό εργαλείο.

Ο ιστότοπος Multimedia and Image Processing Class αποτελεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα ηλεκτρονικής μάθησης (LMS - Learning Management System), το οποίο διανέμει και διαχειρίζεται μια σειρά μαθημάτων στα πολυμέσα και στην επεξεργασία εικόνας. Ο διαχειριστής της πλατφόρμας μπορεί να εγγράφει μαθητές, να προσθέτει εκπαιδευτικό υλικό, να δημιουργεί και να βαθμολογεί τεστ, να αναρτά παρουσιάσεις και εκπαιδευτικά παιχνίδια με χρήση εργαλείων Web 2.0, καθώς και να διατηρεί τη γενικότερη εποπτεία της ηλεκτρονικής τάξης. Η πλατφόρμα φιλοξενεί μια εφαρμογή επεξεργασίας εικόνας ανοικτού λογισμικού, η οποία επιτρέπει στους μαθητές να αναρτούν εικόνες και να τις επεξεργάζονται, εφαρμόζοντας διάφορα φίλτρα και ειδικά εφέ. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά εύχρηστο εργαλείο, το οποίο έχει σαν βάση μία άκρως μαθητοκεντρική «αντίληψη». Τα στοιχεία που απαρτίζουν τον ιστότοπο είναι διαθέσιμα από τους δημιουργούς τους για εκ νέου χρησιμοποίηση, ενώ η εφαρμογή που έχει εισαχθεί στην πλατφόρμα με τη μορφή πρόσθετου, είναι δημοσιευμένη στο αποθετήριο του WordPress και μπορεί επιπλέον να παραμετροποιηθεί.

Με τελικό στόχο να παρουσιάσει το παράδειγμα μιας ολοκληρωμένης πρακτικής εφαρμογής νέων διδακτικών προσεγγίσεων εναρμονισμένων με τη φιλοσοφία των νέων προγραμμάτων σπουδών, η εισήγηση αποσαφηνίζει σύντομα την έννοια του οπτικοακουστικού γραμματισμού στην εκπαίδευση μέσα σε ένα διαθεματικό-διαμεσολαβητικό πλαίσιο και ανιχνεύει την πιθανότητα μιας συνολικής ή εν μέρει επαναστοχοθέτησης της διδασκαλίας των συγκεκριμένων μαθημάτων με έμφαση στη χειραφέτηση του μαθητή μέσω μιας ελεύθερης ή μερικώς καθοδηγούμενης διερεύνησης της προσφερόμενης γνώσης-εμπειρίας. Ιχνηλατεί τη σημασία της βιωματικής εμπειρίας και της επικοινωνιακής λειτουργίας του διαγλωσσικού ή/και διαπολιτισμικού διαμεσολαβητή και στη χρήση των ΤΠΕ ως εργαλείου διερεύνησης της γνώσης. Στο καθαρά πρακτικό μέρος, παρουσιάζεται μια διδακτική εφαρμογή, δοκιμασμένη στην τάξη. Παρακολουθούμε τη διερεύνηση της έννοιας της «φιλίας» από μαθητές της Α’ γυμνασίου στο πλαίσιο της διδασκαλίας των μαθημάτων της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και των Αγγλικών μέσα από βιωματικές δραστηριότητες και με πολυποίκιλο υλικό που παρουσιάζεται από διαφορετικά μέσα.

Το παρακάτω εκπαιδευτικό σενάριο πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση και εφαρμογή των ΤΠΕ στη διδακτική πράξη. Το θέμα του είναι « ο εαυτός μου και η οικογένειά μου» και επιλέχθηκε μαζί με τα νήπια του τμήματος του νηπιαγωγείου που εφαρμόστηκε. Είναι ένα θέμα κοντά στα ενδιαφέροντα και προτιμήσεις των νηπίων είναι σύμφωνο με το ΑΠΣ και το ΔΕΠΠΣ από τον οδηγό της νηπιαγωγού. Ως μέθοδο διδασκαλίας έχει επιλεχθεί η συνεργατική καθοδηγούμενη ανακάλυψη. Έχει σχεδιαστεί σε 10 διδακτικές παρεμβάσεις χρησιμοποιώντας λογισμικά (ανοικτού/ κλειστού τύπου) ανάλογα με την ηλικία των παιδιών όπως Tux Paint, Kidspriration. Έχει συγκεκριμένους διδακτικούς στόχους ως προς το γνωστικό αντικείμενο, την χρήση των Νέων Τεχνολογιών και την μαθησιακή διαδικασία. Έγινε αξιολόγηση του σεναρίου σε όλες τις φάσεις εξέλιξής του. Τελικά διαπιστώθηκε ότι το ενδιαφέρον των παιδιών για το σενάριο ήταν αμείωτο και οι γνώσεις τους αυξήθηκαν αρκετά.

Η εκπαίδευση, επηρεασμένη από τις τεχνολογικές εξελίξεις, την εξάπλωση των Τεχνολογιών της Επικοινωνίας και της Πληροφορίας και την εφαρμογή κοινωνικοπολιτιστικών θεωριών μάθησης άλλαξε μορφή και προσανατολισμό ανοίγοντας τις πύλες της στην κοινωνία, στη συνεργασία φορέων και στην υλοποίηση καινοτόμων δράσεων μέσα από συνεργατικά περιβάλλοντα μάθησης και τη χρήση των ΤΠΕ. Η παρούσα εργασία παρουσιάζει μία συνεργατική παρέμβαση με θέμα την ενέργεια που υλοποιήθηκε σε δύο δημοτικά και ένα νηπιαγωγείο χρησιμοποιώντας ως εργαλεία την ψηφιακή αφήγηση και εκπαιδευτικά λογισμικά.

Η παρούσα εργαστηριακή συνεδρία έχει σκοπό την ανάδειξη της διδασκαλίας εννοιών πολυπλοκότητας (κρίσιμη συμπεριφορά, μη προβλεψιμότητα) με χρήση συγκεκριμένων (εφαρμοσμένων στην πράξη) φύλλων εργασίας και χρήση εξελληνισμένων προσομοιώσεων από τη βιβλιοθήκη μοντέλων του πολυπρακτορικού περιβάλλοντος προσομοιώσεων NetLogo. Ο σχεδιασμός της διδακτικής παρέμβασης που αποτέλεσε αφορμή για την διοργάνωση της εργαστηριακής συνεδρίας σχεδιάστηκε για και εφαρμόστηκε σε μαθητές Γυμνασίου (με τον ανάλογο περιορισμό του μαθηματικού φορμαλισμού).

Η παρούσα εργαστηριακή παρουσίαση αφορά στον συνδυασμό της χρήσης του λογισμικού Easy Java Simulations και του μικροελεγκτή τύπου Arduino, για την δημιουργία απλών υπολογιστικών μοντέλων προσομοιώσεων. Είναι ένας συνδυασμός λογισμικού και υλικού που μπορεί να ωφελήσει τόσο τους εκπαιδευτικούς, όσο και τους μαθητές και φοιτητές. Οι μαθητές και φοιτητές μπορούν να εξοικειωθούν με τον προγραμματισμό της Java, γράφοντας μικρά προγράμματα με κώδικα και με τον έλεγχο μικροελεγκτών τύπου Arduino, ώστε να ευνοηθεί και να αναπτυχθεί η υπολογιστική σκέψη (computational thinking). Οι εκπαιδευτικοί επίσης μπορούν να δημιουργήσουν τα δικά τους σενάρια διδασκαλίας για προσομοιώσεις κάνοντας τις προσθήκες και τροποποιήσεις που επιθυμούν. Στην παρουσίαση θα γίνει χρήση του Easy Java Simulations, σύνδεση με τον μικροελεγκτή τύπου Arduino και εκτέλεση τριών δραστηριοτήτων σε Science, Technology, Engineering and Mathematics.

Η ενσωμάτωση των ΤΠΕ αλλά και γενικά της τεχνολογίας στην εκπαιδευτική διαδικασία, είναι σήμερα γεγονός. Ο προγραμματισμός έχει αναδειχθεί από νωρίς ως βασικό εργαλείο αξιοποίησης των υπολογιστών αλλά και διεύρυνσης των γνώσεων μέσα από την ενίσχυση του τρόπου σκέψης και της δυνατότητας επίλυσης προβλημάτων. Σήμερα, μια πληθώρα λογισμικών με γραφικά περιβάλλοντα μπορούν να χρησιμοποιηθούν καλύπτοντας τις αντίστοιχες ανάγκες των σχολικών τάξεων. Από την άλλη μεριά, τα πλεονεκτήματα υλοποίησης εφαρμογών σε πραγματικό υλικό και η απαίτηση για διεπιστημονικότητα των αντικειμένων, δημιούργησαν την ανάγκη ενσωμάτωσης στην εκπαίδευση προσιτού και χαμηλού κόστους προγραμματιζόμενου υλικού που περιλαμβάνει μικροεπεξεργαστές ή μικροελεγκτές. Το απαιτούμενο υλικό βρίσκεται υλοποιημένο στις λεγόμενες αναπτυξιακές πλατφόρμες που κατά βάση αποτελούν το κέντρο ελέγχου οποιασδήποτε σύγχρονης εφαρμογής. Σε αυτό το επιμορφωτικό εργαστήριο, παρουσιάζονται οι τρείς επικρατέστερες αναπτυξιακές πλατφόρμες που οδηγούν τις εξελίξεις στην αντίστοιχη κατεύθυνση της εκπαίδευσης, τόσο Ευρωπαϊκά, όσο και παγκόσμια. Στις πλατφόρμες αυτές περιλαμβάνεται το Arduino, το Raspberry Pi καθώς και το πολλά υποσχόμενο BBC microbit. Μαζί με τις πλατφόρμες θα αναπτυχθούν και υποδειγματικές εφαρμογές, ενώ θα γίνει συζήτηση που αφορά τόσο στις τεχνολογικές τους δυνατότητες, όσο και στην εκπαιδευτική αξιοποίηση τους.

Στη παρούσα εργαστηριακή άσκηση-πρόταση υπάρχουν δέκα διαφορετικά πειράματα τα οποία βασίζονται στο Arduino και μπορούν να διενεργηθούν από απόσταση. Έξι από τα πειράματα αυτά αναφέρονται στην ενότητα του ηλεκτρισμού και πιο συγκεκριμένα σε κυκλώματα συνεχούς ρεύματος, δύο πειράματα αναφέρονται στην ενότητα της οπτικής ενώ τέλος πειράματα που πραγματεύονται με εφαρμογή εναλλασσόμενης τάσης σε γραμμικά ηλεκτρικά κυκλώματα.. Τα πειράματα αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν από μαθητές-σπουδαστές όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης ακολουθούμενα από τα αντίστοιχα φύλλα εργασίας τα οποία απευθύνονται στα αντίστοιχα αναλυτικά προγράμματα. Η δυνατότητα αυτή αυξάνει των αριθμό τους σε περισσότερα από δεκαπέντε. Τα πειράματα αυτά είναι διαθέσιμα 24/7 και η εκτέλεσή τους μπορεί να πραγματοποιηθεί από οποιονδήποτε χρήστη διαθέτει σύνδεση στο διαδίκτυο από οποιαδήποτε συσκευή (υπολογιστή, tablet, smart phone).

Οι πρόσφατες έρευνες στον εκπαιδευτικό χώρο προτείνουν εναλλακτικές προσεγγίσεις στη διδασκαλία της Πληροφορικής, και ειδικά του προγραμματισμού. Η γενικότερη τάση σχετίζεται με την προσπάθεια να απαλλαγούν οι μαθητές από την εκμάθηση των στοιχείων μιας αφηρημένης γλώσσας προγραμματισμού, να αντλήσουν παραδείγματα από τον “πραγματικό” κόσμο των μαθητών, να λάβουν υπόψη τα ενδιαφέροντα και τα νοήματα που δίνουν οι ίδιοι, και να διατηρήσουν διαθεματικό χαρακτήρα. Η εκπαιδευτική ρομποτική αποτελεί ένα κατάλληλο εργαλείο για την επίτευξη του παραπάνω σκοπού. Η παρούσα εργαστηριακή παρουσίαση έχει σκοπό να εισάγει τους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης στον κόσμο της εκπαιδευτικής ρομποτικής μέσω του ρομπότ Thymio και του προγραμματιστικού περιβάλλοντος Aseba. Οι συμμετέχοντες αναμένεται να γνωρίσουν το πακέτο ρομποτικής Thymio, να εξοικειωθούν με το προγραμματιστικό περιβάλλον Aseba, να δημιουργήσουν τα πρώτα δικά τους απλά προγράμματα, και μέσα από την παρουσίαση παραδειγμάτων να μπορέσουν να αξιοποιήσουν το συγκεκριμένο πακέτο στην εκπαιδευτική τους πρακτική.

Στις μέρες μας αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο η ανάγκη επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών σχετικά με τις δυνατότητες αξιοποίησης των ρομποτικών συστημάτων στη διδακτική πράξη. Το επιμορφωτικό εργαστήριο «Εισαγωγή στο σύστημα εκπαιδευτικής ρομποτικής Edison - Ελέγχω, προγραμματίζω, κατασκευάζω ρομπότ» αφορά στη γνωριμία και εξοικείωση των επιμορφούμενων με την πλατφόρμα εκπαιδευτικής ρομποτικής Edison. Παρουσιάζονται τα ρομπότ Edison, τα χαρακτηριστικά, οι λειτουργίες και οι δυνατότητές τους, καθώς και διδακτικές παρεμβάσεις αξιοποίησής τους, οι οποίες έχουν εφαρμοστεί σε πραγματικές συνθήκες σε μαθητές Β΄ τάξης Γυμνασίου. Το εργαστήριο αποσκοπεί στην ανάπτυξη διαλόγου και συνεργασίας ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς κυρίως Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, οι οποίοι αξιοποιούν ήδη ή θα επιθυμούσαν μελλοντικά να αξιοποιήσουν το σύστημα εκπαιδευτικής ρομποτικής Edison στη σχολική τάξη.

Πολλοί παιδαγωγοί και ερευνητές έχουν κάνει λόγο για τη χρήση απτών αντικειμένων στη διαδικασία της μάθησης. Οι εκπαιδευτικές απτικές διεπαφές αποτελούν ένα πρόσφατο πεδίο έρευνας στον τομέα της αλληλεπίδρασης ανθρώπου-υπολογιστή και εμφανίζονται ως η τεχνολογική προέκταση των χειραπτικών αντικειμένων. Ενώ στις αρχές της δεκατίες του 2000, η σχεδίαση και ανάπτυξη απτικών διεπαφών συμπεριελάμβανε ακριβό, σύνθετο και απαιτητικό λογισμικό και υλικό, σήμερα η ανάπτυξή τους είναι φθηνή και προσβάσιμη ακόμη και από μαθητές δημοτικού. Η παρούσα εργαστηριακή συνεδρία αποσκοπεί στη γνωριμία των εκπαιδευτικών με αυτό το νέο πεδίο, αξιοποιώντας την πλακέτα Makey Makey και το προγραμματιστικό περιβάλλον Scratch. Το Makey Makey καθιστά εξαιρετικά εύκολο ένα πρόγραμμα ενός υπολογιστή να αντιδρά στο άγγιγμα αγώγιμων φυσικών αντικειμένων (π.χ. νερό, φρούτα, μεταλλικά αντικειμένα κτλ) και η απλότητα αυτή προκαλεί διάθεση για παιχνίδι και αποτελεί μία σημαντική ευκαιρία για εισαγωγή των μαθητών και δασκάλων στην κατασκευή απτών διεπαφών. Οι συμμετέχοντες μετά το τέλος της συνεδρίας θα είναι σε θέση να σχεδιάσουν, κατασκευάσουν και προγραμματίσουν τις δικές τους εκπαιδευτικές απτικές διεπαφές.

Σκοπός του εργαστηρίου είναι να παρουσιάσει στους συμμετέχοντες τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να χρησιμοποιούν το οικοσύστημα ανοικτών τεχνολογιών python/pandas ώστε να: Α) Εισάγουν δεδομένα από αρχείο (πχ. xls, csv, txt) και τα επεξεργάζονται με ποικίλους τρόπους που υποστηρίζει η βιβλιοθήκη pandas. Β) Εφαρμόζουν μεθόδους επαγωγικής στατιστικής για τον έλεγχο υποθέσεων (t-test, ANOVA, κλπ.) με χρήση της βιβλιοθήκης Scipy. Μετά το τέλος του εργαστηρίου οι συμμετέχοντες θα μπορούν να: 1) Χειρίζονται δεδομένα σε ποικίλες δομές επιλέγοντας την κατάλληλη ανάλογα με το είδος του προβλήματος (όπως λίστες, λεξικά, πίνακες, Series & DataFrames). 2) Εισάγουν και επεξεργάζονται δεδομένα με τις τεχνικές που προσφέρει η βιβλιοθήκη pandas. 3) Εφαρμόζουν στατιστικές μεθόδους ελέγχου υποθέσεων με χρήση της βιβλιοθήκης Scipy.

