8ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΤΠΕ «Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση»

Η εργασία παρουσιάζει μία συγκριτική μελέτη τριών διαφορετικών περιβαλλόντων, των Second Life, Open Simulator και Open Wonderland. Στόχος της είναι ο προσδιορισμός ενός συνόλου λειτουργικών και παιδαγωγικών δυνατοτήτων που το κάθε ένα από αυτά προσφέρει, δίνοντας ένα σημείο αναφοράς για την καταλληλότερη επιλογή ανάπτυξης εικονικής τάξης. Η ανάλυση δείχνει ότι το Second Life παρέχει τεχνολογικά λίγο περισσότερες δυνατότητες, με μεγαλύτερο όμως και διαρκές οικονομικό κόστος. Στο επίπεδο της υλοποίησης συγκεκριμένων διδακτικών στρατηγικών με την παροχή κατάλληλων εργαλείων, οι πλατφόρμες Second Life και Open Simulator είναι παραπλήσιες. Η Open Wonderland παρέχει τα απαραίτητα εργαλεία και τη λειτουργικότητα για αμεσότερη μεταφορά των διαδικασιών που επιτελούνται σε μία πραγματική τάξη, σε ένα εικονικό περιβάλλον πολλών χρηστών.

0

0

0

0

H παρούσα εισήγηση φιλοδοξεί να διευρευνήσει τη συνεργασία στο πλαίσιο της εννοιολογικής χαρτογράφησης εξετάζοντας τον τρόπο κατά τον οποίο η εννοιολογική χαρτογράφηση θα μπορούσε να εισαχθεί σε συνεργατικές μαθησιακές δραστηριότητες. Οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας (Τ.Π.Ε.) έχουν συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην ανάπτυξη της εννοιολογικής χαρτογράφησης. Επιπρόσθετα, η πολυτροπικότητα είναι ένας βασικός παράγοντας στην προαγωγή της εκπαίδευσης μέσω των πολυτροπικών εκφάνσεων σε μια προσέγγιση που καθορίζεται από το κοινωνικό της περιβάλλον. Έτσι, οι πολυτροπικές εκπαιδευτικές προσεγγίσεις προάγουν όχι μόνο τη διδασκαλία μέσω των αρχών της παιδαγωγικής αξιοποίησης αλλά και την αναθεώρηση της σχολικής κουλτούρας. Η χρήση πολυτροπικών εργαλείων στην εννοιολογική χαρτογράφηση αποτελεί μέρος της χρήσης του υπολογιστή ως νοητικού εργαλείου. Στην εισήγηση μας θα διερευνήσουμε το βαθμό κατά τον οποίο τα πολυτροπικά εργαλεία εννοιολογικής χαρτογράφησης μέσω των Τ.Π.Ε. θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά στις δραστηριότητες συνεργατικής μάθησης και επίλυσης προβλήματος. Θα δοθεί έμφαση σε διαδικτυακά περιβάλλοντα εννοιολογικής χαρτογράφησης όπως τo Cmap tools και το Text2mindmap. Μέσω αυτών οι μαθητές θα μπορούσαν να επιχειρήσουν μια διαφορετική πολυτροπική προσέγγιση της συνεργατικής μάθησης και της επίλυσης προβλήματος επιτυγχάνοντας όχι μόνο την ανάπτυξη της δημιουργικότητας και της φαντασίας τους αλλά και της γνωστικής και κοινωνικής τους επίγνωσης.

Η κατασκευή μοντέλων, ο ρόλος και η χρησιμότητά τους στην εκπαιδευτική διαδικασία αλλά και η σχέση τους με τη διερευνητική ή επιστημονική μέθοδο καθώς και με άλλα σύγχρονα θεωρητικά δομήματα, όπως «το μαθαίνω πώς να μαθαίνω σε ομάδες» (l2l2), αποτελεί το επίκεντρο πολλών ερευνών στο πεδίο των φυσικών επιστημών. Το ενδιαφέρον μας στην παρούσα εργασία εστιάζεται στο πώς οι διαδικασίες μοντελοποίησης στις οποίες ενεπλάκησαν οι μαθητές καθώς σχεδίαζαν ένα παιχνίδι με το μισοψημένο μικρόκοσμο του Ζογκλέρ, έφεραν στο προσκήνιο διαδικασίες ανάπτυξης νοημάτων για έννοιες της φυσικής που σχετίζονται με την κίνηση και τις κρούσεις στο Νευτώνειο χώρο. Ειδικά ο ρόλος της έννοιας της δύναμης στην δισδιάστατη κίνηση αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης και διαπραγμάτευσης για τους μαθητές. Ο χειρισμός του αντίστοιχου διανύσματος έφερε στο προσκήνιο τη σταδιακή μετάβαση από την αντίληψη της δύναμης ως ένα μονοδιάστατο μέγεθος στην αντίληψή της ως διανυσματικό μέγεθος.

Η ανάγκη για ευελιξία οδηγεί στην υιοθέτηση μικτών μοντέλων μάθησης. Παράλληλα είναι γνωστά τα οφέλη της συνεργασίας στη μαθησιακή διαδικασία. Σε αυτή τη μελέτη περίπτωσης, γίνεται παρουσίαση της δραστηριότητας υποστήριξης φοιτητών του Τμήματος Πληροφορικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), για την υλοποίηση της εργασίας ενός προπτυχιακού μαθήματος. Στη δραστηριότητα γίνεται χρήση εξ αποστάσεως συνεργατικών δραστηριοτήτων, τόσο σύγχρονων όσο και ασύγχρονων. Επιπλέον, στις εξ αποστάσεως ασύγχρονες συνεργατικές δραστηριότητες εφαρμόζονται τεχνικές που στοχεύουν στην κινητροδότηση των φοιτητών. Η συνεργασία πραγματοποιείται όχι μόνο μεταξύ των φοιτητών, αλλά και μεταξύ αυτών με μεταπτυχιακούς, όπου οι τελευταίοι έχουν αναλάβει ρόλο βοηθών, με στόχο την υποστήριξη των νεότερων στην υλοποίηση της εργασίας τους.

Στην παρούσα έρευνα, προτείνεται η αξιοποίηση ενός τεχνολογικά υποστηριζόμενου περιβάλλοντος συνεργατικής μάθησης (Computer Supported Collaborative Learning Environment – CSCL environment ενορχηστρωμένο με την εκπαιδευτική μέθοδο «Μάθηση βασισμένη σε Προβλήματα» (Problem-based Learning - PBL), με στόχο την ενίσχυση των δεξιοτήτων επίλυσης προβλήματος (problem solving skills). Για το σκοπό αυτό, διεξήχθη μια έρευνα ακολουθώντας την πειραματική διαδικασία, σε ένα ακαδημαϊκό τμήμα της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Βάσει της ποιοτικής ανάλυσης των δεδομένων, αναδείχθηκε ότι η ενσωμάτωση των βασικών αρχών της PBL σε ένα τεχνολογικά υποστηριζόμενο περιβάλλον συνεργατικής μάθησης, ενίσχυσε τις δεξιότητες επίλυσης προβλήματος των εκπαιδευόμενων.

Το Quicklessons είναι ένα συνεργατικό συγγραφικό περιβάλλον ταχύτατης ανάπτυξης ηλεκτρονικών μαθημάτων στο διαδίκτυο και επιτρέπει την on-line δημιουργία, διαχείριση και διαμοιρασμό ηλεκτρονικού πολυμεσικού μαθησιακού υλικού από συγγραφείς χωρίς προηγούμενη εμπειρία σε προγραμματισμό ή δεξιότητες σε γραφικά. Στο συγκεκριμένο άρθρο παρουσιάζεται το πλαίσιο κάτω από το οποίο το συγκεκριμένο εργαλείο χρησιμοποιήθηκε και αξιολογήθηκε από ένα σύνολο 46 μεταπτυχιακών φοιτητών στην πλειοψηφία τους δάσκαλοι και καθηγητές στα πλαίσια του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών «Εκπαιδευτική Τεχνολογία και Ανάπτυξη Ανθρώπινων Πόρων». Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης ανέδειξαν εξαιρετικά υψηλά ποσοστά αποδοχής του εργαλείου από τους φοιτητές-συγγραφείς οι οποίοι κατάφεραν να αναπτύξουν με συνεργατικό τρόπο ηλεκτρονικά μαθήματα υψηλής αισθητικής και λειτουργικότητας εκμεταλλευόμενοι πλήρως τις δυνατότητες του περιβάλλοντος.

Από τον Seymour Papert έως σήμερα, η πορεία της Εκπαιδευτικής Ρομποτικής ακολούθησε τόσο τις τεχνολογικές εξελίξεις όσο και τις εκπαιδευτικές αλλαγές. Σε ερευνητική αλλά και εφαρμοσμένη διάσταση, συναντούμε προσπάθειες εκπαιδευτικής αξιοποίησης της Ρομποτικής, με στόχο τη δημιουργία ανοιχτών μαθησιακών μικρόκοσμων, τη διεπιστημονική προσέγγιση των θετικών και θεωρητικών αντικειμένων, τον τεχνολογικό αλφαβητισμό, την ανάπτυξη δεξιοτήτων αλγοριθμικής σκέψης αλλά και κοινωνικής μορφής, την υλοποίηση διαισθητικού χειρισμού, τη χρήση απτών μεθόδων προγραμματισμού, αλλά και τη διάδραση εικονικών και πραγματικών οντοτήτων. Στο σύγχρονο ελληνικό σχολείο δράσεις εκπαιδευτικής ρομποτικής εισάγονται τόσο με πρωτοβουλία εμπνευσμένων εκπαιδευτικών, όσο και με την υποστήριξη του νέου αναλυτικού προγράμματος.

Η Επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών στην Παιδαγωγική και Διδακτική αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. πρόκειται να υλοποιηθεί στο άμεσο μέλλον και εξ αποστάσεως, ακριβέστερα με σύστημα μεικτής διδασκαλίας και μάθησης (blended): ένα μικρό μέρος των μαθημάτων θα υλοποιηθεί με δια ζώσης διδασκαλία (πρόσωπο με πρόσωπο), ενώ τα υπόλοιπα θα υλοποιηθούν εξ αποστάσεως (με σύγχρονη διδασκαλία ή ασύγχρονα, με ανάθεση εργασιών και δραστηριοτήτων). Στην Στρογγυλή Τράπεζα θα αναπτυχθεί μια συζήτηση γύρω από διδακτικά, θεσμικά και τεχνικά-διοικητικά θέματα που θέτει το μοντέλο αυτό που εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε τέτοια κλίμακα.