Το εργαστήριο αυτό, διάρκειας 2 ωρών, απευθύνεται σε καθηγητές πληροφορικής που ενδιαφέρονται να προσεγγίσουν βιωματικά τη διδασκαλία της πληροφορικής, στο εργαστήριο ή στην τάξη, χρησιμοποιώντας την Python ως μέσο. Οι συμμετέχοντες θα πρέπει να έχουν γνώσεις προγραμματισμού και κατά προτίμηση, έστω στοιχειώδη, γνώση της γλώσσας Python. Ο εισηγητής έχει εμπειρία 30 χρόνων διδασκαλίας μαθημάτων πληροφορικής στην τριτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και έχει χρησιμοποιήσει για τον σκοπό αυτό διάφορες προσεγγίσεις. Τα τελευταία 8 χρόνια, με τους συνεργάτες του στο Πανεπιστήμιο Πατρών έχει αναπτύξει ένα πρωτότυπο μάθημα Εισαγωγής στους Υπολογιστές που βασίζεται στην Python. Πρόσφατα εκδόθηκε βιβλίο που αναπτύσσει και υποστηρίζει αυτή τη μέθοδο (Αβούρης, κ.α., 2016), ενώ πρόκειται σύντομα να ξεκινήσει το ανοικτό μάθημα «Εισαγωγή στη γλώσσα προγραμματισμού Python” στο mathesis.cup.gr. Στο εργαστήριο θα δοθούν παραδείγματα της προσέγγισης αυτής και θα συζητηθούν με τους συμμετέχοντες οι εμπειρίες από τη διδακτική αυτή προσέγγιση.

Το εργαστήριο στοχεύει στην επιμόρφωση των συμμετεχόντων σχετικά με την αξιοποίηση της ψηφιακής πλατφόρμας, ελεύθερης πρόσβασης Google Cultural Institute, που αποτελεί την πρόσφατη πρωτοβουλία της Google σε συνεργασία με μερικά από τα διασημότερα μουσεία και κέντρα Πολιτισμού του κόσμου. Μέσα από βιωματικές δραστηριότητες που υποστηρίζονται από την προσέγγιση του Έντεχνου Συλλογισμού, της ερευνητικής ομάδας Project Zero του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, οι συμμετέχοντες θα αλληλεπιδράσουν με έργα τέχνης αξιοποιώντας τα εργαλεία της πλατφόρμας. Τέλος, θα έχουν τη δυνατότητα να συνδέσουν τις δυνατότητες της πλατφόρμας με τις αρχές και τους στόχους της Εκπαίδευσης του 21ου αιώνα και να διατυπώσουν σχετικές προτάσεις.

Στo εργαστήριο αυτό παρουσιάζεται μία μέθοδος αξιοποίησης των έργων τέχνης στην εκπαίδευση με υποστήριξη των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) για την ανάπτυξη της δημιουργικής και κριτικής σκέψης των εκπαιδευτικών. Ειδικότερα συζητούνται οι λόγοι που καθιστούν χρήσιμη την αξιοποίηση των έργων τέχνης στη επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Περιγράφονται οι δυνατότητες υλοποίησης της μεθόδου με την αξιοποίηση προηγμένων ΤΠΕ όπως τα συστήματα διαχείρισης μάθησης LAMS και Quizzes. Για την υλοποίηση του εργαστηρίου, επιλέγεται από τα μοντέλα προσέγγισης έργων τέχνης στην εκπαίδευση, το μοντέλο του Perkins. Δίνονται παραδείγματα αξιοποίησης έργων τέχνης με τη βοήθεια της τεχνολογίας για την ανάδειξη της κριτικής σκέψης στο πλαίσιο επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών. Από την αρχική και την ενδιάμεση διαμορφωτική αξιολόγηση της μεθόδου οι εκπαιδευτικοί διατυπώνουν την άποψη ότι η μέθοδος είναι ενδιαφέρουσα και από την τελική αξιολόγηση ότι είναι εφικτή η υλοποίηση της με τη βοήθεια - υποστήριξη των ΤΠΕ για την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των μαθητών τους.

Η χρήση των έξυπνων/φορητών συσκευών και των διαφόρων ψηφιακών εφαρμογών που αυτές υποστηρίζουν είναι ιδιαιτέρως δημοφιλής στα παιδιά από πού μικρές ηλικίες. Ιδιαιτέρως επίκαιρη είναι η προσπάθεια αξιοποίησης των δυνατοτήτων της τεχνολογίας μέσω της ανάπτυξης εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που βασίζονται σε τέτοιες συσκευές και εφαρμογές. Ένα δυναμικά αναπτυσσόμενο πεδίο ψηφιακών εκπαιδευτικών εφαρμογών είναι ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη δραστηριοτήτων Επαυξημένης Πραγματικότητας (Augmented Reality) οι οποίες αποτελούν την σύζευξη της εικονικής με την ρεαλιστική πραγματικότητα, δημιουργώντας δυνατότητες βιωματικής και ενεργητικής μάθησης. Ο συνδυασμός τέτοιων εφαρμογών με την Ψηφιακή Αφήγηση δείχνει ότι μπορεί να αναδείξει περεταίρω τα οφέλη που η βιβλιογραφία καταγράφει ότι η τελευταία μπορεί να εισάγει στην εκπαιδευτική διαδικασία. Η παρούσα εργαστηριακή συνεδρία αποσκοπεί στη γνωριμία των εκπαιδευτικών με αυτό το νέο πεδίο, αξιοποιώντας την προσέγγιση learning by design.

Στην παρούσα εργασία προτείνεται η οργάνωση και ο σχεδιασμός ενός επιμορφωτικού εργαστηρίου για το εκπαιδευτικό περιβάλλον ChoiCo (Choices with Consiquences). Πρόκειται για ένα ελεύθερο διαδικτυακό λογισμικό που υποστηρίζει τον σχεδιασμό ψηφιακών παιχνιδιών από μαθητές και εκπαιδευτικούς. Αρχικά παρουσιάζουμε τα μαθησιακά οφέλη, όπως αυτά έχουν φανεί από σχετικές έρευνες, που ενδέχεται να προκύψουν όταν οι μαθητές τροποποιούν και σχεδιάζουν ψηφιακά παιχνίδια. Κατόπιν αναλύουμε τις βασικές λειτουργείες του λογισμικού και πιθανούς τρόπους αξιοποίησής του στην εκπαιδευτική διαδικασία. Τέλος περιγράφουμε τον τρόπο οργάνωσης και διεξαγωγής του παρόντος εργαστηρίου το οποίο έχει ως κεντρικό στόχο την επιμόρφωση των συμμετεχόντων στον σχεδιασμό εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων με την αξιοποίηση του ChoiCo.

Η σημερινή εκπαιδευτική πραγματικότητα έχει ανάγκη από κατάλληλα επιμορφωμένο διδακτικό προσωπικό, εξοπλισμένο με επιστημονικές και παιδαγωγικές δεξιότητες. Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να αξιοποιούν ευκαιρίες επαγγελματικής κατάρτισης υψηλής ποιότητας και να έχουν πρόσβαση σε εκπαιδευτικούς πόρους, για την ανατροφοδότηση και αναδιοργάνωση των διδακτικών πρακτικών και μεθόδων. Η αξιοποίηση των ψηφιακών αποθετήριων ευρωπαϊκών έργων (projects), τα οποία παρέχουν εκπαιδευτικό υλικό, ερευνητικές μελέτες και εκθέσεις, καλές πρακτικές, δωρεάν σεμινάρια για την ένταξη καινοτόμων διδακτικών πρακτικών στην τάξη των επιστημών (μαθηματικά, βιολογία, φυσική, χημεία, γεωγραφία, αστρονομία, μηχανολογία, ρομποτική κλπ) αποτελούν μία κινητήρια δύναμη για την αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Η παρούσα επιμορφωτική δράση έχει ως βασικό στόχο την παρουσίαση των δυνατοτήτων και των πλεονεκτημάτων που προσφέρονται από την ευρωπαϊκή διαδικτυακή πύλη της κοινότητας των επιστημών Scientix, (www.scientix.eu/). Τα Ευρωπαϊκά έργα: Inspiring Science Education (www.inspiringscience.eu/) , GoLab (www.golabz.eu/) , Space Awareness (www.space-awareness.eu/), Ark of Inquiry (www.arkofinquiry.eu/) , RRI-tools (www.rri-tools.eu/) αποτελούν ενδεικτικά παραδείγματα έργων από το αποθετήριο της ευρωπαϊκής κοινότητας των επιστημών. Κατά την διάρκεια του εργαστηρίου, οι εκπαιδευτικοί θα εμπλακούν ενεργά με την εξερεύνηση της πλατφόρμας των έργων, αλλά και με τον σχεδιασμό δραστηριοτήτων διερευνητικής μάθησης με βάση τα ψηφιακά εργαλεία που περιλαμβάνουν. Τα έργα αυτά έχουν επιλεγεί, διότι είναι δυνατή η υποστήριξη των εκπαιδευτικών στην υλοποίηση δράσεων, με δεδομένη την ύπαρξη εθνικού σημείου επαφής.

Our everyday life is affected by technologies like Mobile Computing, Ubiquitous Computing and the Internet of Things. Ongoing research at the Hellenic Open University aims to leverage STEM education by providing an educational framework that exploits such technologies. For this reason, a novel educational methodology is being developed. It is going to include a set of educational scenarios backed by a platform of proper software and hardware configurations. Development of the methodology continues with a second pilot scenario. Its rationale, steps and expected results are described and discussed here. The next steps of the research are defined.

H παρούσα εργασία εστιάζει σε έργο eTwinning το οποίο υλοποιήθηκε σε δύο τμήματα Γ΄ Δημοτικού στο πλαίσιο διδασκαλίας της Αγγλικής Γλώσσας και της Μελέτης Περιβάλλοντος μέσω της μεθόδου CLIL (Content and Language Integrated Learning) και της διαθεματικής προσέγγισης. Το έργο “Where in Europe?” περιλάμβανε ένα ψηφιακό ταξίδι στην Ευρώπη, όπου οι μαθητές 9 ευρωπαϊκών σχολείων εξερευνούσαν ορισμένες πόλεις υλοποιώντας δραστηριότητες με χρήση web 2.0 εργαλείων. Ο στόχος του έργου ήταν διττός: αφενός να αναπτύξουν οι μαθητές τις γλωσσικές τους δεξιότητες στα αγγλικά και αφετέρου να βελτιώσουν τις συνεργατικές και επικοινωνιακές τους δεξιότητες. Επιπλέον, ανακάλυψαν τη συλλογική πολιτιστική κληρονομιά, καθώς και ομοιότητες και διαφορές μεταξύ των χωρών. Οι δραστηριότητες αναπτύχθηκαν στην πλατφόρμα Twinspace και εμπλουτίστηκαν με ασκήσεις παραγωγής γραπτού και προφορικού λόγου. Η ποιοτική αξιολόγηση στη λήξη του έργου από μαθητές και εκπαιδευτικούς παρείχε τη δυνατότητα εμπλοκής των μαθητών σε διαδικασίες αναστοχασμού και αποτέλεσε σημαντική πηγή ανατροφοδότησης για τις εμπλεκόμενες εκπαιδευτικούς.

Στο παρόν άρθρο παρουσιάζεται το θεωρητικό πλαίσιο και η εφαρμογή μιας διδακτικής παρέμβασης με διαθεματικό χαρακτήρα ανάμεσα στο μάθημα της Ιστορίας και της Πληροφορικής στη Γ΄ Γυμνασίου. Η διαθεματική συνεργασία είχε ως αντικείμενο τη διερεύνηση των διαστάσεων του χρόνου και του χώρου με αφορμή την ελληνική επανάσταση του 1821. Η αξιοποίηση των ΤΠΕ εστιάστηκε αφενός στη δημιουργία από τους μαθητές/τριες πολυμεσικής πληροφορίας (επεξεργασία εικόνας, ήχου, βίντεο, κειμένου) και αφετέρου στη δημιουργική χρήση Web2.0 εργαλείων. Η όλη διδακτική παρέμβαση οδήγησε στη δημιουργία από τους μαθητές/τριες μιας χρονογραμμής που εξετάζει την πορεία προς την ελληνική επανάσταση (από το 1422 μέχρι το 1821) και ενός διαδραστικού χάρτη που παρακολουθεί την εξέλιξη της επανάστασης (από το 1821 μέχρι το 1827). Από την ολοκλήρωση της παρέμβασης παραμένουν οι μαθητικές δημιουργίες ως διδακτικό υλικό διαθέσιμο στο Διαδίκτυο.

Η λημματογράφηση στη Wikipedia χρησιμοποιείται, τα τελευταία χρόνια, ως καλή πρακτική στην εκπαιδευτική διαδικασία. Η εισαγωγή ενός μεταφραστικού εργαλείου οδηγεί σε ενδιαφέρουσες εναλλακτικές προσεγγίσεις αφού δίνει τη δυνατότητα σε εκπαιδευόμενους και εκπαιδευτικούς να το αξιοποιήσουν στη λημματογράφηση. Σ' αυτή την εργασία κάνουμε μια ανασκόπηση της εξέλιξης της μηχανικής μετάφρασης στο πέρασμα του χρόνου και συγκρίνουμε το τρόπο λειτουργίας του μεταφραστικού εργαλείου της Wikipedia σε σχέση με τα αντίστοιχα επαγγελματικά εργαλεία. Στη συνέχεια προχωράμε σε μια επιγραμματική καταγραφή από την εμπειρία χρήσης του εργαλείου στη λημματογράφηση σε εκπαιδευτικά προγράμματα στη δευτεροβάθμια και την τριτοβάθμια εκπαίδευση τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Στο άρθρο αυτό γίνεται μια πλήρης περιγραφή της αρχιτεκτονικής δομής του Προσαρμοστικού Εκπαιδευτικού Συστήματος Υπερμέσων ΜΑΤΗΕΜΑ. Ο σκοπός είναι να αναδείξει το τεχνολογικό μέρος του συστήματος και ό,τι υλοποιεί αυτό σε γενικές γραμμές. Στην αρχή γίνεται μια περιγραφή των γενικών χαρακτηριστικών του συστήματος, όσον αφορά στο παιδαγωγικό μέρος και στο τεχνολογικό μέρος. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται μια-μια μονάδα ξεχωριστά και περιγράφεται γενικά η διάρθρωση του λογισμικού, όσον αφορά τις προσαρμοστικές τεχνολογίες του Διαδικτύου που χρησιμοποιούνται.

Η συμμετοχή των εκπαιδευτικών σε δια βίου μαθησιακές διαδικασίες επαγγελματικής ανάπτυξης αποτελεί για τα επόμενα χρόνια κεντρικό στρατηγικό στόχο στον εκπαιδευτικό χώρο (2030 Agenda for sustainable development/Unesco Education Strategy 2014-2021). Στην κατεύθυνση αυτή σχεδιάστηκε μια αφηγηματική έρευνα παρέμβασης, μέσω της οποίας επιδιώκεται η υποστήριξη και μελέτη της συνεξέλιξης της ταυτότητας των εκπαιδευτικών που ασχολούνται συστηματικά με την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση/ Εκπαίδευση για την Αειφορία με την εκπαιδευτική τους πρακτική. Κεντρικό εργαλείο μάθησης, ενδυνάμωσης και συλλογής ερευνητικών δεδομένων αποτελεί η ψηφιακή αφήγηση. Στην εργασία αυτή γίνεται συζήτηση σχετικά με τις προοπτικές αξιοποίησης αυτού του νέου είδους προσωπικής έκφρασης στο πλαίσιο της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση για την Αειφορία, και την συμβατότητά του με το μεθοδολογικό πλαίσιο της αφηγηματικής έρευνας.

Στην εργασία αυτή αναδεικνύεται η σημασία του εντοπισμού των συναισθημάτων που προκαλούνται κατά τη διάρκεια συμμετοχής ενηλίκων εκπαιδευτικών σε κοινότητες μάθησης με ειδήμονες διαφορετικών ειδικοτήτων με στόχο την συγκατασκευή ενός εκπαιδευτικού σεναρίου. Το περιβάλλον κατασκευής που χρησιμοποιήθηκε αποτελεί ένα δυναμικό περιβάλλον, αποτέλεσμα του ευρωπαϊκού προγράμματος mc2, μέσα στο οποίο οι εκπαιδευτικοί κλήθηκαν να κατασκευάσουν ένα σενάριο. Στη διάρκεια της κατασκευής και αλληλεπίδρασης γινόταν παράλληλη καταγραφή και ερμηνεία των συναισθημάτων των συμμετεχόντων, από σχετικό εργαλείο. Στόχος αποτέλεσε τον εντοπισμό των επεισοδίων που αντιστοιχούν στον εκάστοτε μηχανισμό που διέπουν τη συνεργατική μάθηση σύμφωνα με το θεωρητικό πλαίσιο του boundary cro

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται η επιμόρφωση εκπαιδευτικών πάνω σε web 2.0 εφαρμογές και η εισαγωγή αυτών στη λογική όχι να παρέχουν τη γνώση αυτή καθαυτή, αλλά να την διευκολύνουν. Δίνεται η δυνατότητα στους εκπαιδευτικούς να δημιουργούν αυθεντικό υλικό για χρήση με τους μαθητές τους, αλλά και στους μαθητές να εκφράζονται μέσα από την χρήση των εφαρμογών. Σημαντικό στοιχείο αποτελεί η αλληλεπίδραση ανάμεσα στους συμμετέχοντες εκπαιδευτικούς ώστε να γίνεται ανταλλαγή ιδεών και πρακτικών. Αυτό το τελευταίο θεωρούμε ότι ήταν το μεγάλο κέρδος από αυτή την επιμόρφωση.

Η έννοια των ηλεκτρονικών κοινοτήτων μάθησης, στo πλαίσιο της κοινωνικής αλληλεπίδρασης και της συνειδητής αξιοποίησης καινοτομιών από το χώρο της τεχνολογίας για την επιμόρφωση του εκπαιδευτικού προσωπικού αποτέλεσε εξέλιξη συνδεδεμένη με την εκπλήρωση των βασικών αναγκών για συνεργασία, συμμετοχή, προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη. Βασικός σκοπός της εργασίας είναι η διερεύνηση της επίδρασης ενός προγράμματος κατάρτισης εκπαιδευτικών στη διδακτική των μαθηματικών με γνωστικό περιεχόμενο τη διδασκαλία στρατηγικών νοερών υπολογισμών αφαίρεσης μέσω ηλεκτρονικών κοινοτήτων μάθησης, στις επιδόσεις των μαθητών των επιμορφούμενων σε αυτές. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης παρουσιάζεται βελτίωση στην επίδοση των μαθητών και εμφανίζεται μεγαλύτερη ευελιξία χρήσης στρατηγικών με παράλληλη μεταφορά από στρατηγικές χαμηλότερου γνωστικού έργου σε στρατηγικές υψηλότερων γνωστικών διεργασιών. Τα παραπάνω καταδεικνύουν ότι μορφές κατάρτισης των εκπαιδευτικών που βασίζονται σε ηλεκτρονικές κοινότητες μάθησης μπορούν να αποδώσουν τόσο στη βελτίωση των εξ αποστάσεως επιμορφωτικών πρακτικών όσο και στην καθ΄ αυτού διδακτική αποτελεσματικότητα.

Με βάση την υπάρχουσα νομοθεσία στην Α΄ τάξη των Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑΛ) προβλέπεται ένα δίωρο διδασκαλίας STEM (Science, Technology, Engineering and Mathematics). Ο σκοπός αυτού του άρθρου είναι η ανασκόπηση των θεωρητικών, ιστορικών και οντολογικών προϋποθέσεων ώστε ο διδάσκων να είναι σε θέση να υλοποιήσει με αποτελεσματικούς τρόπους μία διδασκαλία SΤΕΜ για τους μαθητές της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (ΤΕΕ). Το άρθρο αυτό αναλύει τους βαθμούς δυσκολίας που προκύπτουν καθώς ο εκπαιδευτικός πρέπει να θέσει προτεραιότητες για να υλοποιήσει τη γραμμή μάθησης. Παρουσιάζονται τα θεωρητικά, ιστορικά και οντολογικά προαπαιτούμενα που είναι αναγκαία για τον εκπαιδευτικό προκειμένου υλοποιήσει μία αποτελεσματική διδασκαλία STEM εντός της ΤΕΕ. Στηριζόμενοι σε διάφορες δεξιότητες που πρέπει να κατακτήσει ο μαθητής παρουσιάζουμε το γνωστικό πλαίσιο που θα πρέπει να δομηθεί στα πλαίσια της διαδικτυακής συνεργατικής τεχνολογίας ώστε να επιτευχθεί η βέλτιστη προσαρμογή στους επαγγελματικούς τομείς των ειδικοτήτων που θα επιλέξουν οι μαθητές της ΤΕΕ.

Tο εργαστήριο αυτό αφορά τη σχεδίαση και υλοποίηση συνεργατικών σεναρίων μάθησης με την χρήση ενός ολοκληρωμένου περιβάλλοντος μαθησιακού σχεδιασμού που ονομάζεται ΙLDE. Απευθύνεται σε δασκάλους/καθηγητές, ερευνητές και επαγγελματίες στους χώρους της εκπαίδευσης και της τεχνολογικά υποστηριζόμενης/βελτιωμένης μάθησης με ιδιαίτερη έμφαση στην υιοθέτηση του εκπαιδευτικού σχεδιασμoύ στην καθημερινή πρακτική. Το περιβάλλον ΙLDE περιλαμβάνει ποικίλα εργαλεία μαθησιακού σχεδιασμού που υποστηρίζουν στάδια όπως την διερεύνηση του συγκειμένου για τους μαθητευόμενους, την συγγραφή, διαμοιρασμό σεναρίων μάθησης και την υλοποίηση τους με την χρήση των ΤΠΕ. To ILDE παράλληλα ενθαρρύνει και υποστηρίζει την ανάπτυξη συνεργασίας μεταξύ ομάδων ή κοινοτήτων εκπαιδευτικών για τη συν-δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων. Το εργαστήριο θα επιτρέψει στους συμμετέχοντες να έρθουν σε επαφή με τα εργαλεία του περιβάλλοντος, να σχεδιάσουν δραστηριότητες συνεργατικής μάθησης και να τις υλοποιήσουν σε περιβάλλοντα εικονικής μάθησης (VLE), οπως το Moodle. Επιπλέον, το εργαστήριο αποσκοπεί στη δημιουργία μίας ελληνικής κοινότητας μαθησιακού σχεδιασμού με την υποστήριξη των διοργανωτών και διαφόρων ελληνικών πανεπιστημίων ή ομάδων επαγγελματικής ανάπτυξης.

Διεθνώς, η λήψη εκπαιδευτικών αποφάσεων σε πολλαπλά επίπεδα (Σχολική Τάξη, Σχολική Μονάδα, Εκπαιδευτικές Πολιτικές) βασίζεται, σε διαρκώς αυξανόμενο βαθμό, στην επεξεργασία, ανάλυση και αξιοποίηση Εκπαιδευτικών Δεδομένων. Για το λόγο αυτό, η Αναλυτική Εκπαιδευτικών Δεδομένων (Educational Data Analytics) αποτελεί ένα από τα πλέον δημοφιλή αντικείμενα εκπαιδευτικής έρευνας και καινοτομίας. Ταυτόχρονα, η ανάπτυξη ικανοτήτων ανάλυσης και αξιοποίησης εκπαιδευτικών δεδομένων (Data Literacy) συμπεριλαμβάνεται στα αναδυόμενα θέματα επαγγελματικής κατάρτισης και επιμόρφωσης εκπαιδευτικών. Το Επιμορφωτικό Εργαστήριο "Εφαρμογές Αναλυτικής Εκπαιδευτικών Δεδομένων στην Σχολική Τάξη" θα παρουσιάσει μια εισαγωγή, από την πλευρά του εκπαιδευτικού, στην έννοια και δυναμική των εκπαιδευτικών δεδομένων καθώς και στις απαραίτητες ικανότητες για την ανάλυση και αξιοποίησή τους προς βελτίωση της εκπαιδευτικής πρακτικής. Τέλος, θα πραγματοποιηθεί επίδειξη ενδεικτικών ψηφιακών εργαλείων Αναλυτικής Εκπαιδευτικών Δεδομένων και πως μπορούν να υποστηρίξουν τους εκπαιδευτικούς σε σενάρια χρήσης που προσομοιώνουν ανάγκες και προκλήσεις της καθημερινής πρακτικής στη σχολική τάξη. Το εργαστήριο στηρίζεται στο υλικό του Μαζικού Ανοικτού Διαδικτυακού Μαθήματος (Massive Open Online Course, MOOC) EDU1x Analytics for the Classroom Teacher του School of Education, Curtin University της Δυτικής Αυστραλίας που προσφέρεται μέσω της διεθνούς διαδικυακής πλατφόρμας edX.

Σκοπός του εργαστηρίου είναι η γνωριμία και εξάσκηση με βασικά μοντέλα ιστοριογράφησης ψηφιακών εκπαιδευτικών ιστοριών και βασικά τεχνολογικά εργαλεία για τη δημιουργία ψηφιακών αφηγήσεων -σύμφωνα με τις σύχρονες θεωρίες μάθησης- οι οποίες μπορούν να αξιοποιηθούν στη διδακτική πράξη. Συγκεκριμένα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο από τους εκπαιδευτικούς που θα επιμορφωθούν στη χρήση μοντέλων ιστοριογράφησης και ψηφιακών εργαλείων όσο και από τις/τους μαθήτριες/μαθητές τους κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας διαφόρων γνωστικών αντικειμένων, προσφέροντας έτσι, νέες ευκαιρίες μάθησης σε ένα ελκυστικό και παιγνιώδες περιβάλλον για την απόκτηση κινήτρων και νοήματος για τα προς μάθηση γνωστικά αντικείμενα.

Το παρόν άρθρο αφορά μία μελέτη σχετικά με την αποτελεσματικότητα μιας σειράς δραστηριοτήτων σε φορητές συσκευές (τάμπλετ) για παιδιά με αυτισμό για την επίτευξη βασικών στόχων και δεξιοτήτων Μαθηματικών. Πρωταρχικός στόχος ήταν να σχεδιαστεί, εφαρμοστεί και αξιολογηθεί στην πράξη μία σειρά εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων σε φορητές συσκευές για παιδιά με αυτισμό. Τα ερευνητικά ερωτήματα σχετίζονταν με την επίδραση του υλικού, του μέσου και της αξιοποίησης του στην επίδοση και στην κινητοποίηση των ατόμων αλλά και με την συλλογή θετικών στοιχείων και προβληματισμών που προέκυψαν κατά την διαδικασία. Η έρευνα εντάσσεται στις ποιοτικές μελέτες και αξιοποίησε εργαλεία όπως η παρατήρηση και οι συνεντεύξεις. Η ανάλυση των δεδομένων κατέληξε στο ότι υπήρξε θετική επίδραση του μέσου, του υλικού και της διαδικασίας στην επίδοση και την κινητοποίηση των συμμετεχόντων ενώ παράλληλα προέκυψαν θετικά στοιχεία και προβληματισμοί που μπορούν να αξιοποιηθούν από ερευνητές, εκπαιδευτικούς και σχεδιαστές ανάλογων υλικών στο μέλλον

Η έρευνα που παρουσιάζεται στο παρόν άρθρο, εστιάζει σε μια εκπαιδευτική παρέμβαση που είχε ως στόχο την ενίσχυση του ενδιαφέροντος των μαθητών για την Τηλεπισκόπηση και τις δορυφορικές εικόνες, μέσα από τη μη τυπική εκπαίδευση, και τη δημιουργία κινήτρων σε αυτούς για ενασχόλησή τους με τη Γεωπληροφορική και τις εφαρμογές της. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με συμμετοχή 90 μαθητών Α’ Λυκείου. Στόχος της ήταν η γνωριμία των μαθητών με την Τηλεπισκόπηση και η αξιοποίηση δορυφορικών εικόνων για την λήψη αποφάσεων γύρω από περιβαλλοντικά ζητήματα μέσα από τη μελέτη περίπτωσης με τίτλο «Αποψίλωση του δάσους της βροχής». Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι αν και οι περισσότεροι μαθητές (60%) δεν είχαν έρθει σε επαφή προηγουμένως με τις δορυφορικές εικόνες φάνηκε να ανταποκρίνονται θετικά στο μοντέλο που χρησιμοποιήθηκε για την προσέγγιση του θέματος. Η έρευνα επίσης έδειξε ότι οι μαθητές κατανοούν την σπουδαιότητα των δορυφορικών εικόνων και τις προτείνουν ως εργαλεία στην επίλυση προβλημάτων που αφορούν περιβαλλοντικά ζητήματα.

Η παρούσα εργασία δημιουργήθηκε στα πλαίσια μεταπτυχιακού προγράμματος και αποτελεί ένα παράδειγμα εφαρμογής του STEM (Science, technology, engineering) στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση με τη μέθοδο του υπολογιστικού πειράματος. Στην πρότασή μας παρουσιάζεται μια διδακτική προσέγγιση της γραμμικής συνάρτησης εφαρμόζοντας διασυνδέσεις μεταξύ των μαθηματικών, της φυσικής, της μηχανικής και της πληροφορικής αλλά και την εφαρμογή της σε προβλήματα της καθημερινής ζωής. Η πολύπλευρη αντιμετώπιση ενός γνωστικού αντικειμένου, η ενεργή συμμετοχή των μαθητών σε όλα τα βήματα της διδασκαλίας χρησιμοποιώντας τον υπολογιστικό τρόπο σκέψης και η επιλογή δραστηριοτήτων γενικότερου ενδιαφέροντος, ενισχύουν το ενδιαφέρον των μαθητών, διασυνδέουν τις έννοιες, και βελτιώνουν την αποτελεσματικότητα της παρέμβασής μας.

Η αναγνώριση και η γενίκευση μοτίβων θεωρείται κεντρική Μαθηματική πρακτική και αποτελεί βασικό συστατικό της σύγχρονης Διδακτικής προσέγγισης της Άλγεβρας. Μέσω της γενίκευσης μοτίβων οι μαθητές οικοδομούν σταδιακά έννοιες όπως η μεταβλητή, οι σχέσεις και οι συναρτήσεις. Παρά την ευρεία αποδοχή της μαθησιακής αξίας των μοτίβων, οι έρευνες εντοπίζουν δυσκολίες σχετικά με το πέρασμα των μαθητών από την γενίκευση των μοτίβων στην έκφραση σχέσεων με αλγεβρικό συμβολισμό. Η παρούσα εργασία μελετά τη σύνδεση της γενίκευσης μοτίβων και της αλγεβρικής έκφρασης των ιδιοτήτων τους με την βοήθεια των ΤΠΕ. Ειδικότερα μελετάται η επίδραση ενός μαθησιακού σεναρίου, το οποίο αξιοποιεί τον μικρόκοσμο eXpresser, για τη γενίκευση εικονιστικών μοτίβων. Η ανάλυση της δραστηριότητας 4 δυάδων μαθητών, Ε’ & ΣΤ’ δημοτικού, διαφαίνεται ότι, με την κατάλληλη διαμεσολάβηση του εκπαιδευτικού, είναι εφικτή η οικοδόμηση κατανόησης για βασικές αλγεβρικές έννοιες και η νοηματοδοτημένη προσπάθεια αλγεβρικής έκφρασης ιδιοτήτων του μοτίβου, η οποία παρουσιάζει δυσκολίες για τους μαθητές.