Nowadays, museums employ web-based services, such as websites and social networking, to connect with their audience and to create new. In this paper we try to identify how Interactive educational design tools can add value to museums websites and populating the online visits. This paper discusses the case of the Natural Europe Pathway Authoring Tool and the educational pathway usage. Additionally, this paper presents findings on how museum educators and science teachers use the Natural Europe Pathway Authoring Tool. Moreover, this paper aims to set a preliminary discussion on whether learning design environments can potentially raise the traffic on the museums websites and vice versa.

0

0

0

0

Η παρούσα έρευνα επικεντρώνεται στη διερεύνηση των απόψεων μελλοντικών νηπιαγωγών για τη χρήση του Διαδικτύου στο νηπιαγωγείο. Αναζητείται ο τρόπος με τον οποίον οι μελλοντικοί νηπιαγωγοί χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο, πως το αντιλαμβάνονται και εάν (και με ποιο τρόπο) σκοπεύουν να το αξιοποιήσουν στην εκπαιδευτική διαδικασία. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε φοιτήτριες του τμήματος Επιστημών της Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Πανεπιστημίου Πατρών με τη μορφή ερωτηματολογίου τον Μάρτιο του 2012. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν πως οι μελλοντικοί νηπιαγωγοί αντιλαμβάνονται τις ποικίλες δυνατότητες χρήσης του Διαδικτύου στο Νηπιαγωγείο, φαίνεται να νοιώθουν άνετα με τη χρήση του Υπολογιστή και του Διαδικτύου στην τάξη και προτίθενται να το αξιοποιήσουν στην εκπαιδευτική διαδικασία με ποικίλους τρόπους.

Στη βιβλιογραφία οι ψηφιακοί φάκελοι εμφανίζονται ως η μεγαλύτερη ανάπτυξη εκπαιδευτικής τεχνολογίας μετά από την ενσωμάτωση των συστημάτων διαχείρισης μαθήματος (Lorenzo, Ittelson, 2005). Σε αυτό οφείλονται οι δυνατότητες του εργαλείου που δυνητικά αναπτύσσονται σε όλα τα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα. Έρευνες προσεγγίζουν την ένταξη των ψηφιακών φακέλων στην εκπαιδευτική διαδικασία και αναδεικνύουν τις χρήσεις τους και τις αντιλήψεις των μαθητών. Σε αυτή την κατεύθυνση βρίσκεται και η παρούσα εργασία, η οποία έλαβε μέρος στο ΤΕΕΑΠΗ Πατρών με δείγμα 185 φοιτητών κυρίως Β έτους. Οι φοιτητές παρακολούθησαν διδακτική παρέμβαση που αφορά τους ψηφιακούς φακέλους, συμπλήρωσαν αρχικό και τελικό ερωτηματολόγιο και διαμόρφωσαν κατάλληλα τις βιτρίνες τους. Σχετικά με τις χρήσεις των φοιτητών παρόλο το αρχικό υψηλό ενδιαφέρον τους διαπιστώθηκε η επίτευξη μόνο των τυπικών προδιαγραφών του μαθήματος. Όσον αφορά τις αντιλήψεις των φοιτητών για την ενσωμάτωση των φακέλων στην εκπαιδευτική διαδικασία προτείνεται η σύνταξη αντιπροσωπευτικού φακέλου τόσο από τον εκπαιδευτικό αλλά και από τον εκπαιδευόμενο προς αξιολόγηση από συναδέρφους.

Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η αξιολόγηση μίας ψηφιακής πλατφόρμας για την επιμόρφωση νηπιαγωγών στον γραμματισμό που αναπτύχθηκε από το Εργαστήριο Λόγου και Πολιτισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μέσα από διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτικών. Στην έρευνα συμμετείχαν νηπιαγωγοί του Ν. Μαγνησίας. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με δύο ερωτηματολόγια, τα οποία διανεμήθηκαν στους εκπαιδευτικούς πριν και μετά την εξ αποστάσεως επιμόρφωση. Συγκεκριμένα διερευνήθηκαν οι απόψεις των εκπαιδευτικών για την εξ αποστάσεως επιμόρφωση που παρακολούθησαν, για τη ψηφιακή πλατφόρμα μέσω της οποίας πραγματοποιήθηκε το επιμορφωτικό πρόγραμμα και για τη συμβολή της ψηφιακής πλατφόρμας στη διδακτική προσέγγιση της γραπτής γλώσσας στο νηπιαγωγείο. Τα αποτελέσματα της εφαρμογής της εξ αποστάσεως επιμόρφωσης με τη χρήση της ψηφιακής πλατφόρμας κρίνονται θετικά και ενθαρρυντικά, γιατί κατέδειξαν αφενός τη θετική ανταπόκριση των εκπαιδευτικών για τη συγκεκριμένη μορφή επιμόρφωσης και αφετέρου αξιοσημείωτες μεταβολές στη διδακτική προσέγγιση του γραπτού λόγου στο νηπιαγωγείο.

Το άρθρο αυτό εστιάζει στη διερεύνηση των αντιλήψεων εκπαιδευτικών Πληροφορικής για ορισμένους τύπους μαθησιακών δραστηριοτήτων οι οποίες μπορούν να πραγματοποιηθούν στο περιβάλλον Scratch. Πιο συγκεκριμένα, οι αντιλήψεις 20 εκπ/κών Πληροφορικής διερευνήθηκαν μέσω ερωτηματολογίου στα πλαίσια μιας συνεδρίας εργασίας στην οποία παρουσιάστηκαν και συζητήθηκαν 11 κατηγορίες μαθησιακών δραστηριοτήτων οι οποίες δύνανται να πραγματοποιηθούν στο Scratch. Στο παρόν άρθρο παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τρεις κατηγορίες δραστηριοτήτων: (α) Ελεύθερες δημιουργικές δραστηριότητες, (β) Επίλυση συγκεκριμένου προβλήματος, και (γ) Δραστηριότητες πολλαπλών λύσεων. Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων προέκυψε ότι οι εκπαιδευτικοί: (α) αντιμετωπίζουν θετικά όλους τους τύπους των δραστηριοτήτων που προαναφέρθηκαν και εκφράζουν την πρόθεση να τις χρησιμοποιήσουν στην τάξη τους, (β) θεωρούν ότι οι δραστηριότητες πολλαπλών επιλύσεων παρά το ότι είναι σύνθετες συνδυάζουν την ενθάρυνση της ανάπτυξης της δημιουργικότητας, της φαντασίας και της κατασκευής πολλαπλών οπτικών με την κατάκτηση συγκεκριμένων μαθησιακών στόχων, (γ) θεωρούν τις ελεύθερες δημιουργικές δραστηριότητες ως αρκετά ενδιαφέρουσες για τους μαθητές αλλά ότι μειονεκτούν ως προς την ενθάρυνση της προσέγγισης συγκεκριμένων μαθησιακών στόχων κάτι στο οποίο θεωρούνται ότι υπερέχουν οι δραστηριότητες επίλυσης συγκεκριμένου προβλήματος οι οποίες όμως θεωρούνται περιοριστικές για την ανάπτυξη της δημιουργικότητας και της φαντασίας των μαθητών.

0

0

Ο χώρος της εκπαίδευσης κρίνεται ως ο πιο κρίσιμος για την ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων του σύγχρονου ανθρώπου. Στόχος της παρούσας εργασίας είναι η ανίχνευση της συσχέτισης της επίδοσης με α) τη χρήση Η/Υ στο σπίτι και στο σχολείο, και β) την πρόσβαση στο διαδίκτυο από το σπίτι ή το σχολείο για εκπαιδευτικούς ή ψυχαγωγικούς σκοπούς. Για την διερεύνηση του σχετικού ελέγχου χρησιμοποιήθηκαν τα δεδομένα των Ελλήνων μαθητών που συμμετείχαν στο πρόγραμμα PISA 2009. Η ανάλυση διακύμανσης κατά ένα παράγοντα χρησιμοποιήθηκε ως ο στατιστικός έλεγχος για την αποτίμηση των διαφορών στην επίδοση των μαθητών, ως προς τη συχνότητα χρήσης των ΤΠΕ αλλά και ως προς το χρόνο πρόσβασης σε Η/Υ που αφιερώνεται στο σχολείο για διάφορα μαθήματα. Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν ότι η κατοχή και χρήση Η/Υ στο σπίτι σχετίζεται με την υψηλότερη επίδοση. Επίσης, η μηνιαία χρήση των ΤΠΕ, κυρίως για εκπαιδευτικούς σκοπούς, φαίνεται να σχετίζεται με την υψηλότερη επίδοση έναντι της εβδομαδιαίας.

Η παρούσα εργασία πραγματεύεται τη μελέτη της μαθησιακής προόδου πέντε ερευνητικών υποκειμένων μετά την εφαρμογή ενός εκπαιδευτικού σεναρίου με θέμα τη Γη, το οποίο εντάσσει οργανικά λογισμικά εννοιολογικής χαρτογράφησης και οπτικοποίησης. Ως εργαλεία συλλογής δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν το παιδικό σχέδιο και οι εννοιολογικοί χάρτες που κατασκεύασαν τα παιδιά στη φάσης της ανίχνευσης (pre – test) και της αξιολόγησης (post – test). Από τα αποτελέσματα φάνηκε ότι τα παιδιά ήδη από τη φάση της ανίχνευσης διέθεταν ορισμένα στοιχεία σχετικά με το σχήμα της Γης, τα οποία ήταν συμβατά με το σχολικό μοντέλο. Ωστόσο, οι αιτιολογήσεις τους δεν ήταν επαρκείς, αλλά και οι αναπαραστάσεις τους αναφορικά με τα υπόλοιπα στοιχεία που διαπραγματευόταν το σενάριο ήταν ελλιπείς. Από τη φάση της αξιολόγησης φάνηκε ότι υπήρξε μαθησιακή βελτίωση των ερευνητικών υποκειμένων τόσο στην οικοδόμηση επαρκών αναπαραστάσεων για τη Γη όσο και στην απόδοση ορθών αιτιολογήσεων.