Στην παρούσα εργασία γίνεται παρουσίαση μιας διδακτικής παρέμβασης που υλοποιήθηκε κατά το σχολικό έτος 2014-2015, σε δημοτικό σχολείο αστικής περιοχής. Στο πλαίσιο της παρέμβασης αυτής, δημιουργήθηκαν ψηφιακές εκδοχές του μαθηματικού παιχνιδιού ΝΙM με χρήση της γλώσσας προγραμματισμού java, τις οποίες και χρησιμοποίησαν οι μαθητές ενός τμήματος Ε’ τάξης αρχικά για να γνωρίσουν το παιχνίδι και εν συνεχεία για να εξασκηθούν παίζοντας ένα σύνολο παρτίδων ανά ζεύγη. Ένα μέρος από τις παρτίδες επιλέχθηκε και αποτέλεσε αντικείμενο σχολιασμού και περαιτέρω συζήτησης σε απολογιστικές συνεδρίες που έγιναν είτε πρόσωπο με πρόσωπο στην τάξη είτε διαδικτυακά σε περιβάλλον chat. Εδώ παρουσιάζονται τα πρώτα αποτελέσματα από την ανάλυση των συζητήσεων, με το ενδιαφέρον να εστιάζεται στο κατά πόσο εμφανίζονται σε αυτές δείγματα μαθηματικού συλλογισμού και πιο συγκεκριμένα αναφορές σχετικά με στρατηγικές που χρησιμοποίησαν οι μαθητές στα παιχνίδια.

Η παρούσα εργασία επιχείρησε μέσω της τεχνικής της ανάλυσης περιεχομένου να εντοπίσει τα σεξιστικά στοιχεία, του τρόπου δηλαδή, μέσω του οποίου παρουσιάζονται τα δύο φύλα, οι ρόλοι και οι σχέσεις τους, στα σχολικά εγχειρίδια τα οποία χρησιμοποιούνται για την διδασκαλία της επιστήμης της Πληροφορικής στις τρεις τάξεις του Γενικού Λυκείου. Από την ανάλυση του περιεχομένου των τριών βιβλίων προκύπτει ότι στο σύνολο τους σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό αναπαραγάγουν και διαιωνίζουν το πλέγμα των κυρίαρχων έμφυλων προκαταλήψεων και στερεοτύπων για το ρόλο των δυο φύλων σε σχέση με τις Νέες Τεχνολογίες.

Η κινητή μάθηση, αποτελεί μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες περιοχές στον τομέα των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην εκπαίδευση. Καλύπτει κάθε μορφή μάθησης που υλοποιείται με τη μεσολάβηση μιας κινητής υπηρεσίας ή ακριβέστερα, με τη χρήση μιας κινητής συσκευής. Τα παιδιά από πολύ μικρή ηλικία, ακόμα και την προσχολική, είναι εξοικειωμένα με τη χρήση των φορητών συσκευών. Ωστόσο, η πλειονότητα των αυτοαποκαλούμενων εκπαιδευτικών φορητών εφαρμογών δεν εκμεταλλεύεται τις δυνατότητες της κινητής τεχνολογίας αναπαράγοντας αναποτελεσματικές παιδαγωγικές τεχνικές. Ένας βασικός λόγος είναι ότι οι προγραμματιστές στερούνται κατάλληλων παιδαγωγικών γνώσεων. Στον αντίποδα, οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί στερούνται βασικών γνώσεων προγραμματισμού προκειμένου οι ίδιοι να δημιουργήσουν αναπτυξιακά κατάλληλες εκπαιδευτικές εφαρμογές. Στην παρούσα έρευνα παρουσιάζεται μια πιλοτική δράση εξ αποστάσεως εκπαίδευσης φοιτητριών προσχολικής εκπαίδευσης στον Προγραμματισμό. Η αξιολόγηση των γνώσεων που αποκόμισαν οι εκπαιδευόμενες μέσω της χρήσης online τεστ και της ρουμπρίκας αξιολόγησης έδωσε ικανοποιητικά αποτελέσματα για την αποτελεσματικότητα του διαδικτυακού μαθήματος. Αντίστοιχα αποτελέσματα προέκυψαν από την ανάλυση των απαντήσεων των φοιτητριών σχετικά με την ικανοποίηση από την συμμετοχή τους στο συγκεκριμένο πρόγραμμα.

Τα δεδομένα ως βασική μονάδα στον προγραμματισμό, είναι μία από τις αφηρημένες έννοιες που κατά κανόνα δύσκολα κατακτώνται από τον μαθητή. Η σπουδαιότητα του ρόλου τους καθιστά τη διδακτική παρέμβαση αναγκαία, καθώς ο προγραμματισμός υπολογιστών εξελίσσεται ταχύτατα. Στο παρόν άρθρο επιχειρήσαμε να εκτιμήσουμε τον βαθμό κατανόησης των δεδομένων από τους μαθητές της Α’ Λυκείου και τους τρόπους διδασκαλίας του συνδυασμού τους για τη δημιουργία κώδικα. Στη βιβλιογραφική επισκόπηση, που ακολουθεί, αναδεικνύεται η ποικιλία των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι μαθητές στη διδασκαλία του Προγραμματισμού και, κυρίως, στην κατανόηση και την αναπαράσταση των δεδομένων. Η προσέγγιση ακολουθεί τον άξονα της σύγχρονης διδακτικής με σκοπό την εμπέδωση της έννοιας και των χαρακτηριστικών των δεδομένων από τους μαθητές και την αποτελεσματική χρήση τους. Η σε βάθος κατανόηση της έννοιας των δεδομένων αποδεικνύεται ένα δύσκολο πρόβλημα, καθώς εμφανίζεται ανεξάρτητο από τον τύπο (κειμενικά ή οπτικά) των προγραμματιστικών περιβαλλόντων που χρησιμοποιούνται. Επομένως, προτείνεται ο εμπλουτισμός της διδασκαλίας του Προγραμματισμού με στόχο την εμβάθυνση στα δεδομένα και τη λειτουργία τους.

Η εργασία αυτή περιγράφει τις δυσκολίες μαθητών της Ε΄ Δημοτικού κατά την εφαρμογή ενός εκπαιδευτικού σεναρίου για την εκμάθηση του προγραμματισμού με τη γλώσσα προγραμματισμού Scratch. Κάποιες από αυτές τις δυσκολίες υπήρχαν και στις παραδοσιακές γλώσσες προγραμματισμού, ενώ άλλες εμφανίζονται στις σύγχρονες γλώσσες με εκπαιδευτικό προσανατολισμό. Οι δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι μαθητές κατηγοριοποιήθηκαν σε αρχικές δυσκολίες, δυσκολίες στην βασική δομή «για πάντα εάν» και δυσκολίες στις νέες δυνατότητες της γλώσσας Scratch 2.0. Τέλος, προτείνονται κάποιες λύσεις για την διαχείριση αυτών των δυσκολιών στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού σεναρίου.

Η ραγδαία και συνεχής ανάπτυξη των τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών έχει οδηγήσει στην ευρεία χρήση πολυμέσων στην εκπαιδευτική διαδικασία αλλά και στην ανοιχτή πρόσβαση στη γνώση (Web 2.0). Στην παρούσα εργασία καταγράφεται η μεθοδολογία ανάπτυξης ενός MOOC (Massive Online Open Course), από μεταπτυχιακούς φοιτητές του τμήματος Πληροφορικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, για τη γλώσσα προγραμματισμού Scratch το οποίο απευθύνεται σε παιδιά Γυμνασίου, ως μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας και παρουσιάζονται τα αποτελέσματα που προέκυψαν κατά την αξιολόγηση του συνολικού έργου. Η δημιουργία του MOOC βασίστηκε στην ταυτόχρονη ενασχόληση έξι ομάδων, στις οποίες ανατέθηκαν δύο διαφορετικές δραστηριότητες, όσον αφορά τη δημιουργία των επιμέρους κεφαλαίων του Scratch και μίας παράλληλης δραστηριότητας σχετικής με τεχνικά χαρακτηριστικά των παραγόμενων βίντεο. Τα αποτελέσματα στα οποία εστιάζουμε αφορούν το είδος της συνεργασίας και τα συνεργατικά εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διαδικασία δημιουργίας των εν λόγω βίντεο-μαθημάτων. Η γενική εντύπωση των φοιτητών για την διαδικασία του έργου είναι πολύ καλή και αυτό αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι τη θεώρησαν οργανωμένη, αποτελεσματική, δημιουργική και καινοτόμα. Τα μαθήματα είναι δομημένα με τέτοιο τρόπο που καθίστανται εύληπτα, φιλικά και πλήρως επεξηγηματικά προς τους χρήστες με πληθώρα παραδειγμάτων και ασκήσεων. Τα βίντεο που παρήχθησαν είναι ελεύθερα προς χρήση για όλη την εκπαιδευτική και μαθητική κοινότητα.

Στο πλαίσιο της Εβδομάδας Κώδικα (CodeWeek) 2015 της Ευρώπης, το Εργαστήριο Εκπαιδευτικού Υλικού & Εκπαιδευτικής Μεθοδολογίας του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου διοργάνωσε διήμερο επιμορφωτικό σεμινάριο για την επιμόρφωση εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με σκοπό την επιμόρφωση των συμμετεχόντων σε θέματα που άπτονται των σύγχρονων τάσεων στο χώρο της διδακτικής του Προγραμματισμού, μέσω της επίδειξης εργαλείων προγραμματισμού τα οποία μπορούν να ενταχθούν στην εκπαιδευτική διαδικασία και να βελτιώσουν τη διαδικασία μάθησης. Η επιμόρφωση εστίασε στο περιβάλλον Scratch, ένα από τα πιο διαδεδομένα περιβάλλοντα οπτικού προγραμματισμού, εύκολο στη χρήση αλλά ταυτόχρονα και ισχυρό εργαλείο για την ανάπτυξη σύνθετων εφαρμογών. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζουμε τα αποτελέσματα που προέκυψαν μετά την αξιολόγηση του σεμιναρίου από τους επιμορφούμενους, προκειμένου να γίνουν εμφανή θέματα όπως η σημαντικότητα ενός μαθήματος υποστηριζόμενου από εργαλεία τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνίας (ΤΠΕ), η ποιότητα του αναφορικά με τη χρήση συστημάτων διαχείρισης μάθησης, καθώς και οι τρόποι αξιοποίησης των αποτελεσμάτων σε μελλοντικές δράσεις επιμόρφωσης.

Η ομότιμη αξιολόγηση στοχεύει στην ενεργή εμπλοκή των μαθητών στη διαδικασία της αξιολόγησης και στην προώθηση της μάθησης. Τα τελευταία χρόνια το wiki χρησιμοποιείται ως περιβάλλον υποστήριξης συνεργατικών δραστηριοτήτων. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται μία δραστηριότητα ομότιμης αξιολόγησης, η οποία δομείται σε φάσεις και υλοποιήθηκε μέσα από ένα wiki. Σκοπός της δραστηριότητας ήταν η αξιοποίηση εργαλείων Web 2.0 με στόχο τη δημιουργία και παρουσίαση δύο διαφορετικών μαθησιακών αντικειμένων καθώς και η καλλιέργεια δεξιοτήτων στην αξιολόγηση μαθησιακών αντικειμένων. Η ανάλυση της αλληλεπίδρασης στο wiki δείχνει ότι οι παρεχόμενες λειτουργίες του διευκόλυναν την ανταλλαγή απόψεων και τη συζήτηση μεταξύ των εκπαιδευόμενων καθώς και την παρουσίαση των μαθησιακών αντικειμένων. Επιπλέον, οι εκπαιδευόμενοι συμμετείχαν ενεργά σε όλες τις φάσεις καλλιεργώντας δεξιότητες στην αξιολόγηση και αλληλεπίδραση και θεωρούν ότι η δραστηριότητα της ομότιμης αξιολόγησης μπορεί να εκπονηθεί μέσα από ένα wiki χωρίς δυσκολίες.

Η παρούσα εισήγηση διερευνά τον τρόπο λειτουργίας και τις παιδαγωγικές δυνατότητες της συνεργατικής μάθησης στο ηλεκτρονικό μαθησιακό περιβάλλον Moodle μέσα από την ανάλυση διδακτικής παρέμβασης που υλοποιήθηκε στο γλωσσικό μάθημα της Γ΄ Γυμνασίου. Οι μαθητές κλήθηκαν να διαπραγματευτούν ένα ζήτημα και να συν-γράψουν κείμενα, αξιοποιώντας την ηλεκτρονική πλατφόρμα. Στα ευρήματα της ανάλυσης εντάσσονται ο εντοπισμός στρατηγικών οικοδόμησης γνώσης και συνεργατικής γραφής, η ενεργός συμμετοχή των μαθητών σε όλα τα στάδια της εργασίας και η παραγωγή συνεργατικού κειμένου με βάση τις προδιαγραφές. Τα παραχθέντα κείμενα έδειξαν επίσης ότι οι μαθητές βελτίωσαν τις γλωσσικές τους ικανότητες. Η έρευνα έδωσε σημαντικά ευρήματα για το ρόλο της συνεργατικής γραφής, η οποία ενίσχυσε τις γλωσσικές ικανότητες των μαθητών, τον ψηφιακό τους εγγραμματισμό και άλλα ποιοτικά χαρακτηριστικά, όπως την αυτονομία και την ενεργό μάθηση. Επίσης ανέδειξε τις δυνατότητες ένταξης των ηλεκτρονικών περιβαλλόντων συνεργατικής μάθησης στη διδασκαλία της Γλώσσας στο Γυμνάσιο. Οι μαθητές αποτίμησαν θετικά τη μαθησιακή εμπειρία μέσω των ηλεκτρονικών περιβαλλόντων ενώ κατέδειξαν περιορισμούς και προβληματισμούς.

Στο άρθρο αυτό γίνεται μια διερεύνηση και σύγκριση αποθετηρίων διαμοίρασης Ανοικτών Εκπαιδευτικών Πόρων (ΑΕΠ) στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Συγκρίνονται τα βασικά χαρακτηριστικά και οι λειτουργίες που διαθέτει και προσφέρει κάθε αποθετήριο και αξιολογούνται με βάση τη βιβλιογραφία και ως προς τις απαιτήσεις Κοινοτήτων Μάθησης και Πρακτικής εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Από τα αποτελέσματα πιλοτικής έρευνας για τις εξειδικευμένες ανάγκες και απαιτήσεις τέτοιων κοινοτήτων επιμέρους ειδικοτήτων, διαπιστώνεται η ανάγκη σχεδιασμού εξειδικευμένων Διαδικτυακών Μετα-αποθετηρίων τα οποία θα καλύπτουν σε μεγαλύτερο βαθμό τις ανάγκες αυτών των Κοινοτήτων. Με βάση τα αποτελέσματα αυτά γίνονται προτάσεις για τον σχεδιασμό και τις προδιαγραφές ανάπτυξης ενός εξειδικευμένου Μετα-Αποθετηρίου Ανοικτών Εκπαιδευτικών Πόρων για την υποστήριξη μιας κοινότητας μάθησης και πρακτικής όπως αυτή των εκπαιδευτικών Πληροφορικής της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.

Στην παρούσα εισήγηση διερευνώνται τα κεντρικά θέματα και οι πρακτικές που προέκυψαν, καθώς τα μέλη μιας ομάδας παιδαγωγών, διαφορετικών ειδικοτήτων και εκπαιδευτικής εμπειρίας, συνεργάστηκαν για να γράψουν την αφήγηση ενός δυναμικού ψηφιακού βιβλίου (c-book unit), με στόχο την καλλιέργεια και ανάπτυξη της δημιουργικής μαθηματικής σκέψης. Από την έρευνα προκύπτει ότι, μέσω αυτής της διαδικασίας, ο σχεδιασμός μαθηματικών ψηφιακών εργαλείων και η συγγραφή ψηφιακών ιστοριών ήρθαν στο προσκήνιο ως αλληλένδετες διαδικασίες, ενώ το σημείο εστίασης προοδευτικά μετατοπίστηκε από την πρωταρχικώς κειμενική μορφή της σελίδας στην κυρίως εικονική μορφή της οθόνης. Επιπρόσθετα, οι νέες μορφές ψηφιακού γραμματισμού που αναδείχτηκαν, ως αποτέλεσμα των νέων λειτουργικοτήτων της τεχνολογίας c-book που χρησιμοποιήθηκε, άλλαξαν τον τρόπο αντίληψης και αλληλοσυσχέτισης μεταξύ αναγνώστη/μαθητή και συγγραφέα/σχεδιαστή ψηφιακών εφαρμογών.

Στην έρευνά μας παρουσιάζουμε ένα επιτραπέζιο παιχνίδι συμμετοχικής σχεδίασης με μαθητές δημοτικού για την δημιουργία μιας εκπαιδευτικής εφαρμογής για τα κλάσματα. Το επιτραπέζιο παιχνίδι We!Design!Fractions εμπνέεται από την θεωρία των συμμετοχικών σχεδιαστικών παιχνιδιών και το πλαίσιο σχεδίασης επιτραπέζιων παιχνιδιών We!Design&Play. Το παιχνίδι αποτελείται από α) ένα επιτραπέζιο ταμπλό πάνω στο οποίο μετακινούνται πιόνια και β) από κάρτες που περιγράφουν τρόπους για την παραγωγή ιδεών για την διδασκαλία των κλασμάτων. Για την πιλοτική αξιολόγηση του παιχνιδιού διεξάχθηκαν 3 συνεδρίες συμμετοχής σχεδίασης διάρκειας 3,5 ωρών κατά μέσο όρο και σε κάθε συνεδρία συμμετείχαν 4 μαθητές της έκτης δημοτικού και ένας συντονιστής. Οι μαθητές έμειναν ιδιαίτερα ικανοποιημένοι από τη συμμετοχή τους σε όλη τη διάρκεια των συνεδριών, έκριναν θετικά τις παραγόμενες ιδέες για τα κλάσματα, και εκτίμησαν ότι μέσα από αυτές μπορεί να δημιουργηθεί μία χρήσιμη και πρωτότυπη εφαρμογή, πιο διασκεδαστική και με παραδείγματα που είναι πιο κοντά στους ίδιους. Η έρευνά μας επιβεβαιώνει ότι το πλαίσιο των συμμετοχικών σχεδιαστικών παιχνιδιών μπορεί να εφαρμοστεί και για το σχεδιασμό των εκπαιδευτικών αναπαραστάσεων σύνθετων γνωστικών αντικειμένων.

Οι φορητές συσκευές, κυρίως τα κινητά τηλέφωνα και οι ταμπλέτες, έχουν ενταχθεί στην εκπαιδευτική τεχνολογία. Την τελευταία δεκαπενταετία εμφανίζονται διαρκώς και περισσότερες εκπαιδευτικές χρήσεις τους. Οι Φυσικές Επιστήμες, κυρίως λόγω της πειραματικής φύσης τους και της μελέτης αφηρημένων και δύσκολων εννοιών, αποτελούν ένα πεδίο έρευνας και εφαρμογής με αυξανόμενο ενδιαφέρον. Η εργασία παρουσιάζει μια βιβλιογραφική επισκόπηση με αντικείμενο την αξιοποίηση της φορητής τεχνολογίας στην εκπαίδευση με έμφαση στις Φυσικές Επιστήμες. Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν τρεις σημαντικές τάσεις αξιοποίησης, τις εφαρμογές λογισμικού, την αξιοποίηση αισθητήρων για τη διεξαγωγή πειραμάτων και μελετών πεδίου, και τη διεξαγωγή πειραμάτων από απόσταση. Τα ευρήματα αυτά συμπληρώνονται από σχετική καταγραφή ελεύθερων εφαρμογών Android. Σημαντικό εύρημα αποτελεί επίσης η ανάγκη για επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και η απόκτηση μιας κουλτούρας απέναντι σε αυτή την «πανταχού παρούσα» τεχνολογία.

Η εργασία αυτή παρουσιάζει μια εκπαιδευτική παρέμβαση στην ενότητα «πίεση»στη φυσική της Β’ γυμνασίου. Η εκπαιδευτική παρέμβαση έγινε το δεύτερο τρίμηνο του ακαδημαϊκού έτους 2015-16 και συμμετείχαν δύο τμήματα της Β’ γυμνασίου (σύνολο 54 μαθητές) από ένα πειραματικό γυμνάσιο. Η ενότητα «πίεση» διδάχθηκε κατά τη διάρκεια τριών μαθημάτων, συνδυάζοντας χρήση φύλλων εργασίας και προσομοιώσεων του φωτόδενδρου. Οι απαντήσεις των μαθητών στα υποθετικά παραδείγματα ανέδειξαν μερικές από τις ιδέες τους. Στις δραστηριότητες αξιολόγησης οι περισσότεροι από τους μισούς μαθητές έδωσαν μια πλήρη και σωστή απάντηση, ενώ οι περισσότεροι δήλωσαν πολύ ευχαριστημένοι με τη βοήθεια των φύλλων εργασίας και του λογισμικού. Η εκπαιδευτική παρέμβαση είχε επίδραση στην κατανόηση των επιστημονικών εννοιών από τους μαθητές, αλλά ορισμένοι μαθητές φαίνεται να εμμένουν στις αρχικές τους ιδέες. Προτείνεται βελτίωση των φύλλων εργασίας και χρήση της προσομοίωσης σε μικρές ομάδες μαθητών. Προτείνεται χρήση της προσομοίωσης σε μικρές ομάδες μαθητών και συνδυασμός της με πειραματικές δραστηριότητες.

Οι δορυφορικές εικόνες και η αξιοποίησή τους στη διδασκαλία, έχουν σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, θετικά αποτελέσματα στην εκπαίδευση μεταξύ των οποίων η ανάπτυξη της γεωγραφικής σκέψης και η ολιστικότερη κατανόηση του κόσμου και των προβλημάτων που καλείται να αντιμετωπίσει και να λύσει ο συνειδητοποιημένος πολίτης του μέλλοντος. Η παρούσα εργασία αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης έρευνας για τις δορυφορικές εικόνες στην εκπαίδευση. Αφορά στην αξιολόγηση του υλικού που έχει δημιουργήσει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA), το οποίο αξιοποιεί τις δορυφορικές εικόνες για την προσέγγιση ποικίλων θεματικών ενοτήτων, ανάμεσά τους η θεματική με τίτλο “Κλιματική αλλαγή και παγετώνες”. Μέσα από τη μελέτη θα εντοπιστούν τα σημεία που χρειάζονται βελτίωση και θα ερευνηθούν προτάσεις ποιοτικής αναβάθμισης του υλικού ώστε να είναι χρηστικό στο ελληνικό σχολείο.

Στην παρούσα εργασία περιγράφεται αναλυτικά ένα ψηφιακό σενάριο διερευνητικής μάθησης εμπλουτισμένο με μοντέρνες τεχνικές αξιολόγησης της επίδοσης των μαθητών, το οποίο εφαρμόστηκε στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση στο μάθημα της Φυσικής και αναφέρεται στην ενότητα «Στατικός Ηλεκτρισμός». Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο βασίζεται στο μοντέλο της διερευνητικής μάθησης και αξιοποιεί την προστιθέμενη αξία των σύγχρονων ψηφιακών συστημάτων ως δυναμικό εργαλείο που εμπλουτίζει τη διαδικασία μάθησης και συμβάλλει στη μεγιστοποίηση των προσδοκώμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων, παρέχοντας ταυτόχρονα τη δυνατότητα στους μαθητές να περάσουν από την παραδοσιακή στη βιωματική μάθηση. Καινοτόμο στοιχείο της παρούσας εργασίας αποτελεί η αξιοποίηση από τον εκπαιδευτικό ενός συνδυασμού μοντέρνων τεχνικών αξιολόγησης που αποτιμούν τις διερευνητικές δεξιότητες που ανέπτυξαν οι μαθητές στο συγκεκριμένο σενάριο. Στόχος της παρούσας μελέτης είναι να παρουσιάσει αναλυτικά α) τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την εφαρμογή ενός καλά σχεδιασμένου ψηφιακού σεναρίου που εδράζεται στη φιλοσοφία της διερευνητικής μάθησης, β) τις διερευνητικές δεξιότητες, τις οποίες ο εκπαιδευτικός προσδοκούσε να καλλιεργήσει στους μαθητές και τέλος γ) τον συνδυασμό μοντέρνων τεχνικών αξιολόγησης της επίδοσης των μαθητών που αυτός εφάρμοσε.

Σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε διαθεματικό σχέδιο έρευνας με εμπλεκόμενα το μάθημα της Πληροφορικής και το μάθημα της Γλωσσικής Διδασκαλίας στη γ’ τάξη του Γυμνασίου του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ο γενικός σκοπός του σχεδίου έρευνας είναι οι μαθητές να μυηθούν στη διαδικασία διεξαγωγής έρευνας με ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο και μέσω μιας πιλοτικής έρευνας να προβληματιστούν για το φαινόμενο της εισβολής της αγγλικής γλώσσας στην νεοελληνική μέσω τεχνολογικών όρων. Με τη βοήθεια των φορμών google δημιουργήθηκαν δύο ηλεκτρονικά ερωτηματολόγια. Το πρώτο απευθύνονταν στους μαθητές και το δεύτερο στους γονείς τους. Κάθε ερωτηματολόγιο είχε τέσσερις άξονες. Οι μαθητές εργάστηκαν σε ομάδες ανά άξονα. Μελετήθηκαν τα αποτελέσματα των απαντήσεων και επιχειρήθηκε η εξαγωγή συμπερασμάτων. Με βάση την παρατήρηση το ενδιαφέρον των μαθητών κατά τη διάρκεια της διδακτικής διαδικασίας ήταν ζωηρό και η συνεργασία τους αρμονική και αποτελεσματική. Με βάση το ερωτηματολόγιο ανατροφοδότησης το σχέδιο έρευνας κέρδισε το ενδιαφέρον των μαθητών και συνέβαλε ουσιαστικά στον προβληματισμό τους για το υπό μελέτη γλωσσικό φαινόμενο.

Στόχος της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση συγκεκριμένων μεθοδολογιών συνεργατικής κατασκευής ψηφιακών έργων από τους μαθητές. Τα συγκεκριμένα έργα αφορούν στην συνεργατική κατασκευή: (α) ψηφιακής αφίσας, (β) ψηφιακής ιστορίας, (γ) ψηφιακών παιχνιδιών με κάρτες, και ειδικότερα του ψηφιακού παιχνιδιού ‘το φιδάκι’. Πιο συγκεκριμένα, προτείνεται ένας συνδυασμός των συνεργατικών μεθόδων ‘Jigsaw’, ‘Δημιουργία Ομάδων Έρευνας’, ‘Δομημένοι ρόλοι ομάδας μάθησης’,‘Εστιασμένη Λίστα’, ‘Στρογγυλή Τράπεζα’, ’Σκέψου-Συνεργάσου-Μοιράσου’ και ‘Σε τρία στάδια συνέντευξη’. Οι μεθοδολογίες αυτές έχουν δοκιμαστεί σε πραγματική τάξη και λειτούργησαν με θετικά αποτελέσματα.

Η παρούσα εργασία αφορά στην κατασκευή ψηφιακής αφίσας από μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και υλοποιήθηκε στα πλαίσια των εργασιών ενός ευρύτερου ευρωπαϊκού προγράμματος που πραγματοποιήθηκε με θέμα την υγιεινή διατροφή. Οι μαθητές εργάστηκαν σε περιβάλλον συνεργατικής μάθησης και προσέγγισαν το θέμα μέσω διερεύνησης πληροφοριών σε φύλλα εργασίας. Η κατασκευή της ψηφιακής αφίσας προέκυψε ως αποτέλεσμα της συνολικής συμμετοχής των μαθητών στα πλαίσια του διδακτικού σεναρίου και αποτέλεσε σύνοψη όσων είχαν διδαχθεί. Περιγράφεται το διδακτικό σενάριο που σχεδιάστηκε για τις ανάγκες της διδασκαλίας, καθώς και οι θεωρητικές αρχές που διέπουν τις συνεργατικές στρατηγικές που χρησιμοποιήθηκαν. Η εργασία, αναδεικνύει τα οφέλη της συμμετοχής των μαθητών σε ένα δομημένο συνεργατικό μαθησιακό περιβάλλον, καθώς και την παιδαγωγική αξία της κατασκευής ψηφιακής αφίσας από τους ίδιους τους μαθητές.

Το παρόν άρθρο παρουσιάζει μια διδακτική παρέμβαση συνεργατικής κατασκευής ψηφιακής ιστορίας και σχετίζεται με την έννοια της Συνιστώμενης Ημερήσιας Πρόσληψης (ΣΗΠ) των θρεπτικών συστατικών των τροφίμων και την ασφαλή κατανάλωσή τους. Η συνεργατική δημιουργία της ψηφιακής ιστορίας από τις/τους μαθήτριες/μαθητές σχεδιάσθηκε και υλοποιήθηκε στα πλαίσια του προγράμματος “Edu4Health”. Η διδακτική παρέμβαση υλοποιήθηκε σε πραγματική τάξη στην οποία συμμετείχαν οκτώ (8) μαθήτριες/μαθητές Α/θμιας Εκπ/σης των Γ’ και Δ’ τάξεων ενός δημοτικού σχολείου της Περιφερειακής Ενότητας Αχαΐας. Η συνεργατική μεθοδολογία που εφαρμόσθηκε συνδυάζει τις στρατηγικές συνεργασίας «Σκέψου-Συνεργάσου-Μοιράσου» (Think-Pair-Share) και των «Δομημένων Ρόλων Ομάδας Μάθησης» (Structured Learning Team Group Roles). Ύστερα από την υλοποίηση της συνεργατικής δραστηριότητας στην τάξη αναδείχθηκε η σημαντικότητα και αποτελεσματικότητα της ανάπτυξης ψηφιακών ιστοριών από τις/τους μαθήτριες/μαθητές με την παράλληλη εφαρμογή των παραπάνω μεθόδων συνεργασίας μέσα σε ένα πλαίσιο εργασίας δομημένο και ξεκάθαρο, όπου η/ο κάθε μαθήτρια/μαθητής αναλαμβάνει συγκεκριμένο ρόλο, καλλιεργεί τη δημιουργικότητα και τη φαντασία της/του και αναπτύσσει την κριτική της/του σκέψη.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται μια διδακτική παρέμβαση συνεργατικής ανάπτυξης και δημιουργίας εννοιολογικού χάρτη από μαθήτριες/μαθητές δημοτικού σχολείου σχετικά με την έννοια της νοθείας των ποτών και των τροφίμων. Η συνεργατική δημιουργία εννοιολογικού χάρτη από τις/τους μαθήτριες/μαθητές σχεδιάσθηκε και υλοποιήθηκε στα πλαίσια του προγράμματος “Edu4Health”. Η διδακτική παρέμβαση υλοποιήθηκε σε πραγματική τάξη στην οποία συμμετείχαν οκτώ μαθήτριες/μαθητές Α/θμιας Εκπ/σης των Γ’ και Δ’ τάξεων ενός δημοτικού σχολείου της Περιφερειακής Ενότητας Αχαΐας. Η συνεργατική μεθοδολογία που εφαρμόσθηκε συνδυάζει τις στρατηγικές συνεργασίας «Σκέψου-Συνεργάσου-Μοιράσου» (Think-Pair-Share) και της «Στρογγυλής Τράπεζας» (Roundtable) οι οποίες και προτείνονται για τη συνεργατική κατασκευή εννοιολογικών χαρτών από τις/τους μαθήτριες/μαθητές. Ύστερα από την υλοποίηση της συνεργατικής δραστηριότητας στην τάξη, αναδείχθηκε η σημαντικότητα του συνεργατικού τρόπου ανάπτυξης εννοιολογικών χαρτών από τις/τους μαθήτριες/μαθητές μέσα σε ένα πλαίσιο δομημένο, σύμφωνο με τις αρχές του εποικοδομισμού, που ενθαρρύνει τη συνεργασία, τη δημιουργικότητα, την ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των μαθητριών/μαθητών και αναπτύσσει την κριτική τους ικανότητα.

Το παρόν άρθρο παρουσιάζει μια διδακτική παρέμβαση συνεργατικής σχεδίασης ψηφιακής παρουσίασης με την αξιοποίηση του λογισμικού παρουσιάσεων MS PowerPoint και σχετίζεται με την έννοια της Μικροβιακής επιμόλυνσης των τροφίμων. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα σχεδιάστηκε στα πλαίσια του προγράμματος «EduForHealth». Υλοποιήθηκε σε δέκα (10) μαθητές και μαθήτριες της Γ’ και Δ’ τάξης του Δημοτικού της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης της Περιφερειακής Ενότητας Αρκαδίας. Η υλοποίηση της δραστηριότητας πραγματοποιήθηκε με μεθόδους μάθησης βασισμένες στη συνεργασία των μαθητών όπως η «Jigsaw» σε συνδυασμό με τη μέθοδο «Στρογγυλή Τράπεζα», ενώ παράλληλα για τον σχεδιασμό της ακολουθήθηκαν από τους μαθητές ορισμένες αρχές κατασκευής ψηφιακής αφίσας. Με την ολοκλήρωση της δημιουργίας μιας ψηφιακής παρουσίασης από τους μαθητές αναδείχθηκε η αποτελεσματικότητα της δημιουργίας ψηφιακών παρουσιάσεων στην εκπαιδευτική διαδικασία με την εφαρμογή των προαναφερθέντων μεθόδων συνεργασίας, ενώ ταυτόχρονα παρατηρήθηκε πως οι μαθητές αποκόμισαν πολλά οφέλη από τη συμμετοχή τους και την εργασία τους στην ομάδα.