Στη σημερινή εποχή που η χρήση των νέων τεχνολογιών και συγκεκριμένα των ηλεκτρονικών υπολογιστών τείνει να γίνει αυτοματοποιημένη και διαδεδομένη σε όλο το φάσμα του πληθυσμού, επανατίθενται ερωτήματα για το αν είναι αρκετό κάποιος να έχει μόνο τις βασικές δεξιότητες χρήσης των υπολογιστών ή αν τέτοιου είδους βασικές δεξιότητες σε έναν κόσμο που διαρκώς αλλάζει καθίστανται πλέον απαρχαιωμένες. Σε αυτό το σημείο είναι που γίνεται αντιληπτή η ανάγκη για κριτική σκέψη, αξιολογικές και στοχαστικές προσεγγίσεις και έτσι προκύπτει κατά πολλούς ο ψηφιακός γραμματισμός για την κατάκτηση του οποίου δεν απαιτείται μόνο εξοικείωση του ατόμου με τις νέες τεχνολογίες αλλά η ανάπτυξη κριτικής σκέψης που θα οδηγεί στη δράση μέσω της χρήσης των νέων τεχνολογιών. Η παρούσα έρευνα διερευνά παραμέτρους που αφορούν στον ψηφιακό γραμματισμό σε ομάδα ενηλίκων που διαθέτουν η/υ και έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο. Τα ευρήματα της έρευνας έδειξαν ότι οι ενήλικες χρησιμοποιούν τις ΤΠΕ μόνο στο βαθμό που τους είναι απαραίτητες, ενώ η εξοικείωση με τις ΤΠΕ δε συνεπάγεται και την ανάπτυξη κριτικής σκέψης από μέρους των υποκειμένων της έρευνας. Παράγοντες που επηρεάζουν τον ψηφιακό γραμματισμό των ενηλίκων είναι το φύλο, η εμπειρία, η συχνότητα χρήσης η/υ και η ηλικία.

Τα φαινόμενα λογοκλοπής και αθέμιτης πρακτικής στη χρήση πηγών από το Διαδίκτυο διαρκώς αυξάνονται με αποτέλεσμα το θέμα να απασχολεί ιδιαίτερα την εκπαιδευτική κοινότητα. Στοχεύοντας να συμβάλλουμε στη συζήτηση για την πρόληψη του φαινομένου μέσα από την καλλιέργεια στάσεων σε μαθητές ως προς τη διαχείριση της πληροφορίας με ηθικό τρόπο, στην εργασία αυτή παρουσιάζονται τα αποτελέσματα μίας έρευνας που πραγματοποιήθηκε σε υποψήφιους εκπαιδευτικούς διερευνώντας τους λόγους για τους οποίους θεωρούν ότι οι μαθητές καταφεύγουν στη λογοκλοπή καθώς και τρόπους αντιμετώπισης που προτείνουν.

Η παρούσα εργασία αποτελεί τμήμα έρευνας που πραγματοποιήθηκε από το Μάρτιο μέχρι τον Ιούνιο του 2011 και αφορά στη συνεργασία εκπαιδευτικών Ειδικής και Γενικής Αγωγής, μέσω διαδικτύου. Στο διάστημα αυτό, δείγμα εκπαιδευτικών δραστηριοποιήθηκε σ’ ένα ηλεκτρονικό περιβάλλον που παρείχε συνεργατικές δραστηριότητες για τη λύση προβλημάτων συμμετοχικής εκπαίδευσης στη Γενική Τάξη. Μέσω ερωτηματολογίων και προσωπικών συνεντεύξεων, αλλά και μέσω της παρατήρησης του ηλεκτρονικού περιβάλλοντος και της συμπεριφοράς των εκπαιδευτικών μέσα σ’ αυτό, διερευνήθηκε η συμμετοχή τους.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται τα βιντεομαθήματα (videotutorials) ως ένα εναλλακτικό μέσο διδασκαλίας το οποίο μπορεί να ενσωματωθεί στην εκπαιδευτική διαδικασία. Αρχικά, επισημαίνονται οι βασικότεροι λόγοι για τους οποίους προτείνεται η χρησιμοποίηση βιντεομαθημάτων στην εκπαίδευση. Στη συνέχεια, περιγράφονται τα βασικά στάδια σχεδίασης και υλοποίησης ενός βιντεομαθήματος και τέλος, παρουσιάζεται ένα πιλοτικό βιντεομάθημα το οποίο στόχο έχει να συμπληρώσει το δάσκαλο, κατά τη διδασκαλία μιας ενότητας από το σχολικό βιβλίο της Γεωγραφίας (Ε’ Δημοτικού).

Η παρούσα εργασία αξιολογεί την αποτελεσματικότητα της χρήσης του εκπαιδευτικού λογισμικού «ΦΥΣΙΚΑ Ε-ΣΤ», του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου στη διδασκαλία του αναπνευστικού συστήματος σε μαθητές της ΣΤ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου. Πραγματοποιήθηκε μια πειραματική έρευνα, με πειραματική ομάδα (20 μαθητές) και ομάδα ελέγχου (19 μαθητές). Και στις δυο ομάδες χορηγήθηκε ερωτηματολόγιο με στόχο τη διερεύνηση των αρχικών ιδεών των μαθητών σχετικά με τη δομή και λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος. Στη συνέχεια, στην Πειραματική Ομάδα και αφού λήφθηκαν υπόψη οι αρχικές ιδέες των παιδιών, πραγματοποιήθηκε διδακτική παρέμβαση με τη χρήση του λογισμικού «ΦΥΣΙΚΑ Ε-ΣΤ». Η Ομάδα Ελέγχου διδάχθηκε την ίδια ενότητα με την παραδοσιακή μέθοδο διδασκαλίας. Μετά την παρέμβαση χορηγήθηκε και στις δυο ομάδες τελικό ερωτηματολόγιο, ίδιο με το αρχικό. Τα αποτελέσματα έδειξαν σημαντική υπεροχή των μαθητών της Πειραματικής Ομάδας ως προς την εξέλιξη των αρχικών τους ιδεών σχετικά με τη δομή και λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος έναντι των μαθητών της Ομάδας Ελέγχου.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται το ασφαλές κοινωνικό δίκτυο μάθησης για εκπαιδευτικούς και μαθητές με τον τίτλο Edmodo. Ειδικότερα, στο πρώτο μέρος πραγματοποιείται μια συνοπτική παρουσίαση αξιοποίησης του εργαλείου από την πλευρά του εκπαιδευτικού, ενώ στη συνέχεια, παρουσιάζονται όλοι οι δυνατοί τρόποι δημοσίευσης του κοινωνικού δικτύου. Στο δεύτερο μέρος, παρουσιάζονται οι εμπειρίες χρήσης του κοινωνικού δικτύου μάθησης στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (3ο ΕΠΑΛ Βόλου) στα μαθήματα: Εφαρμογές Πληροφορικής, Ερευνητική Εργασία (project), καθώς και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. – Παράρτημα Βόλου) στα μαθήματα Εκπαιδευτική Τεχνολογίας – Πολυμέσα και Παιδαγωγικές Εφαρμογές Η/Υ. Στο τρίτο μέρος, καταγράφονται τα μειονεκτήματα και τα πλεονεκτήματα του κοινωνικού δικτύου μάθησης Edmodo στη δευτεροβάθμια και την τριτοβάθμια εκπαίδευση, καθώς επίσης και τα συμπεράσματα από όλη την προσπάθεια εισαγωγής του νέου εργαλείου στην εκπαίδευση.

Τα Πανεπιστημιακά Κέντρα Επιμόρφωσης (ΠΑΚΕ) στη χώρα μας οργανώθηκαν με βάση την αναγνωρισμένη από την έρευνα ανάγκη για επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στη διδακτική-μαθησιακή αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική πρακτική. Παρότι μέχρι σήμερα στα ΠΑΚΕ έχουν επιμορφωθεί δεκάδες εκπαιδευτικοί διαφόρων ειδικοτήτων, δεν έχει διερευνηθεί συστηματικά το κατά πόσο η φοίτηση στο ΠΑΚΕ επηρεάζει τις διδακτικές πρακτικές των επιμορφούμενων εκπαιδευτικών. Στην παρούσα έρευνα εξετάσαμε την επίδραση της επιμόρφωσης στους τρόπους ένταξης των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική πρακτική επιμορφούμενων εκπαιδευτικών ΠΕ70 με πολύ υψηλά προσόντα που παρακολούθησαν το ΠΑΚΕ Θεσσαλίας. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης έδειξαν ότι οι ΤΠΕ εντάχθηκαν περιφερειακά στην υφιστάμενη πρακτική τους και όχι στον πυρήνα της ενώ η προστιθέμενη μαθησιακά αξία της ένταξης περιορίστηκε στην οπτικοποίηση φυσικών φαινομένων και φυσικών μοντέλων. Τα αποτελέσματα αυτά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ακόμα και όταν οι συνθήκες είναι οι βέλτιστες δυνατές, η αναμόρφωση της υπάρχουσας πρακτικής συνιστά πρόκληση.

Στο παρόν άρθρο περιγράφεται η διαδικασία που ακολουθήθηκε για την ανάπτυξη ενός συστήματος διεξαγωγής online διαγωνισμών προγραμματισμού. Το σύστημα αναπτύχθηκε στο Τμήμα Πληροφορικής ΑΠΘ, και χρησιμοποιήθηκε από τους πρωτοετείς φοιτητές του μαθήματος «Βασικές Αρχές Προγραμματισμού». Αρχικά, συλλέχθηκαν οι απαιτήσεις από τους φοιτητές και τους καθηγητές του μαθήματος και έγινε σύγκριση των απαιτήσεων με τις τεχνολογικές λύσεις που υποστηρίζουν online διαγωνισμούς προγραμματισμού. Η τελική επιλογή ήταν η πλατφόρμα Πηλέας με την υποστήριξη του Codepad, για τη φιλοξενία του διαγωνισμού. Ο πρώτος online διαγωνισμός προγραμματισμού που διεξήχθη, αξιολογήθηκε από τους συμμετέχοντες. Στόχος του άρθρου είναι να φανεί η τυχόν προστιθέμενη αξία ενός συστήματος διαγωνισμών στην εκμάθηση του προγραμματισμού.

Η εργασία αυτή έχει ως στόχο να περιγράψει την εκπόνηση μίας διδακτορικής διατριβής που αφορά την εκπαίδευση των επιμορφωτών αλλά και την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στην παιδαγωγική αξιοποίηση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών στον ελληνικό χώρο. Αναφέρονται οι στόχοι και η μεθοδολογία της έρευνας ενώ παρουσιάζονται αποτελέσματα από σχετικές έρευνες. Τα κύρια θέματα που εξετάζονται αφορούν τις στάσεις και τις δεξιότητες των εκπαιδευτικών στις Τ.Π.Ε., τους παράγοντες που αποτελούν εμπόδια στην ενσωμάτωση των Τ.Π.Ε. , τα προγράμματα εκπαίδευσης και επιμόρφωσης στις Τ.Π.Ε.