Στόχος της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση της μεθοδολογίας που ακολουθήθηκε για τη συνεργατική κατασκευή παιχνιδιού για τη μάθηση του ρόλου των τοξινών στην υγεία. Με τη χρήση συνδυασμού ομαδοσυνεργατικών μεθόδων, φύλλων εργασίας και ηλεκτρονικών υπολογιστών, δεκατρείς μαθητές Στ’ Τάξης Δημοτικού πραγματοποίησαν την κατασκευή του παιχνιδιού αυτού. Πιο συγκεκριμένα ακολουθήθηκε ένας συνδυασμός των συνεργατικών μεθόδων ‘Jigsaw’, ‘Εστιασμένη Λίστα’ και ‘Στρογγυλή Τράπεζα’. Τα αποτελέσματα ήταν θετικά ως προς την απόκτηση νέας γνώσης σχετικά με τις τοξίνες, στις σχέσεις μεταξύ των μαθητών/μαθητριών λόγω της διαρκούς συνεργασίας για την επίτευξη ενός στόχου, αλλά και στα κίνητρα για συμμετοχή, καθώς η δραστηριότητα αφορούσε την κατασκευή παιχνιδιού. Τα παραπάνω

Το άρθρο περιγράφει το σχεδιασμό και την ανάπτυξη ενός εκπαιδευτικού παιχνιδιού με τίτλο “BeMP”, το οποίο αναπτύχθηκε στο ChoiCο, ένα σχεδιαστικό περιβάλλον δημιουργίας παιχνιδιών. Το “BeMP” αποτελεί ένα παιχνίδι στο οποίο ο στόχος του παίκτη είναι να δημιουργήσει με τις επιλογές που θα κάνει το καταλληλότερο προφίλ για έναν αθηναίο πολίτη προκειμένου να περάσει επιτυχώς τη δοκιμασία – θεσμό του αττικού δικαίου- και να γίνει βουλευτής. Στο άρθρο περιγράφεται αναλυτικά η αφετηρία και το σκεπτικό του σχεδιασμού, η παιδαγωγική του τεκμηρίωση καθώς και η λογική του παιχνιδιού. Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη σύνδεση του παιχνιδιού με το μαθησιακό περιεχόμενο και τεκμηριώνεται η επιλογή του συγκεκριμένου περιεχόμενου, ως του καταλληλότερου για το παρόν παιχνίδι.

Πρόσφατες εξελίξεις στην ψηφιακή τεχνολογία έχουν ανοίξει ένα τεράστιο νέο τοπίο στη διαχείριση της γνώσης. Ένα παγκόσμιο κίνημα αναπτύσσεται το οποίο προωθεί την ελεύθερη πρόσβαση σε ψηφιακές πηγές που χρησιμοποιούνται ως μέσο για την προώθηση της εκπαίδευσης και δια βίου μάθησης. Οι Ανοικτοί Εκπαιδευτικοί Πόροι (ΑΕΠ) είναι εκπαιδευτικά υλικά και πηγές που μοιράζονται ανοιχτά και ελεύθερα προς χρήση από όλους. Τα αποθετήρια των ΑΕΠ είναι πλατφόρμες που περιλαμβάνουν και διευκολύνουν την πρόσβαση σε αυτά και έχουν ως σκοπό να συμβάλουν στην ανάπτυξη των Ανοικτών Εκπαιδευτικών Πρακτικών. Η βελτίωση της ποιότητας των αποθετηρίων των Ανοικτών Εκπαιδευτικών Πόρων είναι ένας κρίσιμος κρίκος σε μία αλυσίδα στην οποία υπάρχει η ανάγκη να καθιερωθεί μια σειρά ορθών πρακτικών που θα σταθεροποιήσουν τις λειτουργικές δυνατότητες των αποθετηρίων αυτών. Για την αξιολόγηση των αποθετηρίων ΑΕΠ, παρουσιάζονται διάφορες προσεγγίσεις, καθώς και τρόποι με τους οποίους μπορούν να αξιολογηθούν τα αποθετήρια των Ανοικτών Εκπαιδευτικών Πόρων.

To wiki είναι ένα εργαλείο το οποίο μπορεί να παρέχει ένα περιβάλλον ηλεκτρονικής μάθησης με κοινωνικο-εποικοδομιστική προσέγγιση. Στην βιβλιογραφία υπάρχει πληθώρα μελετών αξιοποίησής του ως παιδαγωγικού εργαλείου στην εκπαίδευση και κατάρτιση εκπαιδευτικών με την παρατήρηση όμως ότι στη συντριπτική πλειοψηφία τους το πλαίσιο οργάνωσης των δραστηριοτήτων που υλοποίησαν σε wiki δεν ακολουθεί κάποιο μοντέλο ηλεκτρονικής μάθησης. Η παρούσα μελέτη αναφέρεται σε μία συνεργατική δραστηριότητα συγγραφής εκπαιδευτικών σεναρίων από υποψήφιους εκπαιδευτικούς, η οποία έχει σχεδιαστεί σύμφωνα με το μοντέλο των 5 σταδίων της Salmon και υλοποιήθηκε σε wiki, αποτιμώντας έτσι το wiki ως περιβάλλον ηλεκτρονικής μάθησης. Τα αποτελέσματα της έρευνας μας καταγράφουν ότι το wiki παρείχε ευκολία πρόσβασης και χρήσης, καθώς επίσης διευκόλυνε τη συνεργασία των συμμετεχόντων και τη μεταξύ τους ανταλλαγή πληροφοριών. Επίσης, οι συμμετέχοντες θεώρησαν ότι το wiki συνέβαλε στην οικοδόμηση της γνώσης τους στο γνωστικό αντικείμενο, δηλαδή στη συγγραφή εκπαιδευτικών σεναρίων, αλλά και στην γενικότερη ανάπτυξη της γνώσης τους. Η συνολική θετική αποτίμηση της εμπειρίας που είχαν οι συμμετέχοντες για την υλοποίηση στο περιβάλλον wiki της δραστηριότητας που σχεδιάστηκε σύμφωνα με το μοντέλο των 5 σταδίων της Salmon υποδεικνύει ότι το wiki ενδείκνυται ως περιβάλλον ηλεκτρονικής μάθησης για υποψήφιους εκπαιδευτικούς.

Η εργασία παρουσιάζει τα αποτελέσματα από τη χρήση ενός τρισδιάστατου εικονικού περιβάλλοντος πολλών χρηστών για την διδασκαλία θεμάτων που σχετίζονται με την προστασία της μεσογειακής φώκιας. Το περιβάλλον στηρίχθηκε στην πλατφόρμα ανοιχτού λογισμικού Opensimulator. Ομάδα στόχος ήταν μαθητές της Στ΄ τάξης. Για να εξεταστούν τα μαθησιακά αποτελέσματα, εξήντα μαθητές δημοτικού σχολείου στη Ρόδο χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες. Η πρώτη ομάδα διδάχθηκε συμβατικά, στη δεύτερη ομάδα η διδασκαλία ήταν τεχνολογικά εμπλουτισμένη και η τρίτη ομάδα χρησιμοποίησε το εικονικό περιβάλλον. Το γνωστικό υλικό σε όλες τις ομάδες ήταν το ίδιο. Ερευνητικά δεδομένα συλλέχθηκαν με pre- και delayed post-tests και με ερωτηματολόγιο για την αξιολόγηση του περιβάλλοντος από τους μαθητές. Η ανάλυση έδειξε ότι οι μαθητές που χρησιμοποίησαν το εικονικό περιβάλλον είχαν καλύτερα αποτελέσματα από τις άλλες ομάδες. Επιπρόσθετα, οι μαθητές εξέφρασαν ιδιαίτερα θετική άποψη για αυτό, τονίζοντας το στοιχείο της διασκέδασης. Από την άλλη πλευρά, αναφέρθηκαν κάποια προβλήματα χρήσης. Τα αποτελέσματα οδηγούν στην ανάγκη περαιτέρω διερεύνησης του θέματος.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται η online εφαρμογή «Αναγραμματισμοί» η οποία λειτουργεί με αναγραμματισμούς λέξεων και από το χρήστη ζητείται να ταυτοποιήσει την αναγραμματισμένη λέξη που εμφανίζεται στην οθόνη του υπολογιστή του κάθε φορά, σε συγκεκριμένο χρόνο. Οι λέξεις εμφανίζονται με τυχαία σειρά από βάση δεδομένων και επίσης, ο αναγραμματισμός τους γίνεται με τυχαίο τρόπο. Η εφαρμογή κατασκευάστηκε με HTML, JavaScript, PhP και MySQL. Ο διαχειριστής μπορεί να αλλάξει τη βάση δεδομένων των λέξεων που θα χρησιμοποιηθεί κάθε φορά. Για το σκοπό αυτό η εφαρμογή συνοδεύεται από μηχανισμό εισαγωγής κειμένου και κατάτμησής του σε λέξεις. Μία πρώτη συνολική-τελική αξιολόγηση από εν δυνάμει εκπαιδευτικούς, έδειξε ότι η εφαρμογή έχει καλά αισθητικά χαρακτηριστικά, λειτουργεί εύκολα, δημιουργεί κίνητρο για χρήση και μπορεί να αποτελέσει ένα εναλλακτικό μέσο εξάσκησης του μαθητή στο χώρο της γλώσσας.

Η έρευνα που παρουσιάζεται στο παρόν άρθρο προέκυψε από το σχεδιασμό και την εφαρμογή ενός ψηφιακού σεναρίου το οποίο έθετε ένα πραγματικό πρόβλημα σε μαθητές της Β’ Γυμνασίου. Η καινοτομία του σεναρίου στηρίζεται σε 3 άξονες: τη διαθεματικότητα του σεναρίου, που εμπλέκει τρία διαφορετικά αντικείμενα τα οποία στοχεύουν σε διαφορετικές κατευθύνσεις: 1) σώμα – πνευματική διαύγεια – ευεξία (Φυσική Αγωγή, ποδηλασία), 2) φυσικός και κοινωνικός κόσμος (Γεωγραφία, οι ευρωπαϊκές χώρες με τα μάτια του ποδηλάτη), 3) ψηφιακός και τεχνολογικός γραμματισμός (Πληροφορική – ΤΠΕ, τα ψηφιακά εργαλεία στην υπηρεσία του ποδηλάτη). Γενικότερα η επιδίωξη ήταν μια προσπάθεια αλλαγής κουλτούρας της νέας γενιάς σε θέματα άθλησης – γεωγραφίας – ευρωπαϊκής αντίληψης μέσα από το σχολικό πρόγραμμα σπουδών και μετάβασης από τον παθητικό γραμματισμό της πληροφορίας και των μέσων, στη ψηφιακή δημιουργία και συμμετοχή. Οι μαθητές συνεργάστηκαν μεταξύ τους και εξωτερίκευσαν τις προτάσεις τους προς την κοινότητα του σχολείου, με γνώση (πληροφορίες – συνθέσεις – ψηφιακές δημιουργίες). Η εφαρμογή του σεναρίου έδειξε αλλαγή των στάσεων των μαθητών απέναντι στο μάθημα της Γεωγραφίας.

Οι μαθητές διδάσκονται το μάθημα της Γεωγραφίας Β΄ Τάξης Γυμνασίου και ειδικά ένα κεφάλαιο (οι κάτοικοι της Ευρώπης) με τη μέθοδο clil (αγγλική γλώσσα). Πολύπλευρες γλωσσικές δράσεις των μαθητών στην Αγγλική γλώσσα λαμβάνουν χώρα στο μάθημα, που τους βοηθούν να κατανοήσουν το προσφυγικό ζήτημα στην Ευρώπη. Οι γλωσσικές αυτές προσεγγίσεις πλαισιώνουν τον κορυφαίο στόχο ενός γενικότερου μαθησιακού πλαισίου, κατά τον οποίο οι μαθητές καλούνται να αναγνωρίσουν και να κατανοήσουν το προσφυγικό ζήτημα στην Ευρώπη, αλλά παράλληλα να αισθανθούν και να εξωτερικεύσουν συναισθήματα με το λόγο (αγγλική γλώσσα) για το ζήτημα αυτό. Οι μεταβάσεις έχουν πρωτογενές ερέθισμα με τη χρήση κυρίως οπτικοακουστικού υλικού που δίνεται από τον εκπαιδευτικό αλλά μετουσιώνονται από τους μαθητές σε ιστορίες και εκφράσεις, αυθόρμητα και συνεργατικά. Το κορύφωμα της μεθόδου clil που σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε αποτελεί μια βιωματική δράση που περιγράφεται στο παρόν άρθρο. Το ερέθισμα είναι μια διαδραστική ιστοσελίδα και το παραγόμενο προϊόν είναι ιστορίες προσφύγων που κοινοποιούνται στην τάξη και μια από αυτές περνά σε καλλιτεχνική αναπαράσταση, θεατρικό δρώμενο στην Αγγλική γλώσσα.

Στην παρούσα βιβλιογραφική ανασκόπηση έχουμε ως βασικό στόχο να παρουσιάσουμε τον τρόπο με τον οποίο οι Τεχνολογίες Πληροφορίας Επικοινωνιών (ΤΠΕ) απαντούν στα ερωτήματα που θέτει η διδακτική της Βιολογίας. Ειδικότερα, εστιάζουμε στην οπτικοποίηση ενός τρισδιάστατου ρεαλιστικού κόσμου όπου λαμβάνουν χώρα όλα τα βιολογικά φαινόμενα και αλληλεπιδρούν οι βιολογικές δομές, μέσα σε μία δισδιάστατη εκπαιδευτική πραγματικότητα. Παρουσιάζονται ζητήματα που αφορούν γενικότερα τη χρήση των ΤΠΕ στις θετικές επιστήμες και αναλύονται βέλτιστες διδακτικές πρακτικές που κατορθώνουν να ξεπεράσουν τα εμπόδια που βάζει η επιστήμη της Βιολογίας (μέσω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της), στην προσπάθεια αναπλαισίωσης της σχολικής εκδοχής της Βιολογικής γνώσης. Έχουν επιλεχθεί πρακτικές που εκτός από την ενδιαφέρουσα εφαρμογή τους έχει διαπιστωθεί και σημαντική βελτίωση στη μαθησιακή διαδικασία. Ολοκληρώνοντας, συζητάμε για επιπλέον απαιτήσεις της σχολικής εκδοχής της Βιολογικής γνώσης και την αρωγή των ΤΠΕ σε αυτή την πρόκληση.

Η εργασία αυτή παρουσιάζει την προσπάθεια εκμάθησης και κατανόησης των βασικών αρχών, εννοιών και δομών προγραμματισμού των μαθητών Γυμνασίου με κύριο εργαλείο τη γλώσσα προγραμματισμού Scratch αξιοποιώντας το εκπαιδευτικό πακέτο ρομποτικών κατασκευών LegoWeDo 2. Τα παιδιά κλήθηκαν να κατασκευάσουν και κυρίως να προγραμματίσουν μια ρομποτική κατασκευή χρησιμοποιώντας τον κινητήρα, τους αισθητήρες και τα τουβλάκια Lego, μέσα από δραστηριότητες κλιμακούμενης δυσκολίας, βασισμένες στις αρχές της μεθόδου επίλυσης προβλημάτων. Τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την παρατήρηση και αξιολόγηση των ενεργειών των μαθητών ήταν πως η εργασία αυτή τους βοήθησε να κατανοήσουν και να χρησιμοποιήσουν βασικές έννοιες του προγραμματισμού όπως μεταβλητές, δομή ακολουθίας, δομή ελέγχου και δομή επανάληψης. Τα παιδιά συνεργάστηκαν μεταξύ τους ανταλλάσσοντας εμπειρίες και δεξιότητες, δοκίμασαν νέους τρόπους μάθησης και ενδυνάμωσαν την αυτοπεποίθησή και αυτοεκτίμησή τους. Επίσης, φάνηκε ότι η γλώσσα προγραμματισμού Scratch σε συνδυασμό με την εκπαιδευτική ρομποτική αποτελούν ισχυρά εργαλεία για την εκμάθηση του προγραμματισμού σε παιδιά.