Η ανακοίνωση παρουσιάζει τα αποτελέσματα ποιοτικής έρευνας που πραγματοποιήθηκε σε ψηφιακές εφαρμογές ελληνικών μουσείων και χώρων πολιτισμικής αναφοράς. Η έρευνα βασίστηκε στις σύγχρονες θεωρητικές προσεγγίσεις της μουσειοπαιδαγωγικής και στις δυνατότητες διευρυμένων εκπαιδευτικών διαδικασιών που προσφέρονται από τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνίας για αλληλεπίδραση, διάδραση, ενεργή συμμετοχή, συνεργασία, προσωποποίηση και προσαρμογή. Για την ανάλυση των εφαρμογών δημιουργήθηκε μια φόρμα ανάλυσης, με παραμέτρους που προέκυψαν από τα ερευνητικά ερωτήματα της συγκεκριμένης ερευνητικής διαδικασίας. Τα αποτελέσματα της έρευνας αναδεικνύουν δυνατότητες των ψηφιακών μέσων που μένουν ανεκμετάλλευτες στις μουσειακές εφαρμογές και εφόσον αξιοποιηθούν μπορούν να εμπλουτίσουν και να επεκτείνουν την εκπαιδευτική διάσταση του μουσείου.

Η εξέλιξη της τεχνολογίας στον τομέα του κινητού και διάχυτου υπολογισμού έχει δημιουργήσει πολλές δυνατότητες για πρόσβαση μέσω φορητών συσκευών σε πληροφορίες που σχετίζονται με συγκεκριμένο χώρο και αντικείμενα. Οι τεχνολογίες αυτές είναι ιδιαίτερα ελκυστικές για χώρους πολιτισμού όπου μπορούν να αποτελέσουν το υπόβαθρο για μαθησιακές εμπειρίες με παιγνιώδη χαρακτηριστικά. Η εργασία αυτή περιγράφει το Benaki Museum Scrabble (BMS), ένα χώρο-ευαίσθητο παιχνίδι για φορητές συσκευές, το οποίο σχεδιάστηκε για τη Συλλογή Ιστορικών Κειμηλίων του Μουσείου Μπενάκη, παραμετροποιημένο ωστόσο θα μπορούσε να απευθύνεται σε επισκέπτες ιστορικών μουσείων γενικότερα. Στόχος του παιχνιδιού είναι να εμπλέξει τους παίχτες σε μια διαδικασία παιγνιώδους εξερεύνησης της έκθεσης του μουσείου. Οι παίκτες καλούνται αφενός να συνδέσουν τα επιλεγμένα εκθέματα με πληροφοριακό ή εποπτικό υλικό που λόγω των περιορισμών του μουσειακού χώρου δεν εκτίθεται και αφετέρου να τα συνδυάσουν μεταξύ τους με τρόπους που να αναθεωρούν την αρχική εκθεσιακή τους ερμηνεία. Παρουσιάζεται ο σχεδιασμός του παιχνιδιού καθώς και το τεχνολογικό υπόβαθρο στο οποίο στηρίχτηκε. Επίσης, γίνεται αναφορά στο θεματικό περιεχόμενο που επιλέχθηκε για το παιχνίδι και στα κίνητρα που οδηγούν έναν φορέα πολιτισμού να εντάξει ένα τέτοιο παιχνίδι στο πρόγραμμά του.

Τα ιστολόγια (blogs) μπορούν να αξιοποιηθούν στην εκπαίδευση με τη δημιουργία διαδικτυακών κοινοτήτων με όφελος τη διαδραστικότητα της εκπαιδευτικής κοινότητας και της υποστήριξης των ομαδικών εργασιών. Για τον λόγο αυτό, ενσωματώθηκαν στην πορεία ενός εξαμηνιαίου πανεπιστημιακού μαθήματος σχετικά με το εκπαιδευτικό λογισμικό. Τα ιστολόγια που δημιουργήθηκαν από τους φοιτητές, ερευνήθηκαν για κρούσματα λογοκλοπής με τα αποτελέσματα να δείχνουν ότι οι φοιτητές δεν είναι ενημερωμένοι για τους κανόνες δεοντολογίας που διέπουν τα αναρτημένα κείμενα στο διαδίκτυο και τους κανόνες παράθεσης της βιβλιογραφίας. Το φαινόμενο αυτό οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στην έλλειψη ενημέρωσης και πολιτικής των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και προτείνονται τρόποι για την αποφυγή της.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται μία διαθεματική προσέγγιση διδασκαλίας Μαθηματικών και Πληροφορικής για τους μαθητές και τις μαθήτριες της α’ γυμνασίου μέσω ενός εκπαιδευτικού-διδακτικού σεναρίου. Αρχικός στόχος της δράσης είναι η «ανακάλυψη» των γεωμετρικών σχημάτων και η γνωριμία με τις ιδιότητές τους μέσω της αξιοποίησης του προγραμματιστικού περιβάλλοντος LOGO. Παράλληλα, οι μαθητές/τριες στο μάθημα της Πληροφορικής, συζητούν θέματα ασφάλειας και σωστής συμπεριφοράς στο διαδίκτυο. Στη συνέχεια οι μαθητές/τριες ομαδοσυνεργατικά και με την αξιοποίηση εργαλείων διαδικτύου εργάζονται με συγκεκριμένα «γεωμετρικά σχήματα» που περιλαμβάνονται στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, χρησιμοποιούνται σε πινακίδες σήμανσης στους δρόμους και στόχο έχουν την οδική ασφάλεια, τα οποία ερμηνεύουν με τον δικό τους τρόπο αναπτύσσοντας έναν ΚΩδικα ΔΙαδικτυακής ΚΥκλοφορίας (ΚΩ.ΔΙ.ΚΥ.). Οι μαθητές/τριες τόσο κατά τη διάρκεια της μαθηματικής τους εκπαίδευσης, όσο και στη διάρκεια της διερεύνησης στο μάθημα της Πληροφορικής ανέδειξαν το προσωπικό τους ενδιαφέρον και την κριτική εμπλοκή τους στο σενάριο που τους οδήγησαν στην απόκτηση νέων γνώσεων, την ανάπτυξη δεξιοτήτων και την αλλαγή στάσεων.

Αντικείμενο της παρούσας έρευνας αποτέλεσε η δημιουργία διδακτικού υλικού για την ενότητα «Προγραμματίζω τον υπολογιστή» του ΔΕΠΠΣ για τη διδασκαλία των ΤΠΕ στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση λαμβάνοντας υπόψη διερευνητικές, εποικοδομητικές και συνεργατικές προσεγγίσεις διδασκαλίας με στόχο την απόκτηση δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων και ανάπτυξης κριτικής σκέψης. Για το λόγο αυτό, το διδακτικό υλικό αναπτύχθηκε έτσι, ώστε να εφαρμοστεί σε δύο ομάδες μαθητών οι οποίες αποτέλεσαν την ΠΟ (πειραματική ομάδα) και την ΟΕ (ομάδα ελέγχου) της έρευνας. Στην ΠΟ η διδασκαλία έγινε με τη χρήση Η/Υ, και συγκεκριμένα του λογισμικού Scratch, ενώ στην ΟΕ η διδασκαλία έγινε χωρίς τη χρήση Η/Υ. Κύριος στόχος της έρευνας ήταν η αποτίμηση των μαθησιακών αποτελεσμάτων της εφαρμογής των διδακτικών σεναρίων. Πιο συγκεκριμένα, έγινε σύγκριση των μαθησιακών αποτελεσμάτων των δύο ομάδων που προαναφέρθηκαν, ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα σχετικά με την επίτευξη των διδακτικών στόχων που αφορούσαν σε γνώσεις, δεξιότητες (σύμφωνα με τα επίπεδα κριτικής σκέψης) και στάσεις των μαθητών κάθε ομάδας. Όσον αφορά στα αποτελέσματα της έρευνας, στην ΟΕ παρατηρήθηκε σε μεγαλύτερο βαθμό συνεργατικότητα και ομαδικότητα μεταξύ των μαθητών σε σχέση με την ΠΟ. Από την άλλη πλευρά στην ΠΟ παρατηρήθηκε σε μεγαλύτερο βαθμό η ανάπτυξη της δεξιότητας διόρθωσης σφαλμάτων σε σχέση με τους μαθητές της ΟΕ λόγω της ανατροφοδότησης που τους προσέφερε το Scratch. Για το λόγο αυτό κρίνεται ως ιδανική περίπτωση η διδασκαλία η οποία θα είναι ικανή να συνδυάζει τη βιωματική μάθηση με την άμεση και εξατομικευμένη ανατροφοδότηση που μπορεί να προσφέρει ένα λογισμικό, κάτι που θα μπορούσε να συνδυαστεί από ένα λογισμικό εικονικής πραγματικότητας.

Οι σπουδαστές του 21ου αιώνα που μεγάλωσαν σε έναν ψηφιακό κόσμο μαθαίνουν και αντιδρούν διαφορετικά κατά την εκπαιδευτική διαδικασία. Τα παιχνίδια Η/Υ εισβάλλουν στη ζωή τους από μικρή ηλικία, με αποτέλεσμα η εξοικείωση με τις βασικές λειτουργίες του υπολογιστή να θεωρείται πλέον δεδομένη. Για αυτό το λόγο, μία από τις προτάσεις για τη διδασκαλία του προγραμματισμού, η οποία συνοδεύεται από ποικίλες δυσκολίες όταν πραγματοποιείται παραδοσιακά, είναι να εστιάσουμε στα εκπαιδευτικά παιχνίδια ή παιχνίδια σοβαρού σκοπού (serious games) τα οποία ενισχύουν το εγγενές κίνητρο μέσα από την πρόκληση, την περιέργεια, το αίσθημα του ελέγχου και τη φαντασία. Η παρούσα εργασία έχει ως στόχο τη μελέτη των εκπαιδευτικών παιχνιδιών που έχουν αναπτυχθεί για την εκμάθηση του προγραμματισμού και τον έλεγχο της καταλληλότητας τους ως προς την επίτευξη των προσδιορισμένων εκπαιδευτικών στόχων. Για το σκοπό αυτό μελετώνται οι προδιαγραφές που έχουν διατυπωθεί γενικά για την ανάπτυξη των εκπαιδευτικών παιχνιδιών και περιγράφονται τα εκπαιδευτικά παιχνίδια που έχουν αναπτυχθεί για την εκμάθηση του προγραμματισμού. Η εργασία ολοκληρώνεται με τα συμπεράσματα, όπου αναλύεται κατά πόσο τα παιχνίδια που είναι προσανατολισμένα στην εκμάθηση του προγραμματισμού πληρούν τις γενικές προδιαγραφές σχεδίασης και ανάπτυξης ενός εκπαιδευτικού παιχνιδιού.

Στο άρθρο αυτό παρουσιάζεται μια προσπάθεια αξιοποίησης η-μαθημάτων και παιδαγωγικών υποδειγμάτων για τη διδασκαλία θεμάτων προγραμματισμού πολυμέσων σε προπτυχιακούς φοιτητές. Στο πλαίσιο εξαμηνιαίου μαθήματος εφαρμόστηκε ένα μοντέλο υβριδικής διδασκαλίας με χρήση η-μαθημάτων, τα οποία ήταν διαθέσιμα στο δικτυακό τόπο του μαθήματος. Οι φοιτητές σε συγκεκριμένες εβδομάδες του εξαμήνου από απόσταση υλοποιούσαν συγκεκριμένες εργασίες υποστηριζόμενοι τόσο από τα η-μαθήματα όσο και από ένα χώρο ασύγχρονης επικοινωνίας με παρουσία των διδασκόντων. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν από τη διανομή ερωτηματολόγιου δείχνουν ότι οι φοιτητές ήταν θετικοί στη χρήση των η-μαθημάτων. Ωστόσο, ενώ τα η-μαθήματα τους υποστήριξαν με εφικτό τρόπο κατά την εκπόνηση των εργασιών τους, περίπου οι μισοί από τους φοιτητές δήλωσαν ότι θα προτιμούσαν να παρακολουθούν το εργαστήριο παραδοσιακά από το να υποστηριχθούν εξ’ αποστάσεως μέσω των η-μαθημάτων. Η ανάπτυξη η-μαθημάτων μπορεί να έχει οφέλη για μαθήματα προγραμματισμού, ωστόσο η χρήση ενός υβριδικού μοντέλου διδασκαλίας δημιουργεί ζητήματα τα οποία απαιτούν περισσότερη έρευνα.

Στο άρθρο παρουσιάζεται μια πρόταση υποστήριξης και εμπλουτισμού της μαθησιακής διαδικασίας σε εισαγωγικά μαθήματα προγραμματισμού με εκπαιδευτικό υλικό που ακολουθεί τις προδιαγραφές του πλαισίου ECLiP. Το υλικό είναι διαθέσιμο μέσω του περιβάλλοντος e-ECLiP, το οποίο αποτελεί την υλοποίηση του πλαισίου ECLiP στο περιβάλλον SCALE. Στο άρθρο περιγράφεται συνοπτικά το εκπαιδευτικό υλικό, καθώς και αρχικά συμπεράσματα της εμπειρικής μελέτης που αφορά την αξιοποίηση του υλικού από μαθητές Γυμνασίου με στόχο τη διερεύνηση της συσχέτισης του βαθμού αξιοποίησης του Ανοικτού Μοντέλου Εκπαιδευόμενου του περιβάλλοντος SCALE (OLM_SCALE) και του βαθμού συνεργασίας μέσω του εργαλείου Ασύγχρονης Επικοινωνίας του περιβάλλοντος SCALE (ASCOT_SCALE).

Τα συστήματα Απτών Διεπαφών Χρήστη (Tangible User Interfaces) χρησιμοποιούν φυσικά αντικείμενα ή απτές οντότητες (ως τμήματα πληροφορίας) οι οποίες μπορούν να αναπαρασταθούν ψηφιακά και έτσι να λειτουργήσουν ως άμεσοι μηχανισμοί ελέγχου ποικίλων μετασχηματισμών που αφορούν τόσο την απτή όσο και την άυλη μορφή των αντικειμένων. Για τον σχεδιασμό συστημάτων Απτών Διεπαφών Χρήστη τα οποία υποστηρίζουν και προωθούν την μαθησιακή διαδικασία είναι σημαντικό να εστιάσουμε στη σημασία τόσο του φυσικού χειρισμού απτών οντοτήτων όσο και τη διασύνδεση μεταξύ πολλαπλών αναπαραστάσεων μεταξύ απτών και άυλων αντικειμένων που διευκολύνεται από τέτοιου είδους περιβαλλόντων. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζουμε τον σχεδιασμό και την πιλοτική εφαρμογή ενός περιβάλλοντος Απτών Διεπαφών Χρήστη το οποίο χρησιμοποιείται από παιδιά προσχολικής ηλικίας για την επίλυση ενός προβλήματος αθροιστικής ανάλυσης. Η μελέτη μας δείχνει ότι η χρήση ενός τέτοιου συστήματος μπορεί να συμβάλλει στην εκπαιδευτική διαδικασία και να δημιουργήσει νέες ευκαιρίες μάθησης.

Αυτό το άρθρο διερευνά τις προτιμήσεις των παιδιών τριών ηλικιακών ομάδων σχετικά με τη χρήση δύο ισομορφικών διεπαφών απτικού (tangible) και γραφικού (graphical) τύπου, που επιτρέπουν τον προγραμματισμό ενός ρομπότ τύπου Lego Mindstorms. Στην έρευνα συμμετείχαν συνολικά 60 μαθητές/-τριες σε τρεις ηλικιακές ομάδες (5-6, 7-8 και 11-12 ετών). Με κατάλληλα διαμορφωμένο ερωτηματολόγιο και παρατηρήσεις διερευνήθηκαν: α) η προσέλκυση των μαθητών από τα δύο συστήματα στην αρχική φάση των δραστηριοτήτων, β) η ευχαρίστηση από τη χρήση των συστημάτων, (γ) η ευκολία χρήσης τους, και δ) η προτίμησή τους για παιχνίδι ατομικό ή με φίλους. Τα στοιχεία που παρουσιάζονται συνεισφέρουν στην κατανόηση των πλεονεκτημάτων που μπορεί να εμφανίζουν τα απτικά συστήματα σε σχέση με αντίστοιχα γραφικά και υποστηρίζουν την άποψη ότι -ειδικά για τις μικρότερες ηλικίες- οι απτικές διεπαφές μπορούν να αποτελέσουν ένα ευχάριστο και εύχρηστο εργαλείο για απλές δραστηριότητες προγραμματισμού.

Η παρούσα εργασία ασχολείται με την ανάπτυξη και την αξιολόγηση μιας πρωτότυπης συσκευής ικανής να συλλέγει και να αξιοποιεί βιο-σήματα. Οι τιμές των λαμβανόμενων βιο-σημάτων αφορούν τις φυσιολογικές αντιδράσεις του οργανισμού, οι οποίες επηρεάζουν την υγρασία του δέρματος και τον καρδιακό παλμό. Έτσι δίνεται η δυνατότητα να ερμηνευθούν κάποιες βασικές συναισθηματικές καταστάσεις ενός ατόμου. Πιο συγκεκριμένα καταστάσεις άγχους έχουν συχνά σαν αποτέλεσμα να αυξάνεται η υγρασία στο ανθρώπινο δέρμα και να προκαλείται σε πολλά άτομα ταχυπαλμία. Η ρύθμιση έντονων συναισθηματικών καταστάσεων μπορεί να είναι ένας σημαντικός παράγοντας στην εφαρμογή της προσαρμοστικότητας των μαθησιακών δραστηριοτήτων με στόχο την αποκατάσταση της ηρεμίας η οποία μπορεί να συμβάλλει αποφασιστικά στην καλύτερη απόδοση αυτών που συμμετέχουν στην δραστηριότητα.

Το πρόγραμμα ΟΔΥΣΣΕΑΣ, υλοποιείται από το Παιδαγωγικό Τμήμα Δ.Ε του Πανεπιστημίου Κρήτης, και αφορά στην παιδαγωγική αξιοποίηση της τηλεδιάσκεψης στο δημοτικό σχολείο. Στο πλαίσιο αυτό από το 2004 έχουν πραγματοποιηθεί δεκάδες τηλεδιασκέψεις με δημοτικά σχολεία στην Ελλάδα στις οποίες έχουν συμμετάσχει 1500 μαθητές περίπου. Στην εργασία αυτή διερευνάται το πλαίσιο της αλληλεπίδρασης κατά τη διεξαγωγή των τηλεδιασκέψεων.

Η παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ, η χρήση των εννοιολογικών χαρτών μέσω υπολογιστή και η συνεργατική μάθηση στη μαθησιακή διαδικασία είναι η νέα διδακτική προσέγγιση της γνώσης στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Δύο σχολεία διαφορετικών εκπαιδευτικών βαθμίδων συνεργάστηκαν προκειμένου να υλοποιήσουν μια καινοτόμο δράση που στόχευε στην αξιοποίηση των ΤΠΕ και της συνεργατικής μάθησης στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών. Η δράση αφορούσε στη συνεργασία των μαθητών/τριών της Β’ και Γ’ τάξης του Γυμνασίου Χρυσούπολης Καβάλας με τους μαθητές/τριες της Ε’ τάξης του Δημοτικού Σχολείου Παληού Καβάλας στα μαθήματα της Φυσικής και της Γεωγραφίας. Αρχικά οι μαθητές/τριες της Γ΄ και Β΄ Γυμνασίου έγιναν «δάσκαλοι/ες» των μικρότερων μαθητών/τριών και δίδαξαν συνεργατικά με τη χρήση των ΤΠΕ τους μαθητές/τριες του Δημοτικού ενώ στη συνέχεια οι μαθητές/τριες του Δημοτικού έγιναν «δάσκαλοι/ες» στους/ις μαθητές/τριες του Γυμνασίου. Οι έννοιες που διδάχθηκαν ήταν από τις ενότητες: α) ηλεκτρισμός, β)ενέργεια και γ) ποταμοί της Ελλάδας.

Στην εισήγηση αυτή παρουσιάζεται το εκπαιδευτικό σενάριο με τίτλο «Μείωσε-Επαναχρησιμοποίησε-Ανακύκλωσε!» Μέσα από ελκυστικές δραστηριότητες και παιγνιώδη τρόπο προσεγγίζουμε το πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Το παρόν σενάριο έχει ως στόχο την υιοθέτηση από μέρους των μαθητών συγκεκριμένων τρόπων συμπεριφοράς και στάσεων που θα συμβάλλουν στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του προβλήματος της διαχείρισης των απορριμμάτων στο πλαίσιο της ανάγκης για μια βιώσιμη ανάπτυξη. Το παρακάτω σενάριο χρησιμοποιεί κατά κύριο λόγο την υπερμεσική εφαρμογή «Δεν το θες! Μην το πετάς!», η οποία πραγματεύεται το πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων, μετατοπίζοντας το κέντρο του ενδιαφέροντος από την ανακύκλωση, στο τρίπτυχο της δράσης «μείωση- επαναχρησιμοποίηση- ανακύκλωση».