Although programming is, in general, a motivating topic, most of the students become discouraged as they perceive programming as a very difficult task. Learning to program is one of the challenges for novices. The reason is that it consists both of acquiring programming knowledge (syntax and semantics) and developing problem-solving skills. In this paper, we present an approach for teaching programming to secondary education students using the Raspberry-Pi and the visual programming environment of Wyliodrin. The main purpose of the proposed case study was to engage students, increasing their curiosity about single-board computers, and to convey a positive conception of the tiny computer and programming environment of Wyliodrin as a powerful and amusing learning tool for novice programmers. The positive learning results from this case study indicate that Raspberry-Pi and Wyliodrin can be used as tools by supporting knowledge construction and programming, learning through the design of meaningful authentic projects, learning by doing in both the virtual and physical world, facing cognitive conflicts and learning by reflection and collaboration.

Η παρούσα εργασία αναφέρεται στο σχεδιασμό, στην εφαρμογή και στην αξιολόγηση ενός εκπαιδευτικού σεναρίου για μαθητές δημοτικού ΣΤ’ τάξης, το οποίο έχει ως σκοπό την εξοικείωση των μαθητών με τον προγραμματισμό με συμβάντα, μέσα από την αξιοποίηση του περιβάλλοντος οπτικού προγραμματισμού (Aseba) και του εκπαιδευτικού ρομπότ Thymio. Οι μαθητές μέσα από τις δραστηριότητες κλήθηκαν να παρασκευάσουν προγράμματα και να έρθουν σε επαφή με τον ερευνητικό τρόπο σκέψης, καθώς και με θεμελιώδεις έννοιες της Πληροφορικής και της Ρομποτικής. Η εργασία αυτή πρόκειται για μία μελέτη περίπτωσης, η οποία έχει ως στόχο την ανάδειξη ενός τρόπου σχεδιασμού και εφαρμογής εκπαιδευτικών σεναρίων με την χρήση εκπαιδευτικών ρομπότ, όπως επίσης και την παρουσίαση των μαθησιακών αποτελεσμάτων που επέφερε η εμπλοκή των μαθητών με τις δραστηριότητες. Για την συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε η παρατήρηση, η καταγραφή της οθόνης, η βιντεοσκόπηση κάποιων στιγμών της υλοποίησης, φωτογραφίες και τα φύλλα εργασίας που δόθηκαν στα παιδιά. Από τα αποτελέσματα της εφαρμογής προκύπτει γνωστική πρόοδος στους μαθητές, οι οποίοι φαίνεται να οικοδόμησαν νέες έννοιες σχετικά με τον Προγραμματισμό και την Ρομποτική.

Οι φυσικοί και ανθρωπογενείς ή τεχνολογικοί κίνδυνοι, τις περισσότερες φορές, εμφανίζονται χωρίς προειδοποίηση. Αυτοί οι κίνδυνοι, μπορούν να επιφέρουν μεγάλες καταστροφές, όπως απώλειες ανθρώπινων ζωών, περιουσιών, ρύπανση του περιβάλλοντος. Η ενημέρωση της κοινωνίας για την αντιμετώπιση των καταστροφών, πρέπει να ξεκινάει από τις μικρότερες βαθμίδες εκπαίδευσης και να συνεχίζεται δια βίου. Η εργασία αυτή περιγράφει ένα παιχνίδι φυσικής διεπαφής μέσω του υπολογιστή, το οποίο μαθαίνει σε μαθητές Δημοτικού και Γυμνασίου, ως προληπτική πράξη πριν από κάθε καταστροφή, την χρήση της βαλίτσας έκτακτης ανάγκης και τα υλικά εφόδια που μπορούν να τοποθετηθούν μέσα σε αυτή. Το παιχνίδι υλοποιήθηκε στην γλώσσα προγραμματισμού Scratch σε συνδυασμό με το ηλεκτρονικό κύκλωμα Makey-Makey. Το παιχνίδι με τη βαλίτσα έκτακτης ανάγκης αξιολογήθηκε από μαθητές γυμνασίου μέσω πιλοτικής συνεδρίας και φάνηκε ότι είναι αρκετά διασκεδαστικό και παράλληλα διδακτικό. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το παιχνίδι πέτυχε τον στόχο του, προκάλεσε το ενδιαφέρον, ευαισθητοποίησε, ενημέρωσε και ενεργοποίησε τους μαθητές.

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια συνεχώς αυξανόμενη τάση για την εισαγωγή της εκπαιδευτικής ρομποτικής στην τυπική εκπαίδευση μέσα από διαφορετικές προσεγγίσεις, άλλοτε οργανωμένα και άλλοτε αποσπασματικά. Το 26ο και το 29ο Δημοτικά Σχολεία Αχαρνών είναι δύο δημόσια σχολεία που συστεγάζονται και τα τελευταία έξι χρόνια έχουν εισάγει την εκπαιδευτική ρομποτική στον εκπαιδευτικό σχεδιασμό που εφαρμόζουν σε όλες τις τάξεις. Ανάλογα με την ηλικία των μαθητών και τους εκπαιδευτικούς στόχους που τίθενται, χρησιμοποιούνται διατάξεις με διαφορετικό βαθμό πολυπλοκότητας και δυνατοτήτων. Στην παρούσα εργασία, με μορφή ανασκόπησης, καταγράφουμε τις μεθοδολογικές προσεγγίσεις που ακολουθήσαμε για την ομαλή ένταξη της εκπαιδευτικής ρομποτικής στις εκπαιδευτικές πρακτικές που χρησιμοποιούνται, την εμπειρία από τη χρήση διαφορετικών διατάξεων εκπαιδευτικής ρομποτικής, την επίδρασή τους τόσο στο μαθησιακό όσο και στο συναισθηματικό επίπεδο αλλά και στο γενικότερο κλίμα του σχολείου. Επίσης σχολιάζονται τα προβλήματα που προέκυψαν, οι λύσεις που δόθηκαν, η επίδραση των προγραμμάτων ρομποτικής σε μαθητές εκπαιδευτικούς αλλά και την υπόλοιπη σχολική κοινότητα.

Στην παρούσα εργασία γίνεται μια προσπάθεια καταγραφής του τρόπου με τον οποίο επιχειρήσαμε να χρησιμοποιήσουμε την εκπαιδευτική ρομποτική στη διδασκαλία της γλώσσας στο δημοτικό σχολείο για να διαπιστωθεί αν συμβάλλει στη βελτίωση της γλώσσας. Οι μαθητές κατασκεύασαν με το πακέτο εκπαιδευτικής ρομποτικής Lego WEDO διάφορα ζώα. Αφού τα προγραμμάτισαν, χρησιμοποιώντας το λογισμικό Scratch, ενεπλάκησαν σε δραστηριότητες δημιουργικής γραφής, με τελικό σκοπό τη συγγραφή μιας ιστορίας με πρωταγωνιστές τα ζωάκια-ρομπότ που κατασκεύασαν. Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν ότι η ρομποτική μπορεί να συνδυαστεί και με γλωσσικά μαθήματα με τη χρήση του κατάλληλου για την ηλικία των μαθητών πακέτου ρομποτικής και λογισμικού.

Στη συγκεκριμένη έρευνα, επιδιώκουμε να εξετάσουμε κατά πόσο διάχυτες μουσικές διεπαφές μπορούν μέσα στο σχολικό περιβάλλον μιας τάξης να επιτρέψουν στους μαθητές, σε περιορισμένο χρόνο, να δημιουργήσουν ένα αυτοσχέδιο μουσικό προϊόν, κατανοώντας παράλληλα βασικές μουσικές έννοιες. Προτείνουμε το πλαίσιο ImproviSchool που αποτελείται από: α) τέσσερις ομάδες διάχυτων διεπαφών (μελωδίας, κρουστών, ελέγχου έντασης, απομιμήσεων οργάνων) με τις οποίες οι μαθητές παράγουν μουσική β) μια ιστορία την οποία καλούνται να δραματοποιήσουν και να επενδύσουν μουσικά, με τελικό σκοπό τη δημιουργία μιας βιωματικής μουσικής παράστασης. Το πλαίσιο ImproviSchool εφαρμόστηκε σε δυο τάξεις της Δ’ Δημοτικού σε δυο συνεδρίες των 2 σχολικών ωρών. Οι μαθητές ενθουσιάστηκαν με το μουσικό τους δημιούργημα, βρήκαν τις «μουσικές εικόνες» (διεπαφές) εύχρηστες, ελκυστικές, εκφραστικές και ευχάριστες, κατορθώνοντας μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα να δημιουργήσουν τις δικές τους συνθέσεις, ερχόμενοι παράλληλα σε επαφή και κατανοώντας βασικές μουσικές έννοιες. Οι διάχυτες μουσικές διεπαφές φαίνεται ότι μπορούν να αλλάξουν ριζικά τον τρόπο εκμάθησης της μουσικής μέσα στη σχολική αίθουσα.

Στόχος των επιτραπέζιων παιχνιδιών επαυξημένης πραγματικότητας είναι να συνδυάσουν τα καλύτερα χαρακτηριστικά από τα κλασσικά επιτραπέζια και ηλεκτρονικά παιχνίδια με τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η επαυξημένη πραγματικότητα. Σε αυτή την εργασία θα διερευνήσουμε το βαθμό και τον τρόπο με τον οποίο τα επιτραπέζια παιχνίδια επαυξημένης πραγματικότητας μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εξοικείωση με τους νοερούς υπολογισμούς, δηλαδή τις διαδικασίες υπολογισμού των αποτελεσμάτων κάποια πράξης χωρίς τη βοήθεια εξωτερικών μέσων. Αναπτύχθηκε ένα αντίστοιχο παιχνίδι με ταμπλό, πιόνια, ζάρι, κάρτες και μια εφαρμογή επαυξημένης πραγματικότητας. Οι παίκτες κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, καλούνται να αλληλοεπιδράσουν με προϊόντα ή καταστάσεις, τα οποία εμφανίζονται στο tablet τους με επαυξημένο τρόπο και να επιλύσουν μαθηματικά προβλήματα χρησιμοποιώντας στρατηγικές νοερών υπολογισμών. 64 φοιτητές ενός Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης χωρίστηκαν σε ομάδες των τεσσάρων ατόμων και έπαιξαν το παιχνίδι κατά μέσο όρο για 1 ώρα και 30 λεπτά. Η συλλογή δεδομένων πραγματοποιήθηκε μέσω ερωτηματολογίων και οι απαντήσεις των φοιτητών δείχνουν ότι εξοικειώθηκαν περισσότερο με τους νοερούς υπολογισμούς, το παιχνίδι τους ικανοποίησε ιδιαίτερα και τους κινητοποίησε να καταβάλουν σημαντική προσπάθεια για μεγάλο χρονικό διάστημα παρότι η βασική δράση ήταν η πραγματοποίηση μαθηματικών πράξεων.

Το μοτίβο είναι κεντρική έννοια σε διάφορα γνωστικά πεδία όπως τα Μαθηματικά, η Μουσική, η Λογοτεχνία και η Πληροφορική. Τα μοτίβα εισάγονται σταδιακά στην εκπαίδευση, από το Νηπιαγωγείο ακόμα, κυρίως στα προγράμματα σπουδών των Μαθηματικών ως προ-αλγεβρική έννοια. Οι διεπιστημονικές και πολύ-αισθητηριακές προσεγγίσεις των μοτίβων στην εκπαίδευση είναι σπάνιες. Στην παρούσα εργασία περιγράφεται ο σχεδιασμός και η πιλοτική εφαρμογή του εκπαιδευτικού ψηφιακού παιχνιδιού «Το σπίτι της Μουσικής» για την διεπιστημονική προσέγγιση των μοτίβων από Νήπια, μέσα από την Μουσική, τα Μαθηματικά, τη Λογοτεχνία και τις ΤΠΕ. Σκοπός του παιχνιδιού είναι η ενίσχυση των νηπίων ως προς την κατανόηση, την περιγραφή, τη συμπλήρωση και τη μετάφραση μοτίβων (π.χ. ένα ακουστικό μοτίβο να αποδοθεί με μαθηματικούς όρους ή λογοτεχνικούς). Στην εργασία αναλύονται τα αποτελέσματα της εφαρμογής του παιχνιδιού στα παιδιά και εντοπίζονται τα πλεονεκτήματα της διεπιστημονικής προσέγγισης στην σφαιρική κατανόηση της έννοιας του μοτίβου με την βοήθεια των ΤΠΕ.

Στο άρθρο παρουσιάζεται η μελέτη και η αποτίμηση της χρήσης Web 2.0 εργαλείων σε εκπαιδευτκά σενάρια. Έχει μεγάλη σημασία το παιδαγωγικό πλαίσιο γύρω από τη χρήση της τεχνολογίας και ιδιαίτερα της Web 2.0 τεχνολογίας, της οποίας τα εργαλεία επιτρέπουν στους χρήστες να δημιουργήσουν ψηφιακά κατασκευάσματα και να τα μοιραστούν, να συνεισφέρουν στην παραγωγή της γνώσης, να συνεργαστούν, να συνδέσουν, να διαμοιράσουν πληροφορίες και να συμμετέχουν σε μία κοινότητα μάθησης (Eyyam etal., 2011, Grosseck, 2009). Τέτοια εργαλεία επιτρέπουν στους μαθητές την από κοινού κατασκευή χρονογραμμών, εννοιολογικών/νοητικών χαρτών, συννεφόλεξων, κόμικ, δυναμικών παρουσιάσεων, ψηφιακών αφηγήσεων και γενικότερα αντικειμένων που επιτρέπουν την αναπαράσταση της γνώσης με πολλαπλούς τρόπους. Χρήσιμα εργαλεία για την επίτευξη μαθησιακών στόχων σε ποικίλα αντικείμενα είναι τα εργαλεία ψηφιακής αφήγησης (digitalstorytelling), κατασκευής comics και δυναμικών παρουσιάσεων. Επίσης εργαλεία που ενδείκνυνται για τη συνεργασία των μαθητών για την συν-δημιουργία, συν-διαμόρφωση ενός δομήματος είναι αυτά με τη βοήθεια των οποίων κατασκευάζεται ένα video, μια διαδραστική αφίσα ή και ένα διαδραστικό κείμενο. Το σώμα των ερευνητικών δεδομένων αποτέλεσαν σενάρια που σχεδιάστηκαν από υποψήφιους εκπαιδευτικούς κατά την επιμόρφωσή τους στην εκπαιδευτική αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών, και με κύριο σχεδιαστικό άξονα ένα Παιδαγωγικό πλαίσιο αξιοποίησης των εργαλείων Web 2.0, που συνίσταται από διαφορετικές μεταβλητές. Έμφαση δόθηκε στην Τεχνολογική Παιδαγωγική Γνώση των εκπαιδευτικών. Ο αλληλοσυσχετισμός του συνόλου των παραγόντων που συναπαρτίζουν το παιδαγωγικό πλαίσιο οδήγησε στην ανάδειξη πολλών ειδών συσχετίσεων ανάμεσα στις μεταβλητές του παιδαγωγικού μέρους της διδασκαλίας και με τα Web 2.0 εργαλεία, παρέχοντας ενδείξεις για την εκπαιδευτική δυναμική των εργαλείων, μέσα από τη μελέτη του τρόπου που υποψήφιοι εκπαιδευτικοί τα ενσωματώνουν σε εκπαιδευτικά σενάρια.

Η παρούσα έρευνα αφορά τη σχέση των εν ενεργεία εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ως προς τη νόμιμη χρήση των Ανοικτών Εκπαιδευτικών Πόρων (ΑΕΠ) που χρησιμοποιούν από το Διαδίκτυο στην εκπαιδευτική τους πρακτική. Συγκεκριμένα αφορά τη διερεύνηση των γνώσεων τους σε σχέση με τις ανοικτές άδειες και τις άδειες Common Creatives (CC) που διέπουν τους Ανοικτούς Εκπαιδευτικούς Πόρους. Εάν γνωρίζουν τι είναι αυτές οι άδειες και πώς πρέπει να χρησιμοποιούνται. Επιπλέον εάν οι ίδιοι ως δημιουργοί ή χρήστες ανοικτών εκπαιδευτικών πόρων κάνουν χρήση αυτών των αδειών στο εκπαιδευτικό υλικό που παράγουν ή χρησιμοποιούν από το Διαδίκτυο. Από τα αποτελέσματα συνάγεται ότι οι εκπαιδευτικοί στη συντριπτική πλειοψηφία τους δεν γνωρίζουν και δεν χρησιμοποιούν σωστά τις ανωτέρω άδειες κατά την εξεύρεση Ανοικτών Εκπαιδευτικών Πόρων από το Διαδίκτυο και τη χρήση τους στη διδακτική τους πρακτική.