Στην εργασία αυτή αναφέρονται έρευνες σχετικά με την εκπαίδευση στην πληροφορική στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα και τους παράγοντες που εμφανίζονται να διαφοροποιούν τις επιδόσεις των μαθητών/τριών. Διερευνείται ποσοτικά η ποιότητα της εκπαίδευσης στην πληροφορική των τελειόφοιτων υποχρεωτικής εκπαίδευσης (γυμνασίου), λαμβάνοντας υπόψη εξωγενείς επιδράσεις όπως η προσωπική ενασχόληση, η βοήθεια από το σπίτι, η εκπαίδευση σε ιδιωτικά κέντρα κ.ά. Ανιχνεύονται ελαφρά χαμηλές επιδόσεις στη γνώση πληροφορικής των συμμετεχόντων/ουσών, με αρκετές διαφοροποιήσεις στα επιμέρους γνωστικά αντικείμενα. Το φύλο και η κατοχή υπολογιστή δεν σχετίζονται με τη γνώση πληροφορικής, ενώ ως παράγοντας διαφοροποίησης ανιχνεύεται η ενασχόληση εκτός σχολείου με υπολογιστές για ενημέρωση, διασκέδαση και οργάνωση αρχείων – δραστηριοτήτων και επίσης η σημαντικότητα που προσδίδεται στο μάθημα της πληροφορικής.

Καθώς οι τεχνολογίες ‘εικονικής πραγματικότητας’ παρέχουν ολοένα και πιο εύχρηστα εργαλεία τα οποία υποστηρίζουν την δημιουργία ψηφιακών χώρων, η σύνθεση VR κόσμων με στόχο την εμβύθιση σε εμπειρίες όπου το ουτοπικό και το δυνητικό συγχωνεύονται με το πραγματικό και το ρεαλιστικό γίνεται ολοένα πιο εφικτή. Τέτοιοι ψηφιακοί χώροι αφορούν συχνά εμπειρίες παιχνιδιού και μάθησης μέσω αφηγημάτων και αλληλεπιδράσεων που έλκουν την παιδική ηλικία. Προς αυτή την κατεύθυνση η υλοποίηση ενός εικονικού χώρου και των αντικειμένων που περικλείει υποστηρίζεται άμεσα από τον τρόπο που η αφήγηση ενός σύνθετου υλικού και κοινωνικού χώρου (φυσικό περιβάλλον, ιστορία, πλοκή, χαρακτήρες, αντικείμενα, δράσεις) επιτελείται και οργανώνει τη σχεδίαση ως ολότητα. Το παράδειγμα ‘ζώα στο πλανήτη σχημάτων’ αποτελεί απόπειρα μιας διαδραστικής αφήγησης με εργαλεία VR η οποία εμπνέεται από θέματα παιδικής λογοτεχνίας και επιστημονικής φαντασίας δημιουργώντας έτσι διασυνδέσεις μεταξύ νέων και παραδοσιακών αφηγηματικών μέσων. Το παρόν κείμενο –ορμώμενο από το παραπάνω VR παράδειγμα- συζητά ζητήματα σχεδιασμού που αφορούν την εργαλειοποίηση της σχέσης αφήγηση-διάδραση ως όχημα για ένα παιχνίδι μάθησης.

Η συνεργατική μάθηση είναι μια σημαντική και πολλά υποσχόμενη παιδαγωγική προσέγγιση με έντονο ερευνητικό ενδιαφέρον. Ένα νέο ερευνητικό πεδίο είναι η ανάπτυξη τεχνικών και εργαλείων που μπορεί να υποστηρίξει αποτελεσματικά τη συνεργασία μεταξύ των μαθητών. Η εργασία αυτή παρουσιάζει δύο μελέτες περίπτωσης που διεξήχθησαν στην Α’ Τάξη του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας, στο μάθημα της Πληροφορικής. Οργανώθηκαν δύο συνεργατικές δραστηριότητες, οι οποίες υποστηρίχθηκαν από ένα προσαρμοστικό εργαλείο, το MentorChat. Το διαδικτυακό αυτό εργαλείο έχει ως στόχο να καθοδηγήσει το διάλογο που λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια της συνεργασίας των μαθητών. Αυτό επιτυγχάνεται με χρήση μηνυμάτων/ερωτήσεων ανάδρασης, που εμφανίζονται κατά την αναγνώριση εννοιών-κλειδιών. Η μελέτη αυτή αξιολογεί την αποτελεσματικότητα της προτεινόμενης τεχνικής και το εργαλείο. Πέραν τούτων, στόχος της έρευνας είναι να εξετάσει εάν ένα προσαρμοστικό διαλογικό μαθησιακό περιβάλλον, όπως το MentorChat, μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές να βελτιώσουν την ποιότητα της συνεργασίας τους και να κατανοήσουν καλύτερα συγκεκριμένες έννοιες του γνωστικού αντικειμένου.

Η παρούσα εργασία στοχεύει να συνεισφέρει στη διερεύνηση του κατά πόσο η χρήση της ρομποτικής μπορεί να συμβάλλει θετικά στην κατάκτηση μέρους των διδακτικών στόχων του μαθήματος «Στοιχεία Προγραμματισμού σε γραφικό περιβάλλον» της Γ’ τάξης ΕΠΑΛ του τομέα της Πληροφορικής και στην αύξηση της μαθητικής εμπλοκής στο μάθημα του προγραμματισμού στα Επαγγελματικά Λύκεια. Η βασισμένη στη μέθοδο Project εκπαιδευτική δραστηριότητα πραγματοποιήθηκε στο 1ο ΕΠΑΛ Αγ. Δημητρίου, και σ’ αυτήν συμμετείχαν οι μαθητές της Γ’ τάξης του τομέα της Πληροφορικής. Στο διδακτικό σενάριο «Οχήματα Αυτόματης Πλοήγησης» οι μαθητές καλούνταν να κατασκευάσουν ένα ρομπότ το οποίο να μπορεί αυτόματα να ακολουθήσει μια συγκεκριμένη διαδρομή, να ανιχνεύει εμπόδια, να δέχεται εντολές από τον χρήστη και να παράγει οπτικά ή ηχητικά σήματα προειδοποίησης.

Η Εκπαιδευτική Ρομποτική (ΕΡ) αποτελεί μία ενδιαφέρουσα και καινοτόμος δραστηριότητα, η οποία εμπλέκει ενεργά τους μαθητές στη διαδικασία της μάθησης. Μελέτες φανερώνουν την ανάγκη δημιουργίας ενός παιδαγωγικού πλαισίου για την εφαρμογή της. Η παρούσα μελέτη διερευνά την επίδραση των συνεργατικών σεναρίων, όταν καθοδηγούν ομάδες μαθητών σε δραστηριότητας ΕΡ. Η έρευνα διεξήχθη σε σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης εφαρμόζοντας τα συνεργατικά σενάρια Think Aloud Pair Problem Solving (TAPPS), Jigsaw και Send a Problem. Τα αποτελέσματα βασίζονται στην παρατήρηση, σε ερωτηματολόγια και συνεντεύξεις των μαθητών και περιλαμβάνουν τα ακόλουθα: (α) η καθοδήγηση των σεναρίων συνεργασίας βοήθησε τους μαθητές να συμμετέχουν ενεργά (β) οι μαθητές δήλωσαν ότι η συνεργασία ήταν καθοριστικός παράγοντας για τη μάθηση (γ) οι μαθητές ανέφεραν καλύτερη κατανόηση των δομών προγραμματισμού από ότι σε τυπικά περιβάλλοντα και (δ) το κίνητρο" να μάθω για να βοηθήσω την ομάδα μου" ήταν σημαντικό για τους μαθητές.

Στο νέο μάθημα των ερευνητικών εργασιών που εισήχθη στην Α΄ Λυκείου για πρώτη φορά κατά το σχολικό έτος 2011-2012 ο ρόλος του συντονιστή προσδιορίζεται στον προγραμματισμό χρήσης χώρων, εργαστηρίων και πόρων. Στην παρούσα εργασία εξετάζεται η χρήση εργαλείων Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών για τον αποτελεσματικότερο συντονισμό αλλά και την επέκταση των δράσεων του συντονιστή μέσα από τη χρήση των υπηρεσιών του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου όπως είναι η Ηλεκτρονική Διαχείριση Τάξης, τα Ιστολόγια, η Ασύγχρονη και η Σύγχρονη Τηλεκπαίδευση. Επίσης, περιγράφονται τα αποτελέσματα μιας σχετικής έρευνας που διενεργήθηκε για το σκοπό αυτό σε δείγμα 44 εκπαιδευτικών – συντονιστών, όπου διαπιστώθηκε ότι ενώ αυτοί είναι εξοικειωμένοι με τη χρήση ΤΠΕ, ο βαθμός χρήσης των ΤΠΕ στη διαδικασία του συντονισμού είναι πολύ μικρός.

Η εργασία αυτή αφορά μία δράση, η οποία αποπειράται να συμβάλει στο σχετικό με τους τρόπους διδασκαλίας της Ιστορίας προβληματισμό. Σκοπός της είναι να προσδοθεί ένα διαφορετικό χρώμα και ύφος στο συγκεκριμένο μάθημα, με διαδικτυακή εφαρμογή των ΤΠΕ. Η βασική της ιδέα εδράζεται στην ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης, ως στόχου, πράγμα που προϋποθέτει την ενεργό εμπλοκή του μαθητή, ο οποίος, μακράν της ανάγκης αποστήθισης της διδακτέας ύλης, στοχάζεται και παράγει ο ίδιος ιστορική γνώση, με την κατάλληλη υποστήριξη από τον καθηγητή του. Έχει πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο της ανοιχτής διαδραστικής πλατφόρμας eΤwinning, όπου 20 μαθητές τμήματος της Γ’ τάξης του 3ου Γυμνασίου Βόλου είχαν τη δυνατότητα να λειτουργήσουν ομαδοσυνεργατικώς και διερευνητικά, κατ’ εφαρμογή των παιδαγωγικών θεωριών περί κατασκευής της γνώσης, εντελώς πέραν του δασκαλοκεντρικού προτύπου, καλλιεργώντας συνειδητά την ιστορική σκέψη. Συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της ιστορικής συνείδησης καλλιέργησε τις μεταγνωστικές δεξιότητές τους με την προώθηση της βιωματικής εμπλοκής (πρωταγωνιστικός παράγοντας μάθησης) των μαθητών, αποδεικνυομένης της έμπρακτης συνεργασίας φιλολογικών μαθημάτων με την τεχνολογία.

Στο άρθρο αυτό παρουσιάζονται μερικά από τα αποτελέσματα μιας ερευνητικής μελέτης που αναφέρεται σε 15 μαθητές Γ΄ γυμνασίου και στην προσπάθειά τους να σχεδιάσουν τη συντομότερη διαδρομή μεταξύ δυο σημείων σε μια κυλινδρική επιφάνεια. Οι μαθητές εργάστηκαν χρησιμοποιώντας ένα 3D υπολογιστικό περιβάλλον που συνδυάζει το δυναμικό χειρισμό μαθηματικών αντικειμένων και τη συμβολική έκφραση μέσα από τη γλώσσα προγραμματισμού Logo. Στη παρούσα ανάλυσή μας θα εστιάσουμε στον τρόπο με τον οποίο δυο ομάδες μαθητών αναπτύσσουν μια διαφορική προσέγγιση για τον κύκλο με βάση την έννοια της καμπυλότητας στο χώρο. Το συγκεκριμένο σχήμα που οι μαθητές ανέπτυξαν περιλαμβάνει τα εξής: την έννοια της καμπύλης ως πολύγωνο με ‘εκμηδενισμένες γωνίες’ και την προσέγγιση του κύκλου μέσω της έννοιας της καμπυλότητας.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται ένα διαδικτυακό πολυμεσικό περιβάλλον για την εκμάθηση μιας ρουτίνας της ρυθμικής γυμναστικής και αξιολογείται η μαθησιακή αποτελεσματικότητά του. Στην έρευνα συμμετείχαν 76 φοιτητές ΤΕΦΑΑ, οι οποίοι χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες: την Ομάδα 1, που είχε πρόσβαση στο διαδικτυακό περιβάλλον και παράλληλα παρακολούθησε πρακτικά μαθήματα ρυθμικής στο ΤΕΦΑΑ, και την Ομάδα 2, που παρακολούθησε πρακτικά μαθήματα ρυθμικής στο ΤΕΦΑΑ χωρίς να έχει πρόσβαση στο διαδικτυακό περιβάλλον. Διαπιστώθηκε ότι η αλληλεπίδραση με το διαδικτυακό περιβάλλον παράλληλα με την παρακολούθηση των πρακτικών μαθημάτων ήταν αποτελεσματικότερη –συγκρινόμενη με την απλή παρακολούθηση των πρακτικών μαθημάτων- στην αύξηση των γνώσεων των φοιτητών σχετικά με τις κινητικές δεξιότητες που συνθέτουν τη ρουτίνα.

Μια σειρά από διεθνείς μελέτες έχουν δείξει ότι τα υποτιτλισμένα τηλεοπτικά προγράμματα παρέχουν ένα πλούσιο πλαίσιο για την εκμάθηση ξένων γλωσσών. Επιπλέον, οι θεατές είναι συνήθως ιδιαίτερα παρακινημένοι να καταλάβουν αυτό που βλέπουν στην τηλεόραση. Η παρούσα μελέτη διερεύνησε εάν παιδιά Δ', Ε' και Στ' Δημοτικού (Ν = 93) μαθαίνουν ιταλικές λέξεις από την παρακολούθηση ενός τηλεοπτικού προγράμματος στα ιταλικά με ελληνικούς υπότιτλους. Τα παιδιά εντάχθηκαν τυχαία σε μία από τις τρεις πειραματικές συνθήκες όπου: (α) παρακολουθούν ένα ιταλικό τηλεοπτικό πρόγραμμα με ελληνικούς υπότιτλους, (β) παρακολουθούν το ίδιο πρόγραμμα χωρίς υπότιτλους και (γ) παρακολουθούν το τηλεοπτικό πρόγραμμα στα ελληνικά (ελέγχου). Η παρέμβαση διεξήχθη με τη χρήση 15λεπτου στιγμιότυπου από το παιδικό τηλεοπτικό πρόγραμμα «Ντόρα η Εξερευνήτρια». Η κατάκτηση λεξιλογίου και η αναγνώριση ιταλικών λέξεων ήταν υψηλότερα στην συνθήκη με τους υπότιτλους, υποδεικνύοντας έτσι ότι Έλληνες μαθητές του δημοτικού σχολείου μπορούν συμπτωματικά να κατακτήσουν λεξιλόγιο σε μια ξένη γλώσσα μέσα από την παρακολούθηση υποτιτλισμένων τηλεοπτικών προγραμμάτων.

Το άρθρο πραγματεύεται μια εφαρμογή που δημιουργήθηκε με το προγραμματιστικό περιβάλλον Scratch για τη διδασκαλία των γερμανικών ως δεύτερη ξένη γλώσσα στο Δημοτικό. Ως στόχοι της ορίζονται η εξάσκηση των δεξιοτήτων κατανόησης και παραγωγής γραπτού λόγου και η καταγραφή των αντιδράσεων των μαθητών κατά την εισαγωγή του προγράμματος. Η διαδραστικότητα των ασκήσεων, η οικεία στα ενδιαφέροντα των μαθητών θεματολογία και η προώθηση της κριτικής σκέψης αποτέλεσαν ορισμένες από τις βασικές παραμέτρους κατά τον σχεδιασμό της. Η έρευνα δείχνει ότι οι μαθητές πέτυχαν υψηλά ποσοστά κατανόησης και παραγωγής γραπτού λόγου, ενώ είχαν ιδιαιτέρως θετική στάση ως προς την προτεινόμενη εφαρμογή.

Στις μέρες μας παρατηρείται στον τομέα της εκπαίδευσης η ανάγκη ενσωμάτωσης νέων μεθόδων εκμάθησης στην παραδοσιακή διδασκαλία. Ειδικότερα, έχει δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην συμμετοχή των παιδιών στην εκπαιδευτική διαδικασία και στην ανάπτυξη συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευόμενων. Στο παρόν άρθρο παρουσιάζεται η χρήση του συνεργατικού εργαλείου για την υποστήριξη της διδασκαλίας της αγγλικής γλώσσας, MentorChat, το οποίο υποστηρίζει συνεργατικές και μαθητοκεντρικές μεθόδους. Παρατίθενται δύο μελέτες περίπτωσης εφαρμογής του MentorChat από τις οποίες η μία έχει γίνει στο χώρο του φροντιστηρίου ενώ η άλλη εξ’ αποστάσεως. Τέλος, παρουσιάζονται στατιστικά αποτελέσματα, τα οποία προέκυψαν από την εφαρμογή του σε δύο φροντιστήρια αγγλικών σε Ελληνόφωνο κοινό ηλικίας 11-16 ετών, επιπέδου Pre-Lower.

Η παρούσα εργασία πραγματεύεται την εφαρμογή δραστηριοτήτων με χρήση των Τ.Π.Ε. για τη διδασκαλία ξένης γλώσσας, μέσα από τη δημιουργία ενός πιο ενδιαφέροντος και ευχάριστου περιβάλλοντος μάθησης, και τη διερεύνηση της στάσης των μαθητών απέναντι στην προσέγγιση αυτή. Οι δραστηριότητες που σχεδιάστηκαν στόχευαν στην εξάσκηση συγκεκριμένων επικοινωνιακών δεξιοτήτων μαθητών της Δ’ Δημοτικού, στην Αγγλική ως ξένη γλώσσα, με χρήση Τ.Π.Ε. (λογισμικό Scratch, ρομπότ BeeBot). Τα αποτελέσματα μιας μελέτης περίπτωσης έδειξαν πως η κατάλληλη χρήση των Τ.Π.Ε. μπορεί να βοηθήσει στην εκμάθηση της Αγγλικής ως ξένης γλώσσας, προσφέροντας το στοιχείο της καινοτομίας στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Η εκπαιδευτική ρομποτική (ΕΡ) είναι ένα διδακτικό εργαλείο που συγκεντρώνει μεγάλο ενδιαφέρον. Υπάρχει πληθώρα ερευνών εστιασμένων στην ΕΡ στον τομέα της επίλυσης προβλήματος. Αντίθετα, η έρευνα όσο αφορά την ΕΡ στον τομέα της μεταγνώσης είναι ακόμα σε αρχικό στάδιο. Στο άρθρο αυτό παρουσιάζεται μία έρευνα που υλοποιήθηκε σε μαθητές πρώτης Λυκείου και είχε ως στόχο να διερευνήσει αν η καθοδήγηση με βάση το μοντέλο Polya κατά την επίλυση αυθεντικών προβλημάτων στα πλαίσια δραστηριοτήτων εκπαιδευτικής ρομποτικής, μπορεί να βελτιώσει τις μεταγνωστικές ικανότητες των μαθητών και τις δεξιότητές τους στην επίλυση προβλημάτων. Οι μαθητές χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, την ομάδα ελέγχου στην οποία εφαρμόστηκε καθοδήγηση σε στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων κατά το μοντέλο Polya, και την πειραματική ομάδα στην οποία δεν υπήρχε καθοδήγηση. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι στην πειραματική ομάδα υπήρξε βελτίωση στις μεταγνωστικές ικανότητες των μαθητών και στις δεξιότητές τους στην επίλυση προβλήματος.

Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η εξέταση της ενσωμάτωσης της ρομποτικής ως εκπαιδευτικό-διαθεματικό εργαλείο στη διαδικασία διδασκαλίας και μάθησης. Επίσης, γίνεται διερεύνηση της αποτελεσματικότητας της χρήσης της ρομποτικής ως εργαλείο, ως προς την ανάπτυξη γνώσεων και δεξιοτήτων των μαθητών σε σχέση με την επίτευξη των εκπαιδευτικών στόχων. Τα πιο πάνω διενεργήθηκαν μέσα στα πλαίσια των μαθημάτων Φυσικών Επιστημών και Σχεδιασμού και Τεχνολογίας, ΣΤ τάξης δημοτικού σχολείου με 12 μαθητές το Νοέμβριο 2011. Για την επίτευξη των πιο πάνω έγινε χρήση του εκπαιδευτικού πακέτου ρομποτικής LegoMindstorms NXT. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε ήταν μελέτη περίπτωσης και χρησιμοποιήθηκαν διάφορες μέθοδοι συλλογής δεδομένων: ερωτηματολόγια (πριν και μετά το μάθημα), παρατήρηση κατά τη διάρκεια του μαθήματος και τέλος αξιολογητικό φύλλο εργασίας. Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι οι μαθητές απόλαυσαν το μάθημα, κατάφεραν να κατασκευάσουν το ρομπότ όπως επίσης και να το προγραμματίσουν χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες, αναπτύσσοντας διαφορετικά επίπεδα γνώσεων και δεξιοτήτων.