Η μικτή μάθηση (blended learning) συνιστά έναν παιδαγωγικά λειτουργικό μηχανισμό που συνδυάζει στοιχεία διά ζώσης και εξ αποστάσεως διδασκαλίας με μαθησιακές δραστηριότητες, με στόχο την πρόσθετη παιδαγωγική αξία. Σε ένα μικτό περιβάλλον που εστιάζει στην ασύγχρονη επικοινωνία, σημαντικό ρόλο παίζει ο διδάσκων/συντονιστής, το μαθησιακό περιεχόμενο και φυσικά, το μαθησιακό κοινό. Οι τρεις αυτοί παράγοντες και ο τρόπος που αλληλεπιδρούν έχουν αποτυπωθεί στο μοντέλο της Κοινότητας Διερεύνησης (Community of Inquiry) ως “παρουσίες”: διδακτική, κοινωνική και γνωστική, των οποίων οι αλληλεξαρτήσεις διασφαλίζουν την ποιότητα της μαθησιακής εμπειρίας. Η παρούσα έρευνα εστίασε στην κοινωνική πτυχή της αλληλεπίδρασης εφήβων μαθητών σε ασύγχρονο περιβάλλον και επιχείρησε να αναδείξει τον τρόπο με τον οποίο αυτή αναπτύσσεται, σε συνδυασμό με τη διδακτική παρουσία (στοχευμένες παρεμβάσεις του συντονιστή). Τα ερωτήματα που τέθηκαν αφορούν την ποιότητα και το βάθος της διάδρασης και της κοινωνικής παρουσίας συντονιστή και συμμετεχόντων και τους τρόπους εκδήλωσης του φαινομένου της κοινωνικής παρουσίας. Τα ευρήματα αναδεικνύουν τρόπους ανίχνευσης της «πυκνότητας» της κοινωνικής παρουσίας και παράγοντες που μπορεί να τη διευκολύνουν, προσφέροντας στον εξ αποστάσεως συντονιστή / διδάσκοντα, αλλά και τον ερευνητή στο πεδίο της ασύγχρονης επικοινωνίας μέσω υπολογιστή, μία χρήσιμη εκκίνηση.

Η παρούσα έρευνα στοχεύει στη διερεύνηση των απόψεων και στάσεων φοιτητών απέναντι στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση μέσω σύγχρονης τηλεδιάσκεψης (πλατφόρμα BigBlueButton), στο πλαίσιο υποστήριξης της τυπικής εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ως βασικό συμπέρασμα της αναφέρεται η θετική στάση που εκδήλωσαν οι φοιτητές στην ενσωμάτωση της τηλεκπαίδευσης στην τυπική εκπαιδευτική πρακτική, αλλά και το γεγονός ότι διάφορα ατομικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων (φύλο, ηλικία, συνάφεια με το γνωστικό αντικείμενο, εμπειρία σε προγράμματα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης κ.ά.), παίζουν καθοριστικό ρόλο ως κριτήρια αποδοχής για την εφαρμογή των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην εκπαίδευση. Τα αποτελέσματα έχουν ιδιαίτερη σημασία, διότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον αποδοτικότερο σχεδιασμό αντίστοιχων εκπαιδευτικών προγραμμάτων, επικεντρωμένων στις προσωπικές ανάγκες και προσδοκίες του κάθε συμμετέχοντα.

Η παρούσα εργασία εκπονήθηκε με σκοπό να καταγράψει τόσο μέσα από τη θεωρία όσο και από την έρευνα τις στάσεις και τις απόψεις των δασκάλων σε θέματα επιμόρφωσης και πιο συγκεκριμένα την επιμόρφωση με τη μέθοδο της Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης. Για τον λόγο αυτό έγινε τόσο βιβλιογραφική έρευνα σε τομείς που αφορούν την Εκπαίδευση των Ενηλίκων, την Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση αλλά και την Επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών. Παράλληλα έγινε έρευνα μέσω ερωτηματολογίου, που δόθηκε στους εκπαιδευτικούς, ώστε να καταγραφούν οι στάσεις και οι απόψεις τους στο κομμάτι που αφορά την Επιμόρφωση αλλά και την Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση ως τρόπο εφαρμογής της. Η παρούσα εργασία αποτελεί μια σύντομη παρουσίαση των αποτελεσμάτων τόσο σε θεωρητικό όσο και σε ερευνητικό επίπεδο στα ερωτήματα που τέθηκαν.

Η παρούσα έρευνα αποτελεί μελέτη περίπτωσης που αφορά σε μια ακολουθία μαθημάτων δομημένων βάσει του μοντέλου ανεστραμμένης διδασκαλίας (flipped classroom) στο μάθημα της Γεωγραφίας σε ένα Δημόσιο Δημοτικό Σχολείο. Το δείγμα ήταν 17 μαθητές της Στ’ τάξης ενώ το μάθημα υποστηρίχτηκε από την πλατφόρμα Edmodo. Στόχος της έρευνας ήταν να μελετηθεί η συμμετοχή των μαθητών στη μαθησιακή διαδικασία, η εξέλιξη της γνωστικής τους επίδοσης, ο βαθμός συμβολής της στη μεταγνωστική τους επίγνωση και οι αντιλήψεις του για την μέθοδο της ανεστραμμένη διδασκαλίας. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι το μοντέλο αυτό μπορεί να ενταχτεί στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, ενισχύοντας την συμμετοχή και το ενδιαφέρον των μαθητών. Η μαθησιακή διαδικασία αξιολογήθηκε θετικά από τους συμμετέχοντες μαθητές. Παράλληλα, ο συνδυασμός παραδοσιακών και ψηφιακών εκπαιδευτικών μέσων, της εργασίας στο σπίτι και στην τάξη, ατομικών και ομαδοσυνεργατικών δραστηριοτήτων, συνέβαλε στην επίτευξη μαθησιακών αποτελεσμάτων ανώτερων επιπέδων της ταξινομίας του Bloom, στην ενεργό μάθηση, στην κατανόηση δυσνόητων εννοιών και στην ενίσχυση των επικοινωνιακών δεξιοτήτων.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται μια εφαρμογή μικτής μάθησης, για τη διδασκαλία των μαθηματικών στο γυμνάσιο. Η υλοποίηση της διδακτικής προσέγγισης πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια του συστήματος διαχείρισης μάθησης moodle. Η μελέτη της σχετικής βιβλιογραφίας ανέδειξε ότι η μικτή μάθηση έχει μελετηθεί κυρίως στο πλαίσιο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και ελάχιστα στο πλαίσιο της δευτεροβάθμιας. Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται ο τρόπος που υποστηρίχθηκε η εφαρμογή της μικτής μάθησης από την ηλεκτρονική τάξη του σχολείου στο moodle, το διδακτικό υλικό που δημιουργήθηκε και ο τρόπος που χρησιμοποιήθηκε μέσα στην τάξη. Ακόμα, παρουσιάζεται μια πρώτη αποτίμηση, με ενθαρρυντικά αποτελέσματα, της εφαρμογής, εξετάζοντας τις απόψεις των εκπαιδευτικών και των μαθητών για την ηλεκτρονική τάξη.

Το παρόν άρθρο παρουσιάζει τη διαδικασία δημιουργίας μίας ψηφιακής ιστορίας από μαθητές Β’ Δημοτικού ως μέρος μιας μεγαλύτερης έρευνας με θέμα την πολιτισμική μάθηση και τη διαφύλαξη της πολιτισμικής κληρονομιάς. Οι μαθητές, συνεργαζόμενοι με ένα σχολείο της Άγκυρας μέσα από ένα έργο eTwinning, χρησιμοποίησαν την ψηφιακή αφήγηση για να παρουσιάσουν την πόλη των εταίρων τους, υπό το πρίσμα του επισκέπτη-ταξιδιώτη. Η διαδικασία πραγματοποιήθηκε σε πέντε φάσεις: ανάδειξη των ιδεών των μαθητών, αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο, αναζήτηση εργαλείων προσανατολισμού, συγγραφή σεναρίου και παρουσίαση του συνόλου των πληροφοριών μέσα από μία ψηφιακή ιστορία. Η παρούσα εργασία παρουσιάζει αναλυτικά τα στάδια εφαρμογής της προσέγγισης και εξετάζει με κριτικό τρόπο τις αντιδράσεις των παιδιών και τα κέρδη τους από αυτήν. Επιπλέον, η εργασία επιχειρεί να συμβάλλει στην ενδυνάμωση του μάχιμου εκπαιδευτικού καθώς αναδεικνύει τη δυνατότητα που παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία σε αυτόν και τους μαθητές του για να εμπλουτίσει την καθημερινή εκπαιδευτική διαδικασία.

Το μαθησιακό δυναμικό και η ελκυστικότητα των Διαδραστικών Ψηφιακών Ιστοριών (ΔΨΙ) προκαλούν για την εκπαιδευτική τους αξιοποίηση. Οι εκπαιδευτικές ΔΨΙ συνδυάζουν τη μαθησιακή αξία της αφήγησης με τη διερεύνηση των προσομοιώσεων με τρόπο που μπορεί να προκαλέσει προσήλωση, συναισθηματική εμπλοκή και ενεργοποίηση της σκέψης των μαθητών. Ο σχεδιασμός όμως ΔΨΙ για δεδομένους μαθησιακούς στόχους αποτελεί πολύπλοκο, διεπιστημονικό πρόβλημα, που απαιτεί τη συνολική ενεργοποίηση των επαγγελματικών ικανοτήτων των εκπαιδευτικών και τη συνεργασία με ειδικούς άλλων ειδικοτήτων. Για την καλύτερη κατανόηση του σχεδιασμού εκπαιδευτικών ΔΨΙ και την πειραματική αποτίμηση της μαθησιακής τους αξίας, απαιτείται η ανάπτυξη και μελέτη συγκεκριμένων παραδειγμάτων. Έτσι, σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε ΔΨΙ παιγνιώδους χαρακτήρα, προκειμένου να διδαχθεί επιστημονικό περιεχόμενο αντλούμενο από την ενότητα του φωτός του Δημοτικού Σχολείου. Στην εργασία περιγράφεται ο σχεδιασμός της ΔΨΙ καθώς και τα πρώτα αποτελέσματα της πειραματικής εφαρμογής της σε μαθητές Α’ και Ε’ Δημοτικού με όρους ελκυστικότητας, ανάδειξης εναλλακτικών ιδεών και εννοιολογικής αλλαγής.

Η Ψηφιακή Αφήγηση (ΨΑ) και οι εφαρμογές της στην Εκπαίδευση είναι ένα ανερχόμενο ερευνητικό πεδίο των τελευταίων χρόνων. Η παρούσα εργασία αξιοποιεί αυτή την προσέγγιση για τη διδασκαλία ενός γραμματικού κανόνα (γραφή ρημάτων σε –ίζω) και των εξαιρέσεών του, σε μαθητές που διανύουν το πρώτο τρίμηνο της Γ’ Δημοτικού. Μέσω της ενίσχυσης της συναισθηματικής συνιστώσας, όπως ορίζει το πεδίο της ΨΑ, διερευνάται η έκταση της ταύτισης των μαθητών με την ηρωίδα της ιστορίας και η επίδραση που έχει αυτό στο κίνητρό τους για μάθηση και στο γνωστικό αποτέλεσμα (εμπέδωση του κανόνα). Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η προσέγγιση ήταν επιτυχής και συνάδουν με αυτά αντιστοίχων προσεγγίσεων σε άλλα γνωστικά πεδία, που απαντώνται στη βιβλιογραφία. Οι επιδόσεις των μαθητών στο post-test ήταν αρκετά βελτιωμένες, ενώ οι ατομικές, ημιδομημένες συνεντεύξεις έδειξαν αυξημένο κίνητρο μάθησης και ταύτιση με την ηρωίδα της ιστορίας, ενώ παράλληλα άντλησαν ιδιαίτερη ευχαρίστηση από τη διδακτική προσέγγιση που εφαρμόστηκε.

Η παρούσα εισήγηση εστιάζει στη βηματική κατασκευή ψηφιακού αφηγήματος ως μηχανισμού ανάπτυξης επαγγελματικού αναστοχασμού των εκπαιδευτικών, μέσα από την καλλιέργεια συγκεκριμένων πτυχών του συνθετικού πεδίου γνώσης που απαιτείται για τη δημιουργία ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού με πρόσθετη παιδαγωγική αξία (ΤΠΓΠ: Τεχνολογική, Παιδαγωγική και Γνώση του Περιεχομένου). Το κοινό της έρευνας αποτέλεσαν εκπαιδευτικοί που εξειδικεύονται στη Διδακτική της ΝΕ ως ξένης/δεύτερης γλώσσας. Ο ερευνητικός σχεδιασμός αφορά τη χρήση ενός περιβάλλοντος συνεργατικής γραφής (Wiki) με στόχο τη συνεργατική κατασκευή ενός ψηφιακού κατασκευάσματος με τη μορφή ψηφιακής ιστορίας, σε τρεις διαδοχικές εκδόσεις. Τα ευρήματα της έρευνας, που έγινε με ποιοτική ανάλυση των δεδομένων, αναδεικνύουν πώς μέσα από τη συνθετική γνώση (ΤΠΓΠ) ο εκπαιδευτικός διαμορφώνει μια ριζικά διαφορετική άποψη για τις μεθόδους και τα εργαλεία διδασκαλίας της γλώσσας.

Στην παρούσα εργασία υιοθετείται η Τεχνολογική Παιδαγωγική Γνώση του Περιεχομένου (ΤΠΓΠ), ένα θεωρητικό πλαίσιο για την ενσωμάτωση της τεχνολογίας στο διδακτικό σχεδιασμό, με σκοπό τη διερεύνησή του μέσα στο πεδίο της Μουσικής. Παρουσιάζονται οι ανάγκες και τα προβλήματα της μουσικής εκπαίδευσης και ο ρόλος και η σημασία του συναισθήματος στη διδασκαλία και μάθηση. Στη συνέχεια προτείνεται μια μεθοδολογία που γεφυρώνει τις ιδιαιτερότητες του μουσικού περιεχομένου με τις δυνατότητες της τεχνολογίας καλύπτοντας ταυτόχρονα στόχους και από τον συναισθηματικό και από το γνωστικό τομέα. Η σημασία της εργασίας αυτής έγκειται στη συμβολή της προς μια καλύτερη κατανόηση της θεωρίας γύρω από το πλαίσιο της ΤΠΓΠ μέσα από το εγχείρημα σχεδιασμού μαθημάτων με τεχνολογία που περιλαμβάνουν τα συναισθήματα.

Η εργασία αυτή μελετά τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την αξιοποίηση ενός διαδραστικού βιβλίου επαυξημένης πραγματικότητας για προέφηβους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες. Το σχολικό βιβλίο λογοτεχνικών κειμένων ενισχύεται με την επαύξησή του με ψηφιακά στοιχεία που προβάλλονται μέσω μιας κινητής συσκευής, με σκοπό να παρέχει στους μαθητές μια ελκυστική μαθησιακή εμπειρία και να προωθήσει την εμπλοκή τους στο μάθημα, μια απαραίτητη προϋπόθεση για την ουσιαστική μάθηση. Το βιβλίο επαυξημένης πραγματικότητας σχεδιάστηκε σύμφωνα με τις αρχές του καθολικού σχεδιασμού στη μάθηση. Μέσα από μια ποιοτική ερευνητική μελέτη περίπτωσης διερευνάται η χρήση αυτού του βιβλίου στο Τμήμα Ένταξης ενός δημοτικού σχολείου σε σχέση με την εμπλοκή των μαθητών και την αποδοχή των εκπαιδευτικών. Τα αποτελέσματα της μελέτης προέρχονται από τις παρατηρήσεις των μαθητών κατά την αλληλεπίδρασή τους με το βιβλίο και ακολουθούνται από ημιδομημένες συνεντεύξεις με τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς, καταλήγοντας πως το βιβλίο επαυξημένης πραγματικότητας αποτελεί ένα αναδυόμενο εκπαιδευτικό εργαλείο, το οποίο μπορεί να ενισχύσει την εμπλοκή και τον ενθουσιασμό των μαθητών για τη μάθηση.