Σε αυτό το άρθρο περιγράφουμε περιληπτικά τις βασικές λειτουργίες που προσφέρει το Διαδικτυακό προσαρμοστικό εκπαιδευτικό σύστημα υπερμέσων ΜΑΤΗΕΜΑ και την αξιολόγησή τους από φοιτητές του Τμήματος Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του ΕΚΠΑ. Το ΠΕΣΥ MATHEMA υποστηρίζει τις εξής προσαρμοστικές και ευφυείς τεχνικές: αλληλουχία μαθημάτων, προσαρμοστική παρουσίαση, υποστήριξη προσαρμοστικής και μετα-προσαρμοστικής πλοήγησης, υποστήριξη αλληλεπιδραστικής επίλυσης προβλήματος και προσαρμοστικό σχηματισμό ομάδων συνεργασίας. Η διαμορφωτική αξιολόγηση του ΠΕΣΥ ΜΑΤΗΕΜΑ κατέδειξε ότι σχεδόν όλες οι λειτουργίες του είναι αρκετά χρήσιμες και εύχρηστες.

Στην παρούσα εργασία, μελετάμε τη δυνατότητα υπαρχόντων Εργαλείων Συγγραφής και Σχεδίασης Ηλεκτρονικών Μαθημάτων να δημιουργήσουν ηλεκτρονικά μαθήματα, που πληρούν τις διεθνείς προδιαγραφές, για διάθεση μέσω κινητών και ασύρματων συσκευών. Το θέμα παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς η εκπαίδευση που υποστηρίζεται από κινητές και ασύρματες συσκευές, έχει συγκεντρώσει το ενδιαφέρον της ερευνητικής κοινότητας τα τελευταία χρόνια. Σε αυτό το πλαίσιο, η παρούσα εργασία (α), μελετά τα βασικά χαρακτηριστικά των δημοφιλέστερων εργαλείων Συγγραφής και Σχεδίασης Ηλεκτρονικών Μαθημάτων και (β) τις βασικές διεθνείς προδιαγραφές σχεδίασης εφαρμογών που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν μέσω κινητών και ασύρματων συσκευών. Με βάση αυτήν τη μελέτη, προτείνουμε εκείνα τα εργαλεία, τα οποία μπορούν να συνεισφέρουν στην κατασκευή Ηλεκτρονικών Μαθημάτων κατάλληλων για κινητές και ασύρματες συσκευές.

Στην παρούσα εργασία περιγράφεται η διαδικασία σχεδιασμού ψηφιακού υλικού στο πλαίσιο συγκρότησης ενός θεματικού πλαισίου μάθησης για τις κανονικότητες και τα μοτίβα στις μικρές ηλικίες. Η αναγνώριση της κανονικότητας σε δοσμένο οπτικό υλικό, καθώς και η δημιουργία ή/και η επέκταση δοσμένων μοτίβων αποτελούν σημαντική δεξιότητα της αλγεβρικής συλλογιστικής. Η σχεδίαση παιδαγωγικού υλικού που προτείνεται στο παρόν κείμενο είναι αποτέλεσμα ερευνητικής εργασίας η οποία στοχεύει στην διερεύνηση του δυναμικού συσχέτισης βασικών στόχων περιεχομένου όπως προδιαγράφονται στο Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών, αλλά και βασικών δεξιοτήτων όπως ο πειραματισμός, η διερευνητική μάθηση, η ομαδοσυνεργατική εργασία, η εμπλοκή σε καταστάσεις προβληματισμού, η διατύπωση ερωτημάτων και υποθέσεων, η διεξαγωγή συμπερασμάτων και η καλλιέργεια της μαθηματικής σκέψης.

Η εισήγηση αναφέρεται στη διερεύνηση της δυναμικής που προκύπτει για την ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης, αφενός από την υιοθέτηση της διερευνητικής ιστορικής διαδικασίας στην ιστορική εκπαίδευση, αφετέρου από την αξιοποίηση του νέου ηλεκτρονικού περιβάλλοντος μάθησης στο μάθημα της ιστορίας στο σχολείο. Η συμμετοχή των υποκειμένων μάθησης σε συνθήκες ιστορικής διερεύνησης προσανατολίζει για τον τρόπο αξιοποίησης της τεχνολογίας στην εκπαιδευτική διαδικασία, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις ακολουθούμενες στρατηγικές και μεθόδους μάθησης.

Σκοπός της παρούσας μελέτης, η οποία αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης έρευνας, είναι η σύγκριση της διδακτικής προσέγγισης της έννοιας του κύκλου με τη βοήθεια των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) σε σχέση με την παραδοσιακή μέθοδο διδασκαλίας, με στόχο την αξιολόγηση της οπτικής, λεκτικής, σχεδιαστικής, λογικο-μαθηματικής δεξιότητας των παιδιών και ικανότητας εφαρμογής του κύκλου στην καθημερινή τους ζωή. Αρχικά, παρουσιάζεται το θεωρητικό πλαίσιο της ένταξης των Νέων Τεχνολογιών στην εκπαίδευση και ειδικότερα η συμβολή τους στη κατανόηση μαθηματικών εννοιών, καθώς και το μοντέλο του Allan Hoffer πάνω στο οποίο βασίστηκε η αξιολόγηση των μαθητών της έρευνας. Στη συνέχεια, περιγράφεται η μεθοδολογία πιλοτικής έρευνας που πραγματοποιήθηκε στην Α’ τάξη δημόσιων Δημοτικών σχολείων και περιελάμβανε 42 παιδιά της ομάδας ελέγχου και 38 νήπια της πειραματικής ομάδας. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι η κατανόηση του κύκλου μπορεί να βελτιωθεί από την ενσωμάτωση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση.

Παρουσιάζονται και σχολιάζονται τα δεδομένα που προέκυψαν καταρχήν από την καταγραφή σχετικά με την έκταση και το είδος της χρήσης του διαδικτύου από μαθητές της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Το κύριο ερευνητικό ενδιαφέρον όμως επικεντρώνεται στη διερεύνηση των αναπαραστάσεων για τη δομή και τη λειτουργία του διαδικτύου, που διαμορφώνουν παιδιά τετάρτης έως έκτης τάξης του Δημοτικού Σχολείου. Επίσης, επιχειρήθηκε η ανάλυση της σχέσης που μπορεί να έχουν οι αναπαραστάσεις και οι συνήθεις εφαρμογές που χρησιμοποιούν με το φύλο, την ηλικία, την κατοχή ή όχι υπολογιστή στο σπίτι, τη συχνότητα χρήσης του διαδικτύου κ.α. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι το διαδίκτυο έχει διεισδύσει για τα καλά στην καθημερινή ζωή των μαθητών και αποτελεί μια από τις συνηθέστερες δραστηριότητες των παιδιών εκτός σχολείου κυρίως για ψυχαγωγικούς λόγους. Φαίνεται επίσης, ότι σχηματίζουν απλοϊκές, συγκεχυμένες και σε κάποιες περιπτώσεις εσφαλμένες αναπαραστάσεις για τη λειτουργία και τη δομή του διαδικτύου.

Η παρούσα εργασία εστιάζει στη σύνδεση των τριών βασικών ομάδων Θεωριών Μάθησης (Θεωρίες της Συμπεριφοράς, Γνωστικές Θεωρίες και Θεωρίες Οικοδόμησης της Γνώσης) με την ανάπτυξη εκπαιδευτικού λογισμικού. Με βάση ερωτήσεις-κριτήρια έγινε προσπάθεια μελέτης εκπαιδευτικών εφαρμογών υποστήριξης των Μαθηματικών, της Φυσικής και της Χημείας της Β’/βάθμιας Εκπαίδευσης, τα οποία προσφέρονται για χρήση στην εκπαιδευτική κοινότητα από το Υ.Π.Δ.Β.Μ.Θ. και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, ως προς τις Θεωρίες Μάθησης που είναι ενσωματωμένες στον σχεδιασμό και την ανάπτυξή τους. Η ποσοτική και η ποιοτική έρευνα που διεξήχθη με την βοήθεια ερωτηματολογίου και συνεντεύξεων αντίστοιχα, έδειξαν ότι όλες οι θεωρίες μάθησης αξιοποιούνται κατά την ανάπτυξη των συγκεκριμένων εκπαιδευτικών εφαρμογών, με έντονη την τάση να αξιοποιούνται οι Θεωρίες Οικοδόμησης της Γνώσης σε μεγαλύτερο βαθμό από τις άλλες, ενώ ταυτόχρονα ο τρόπος αξιοποίησης του κάθε λογισμικού στην τάξη από τον εκπαιδευτικό, μέσα από κατάλληλα διαμορφωμένα εκπαιδευτικά σενάρια, να αναδεικνύεται ως αυτό που επηρεάζει τον προσανατολισμό του μαθήματος σε σχέση με τις θεωρίες μάθησης.

Πολυάριθμες έρευνες, που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια, αναδεικνύουν τις δυνατότητες χρήσης των οντολογιών και των τεχνολογιών βασισμένων σε οντολογίες σε εκπαιδευτικά πλαίσια. Στην παρούσα εργασία, παρουσιάζουμε μια πρωτότυπη εκπαιδευτική οντολογία πεδίου που περιγράφει τα Διαγράμματα Περιπτώσεων Χρήσης, που δημιουργήσαμε και χρησιμοποιήσαμε στο πλαίσιο μιας πειραματικής εκπαιδευτικής εφαρμογής για την διαχείριση μαθησιακών στόχων και μαθησιακών αντικειμένων σχετικών με το πεδίο αυτό. Αφού κάνουμε μια επισκόπηση της χρήσης των οντολογιών πεδίου σε εκπαιδευτικά πλαίσια, περιγράφουμε την οντολογία μας και τις δυνατότητές αξιοποίησής της στο πλαίσιο εκπαιδευτικών εφαρμογών, παραθέτοντας ενδεικτικά σενάρια χρήσης της.

Στην παρούσα εργασία αναλύεται η δομή των Συνδεόμενων Οπτικών Ενεργών Αναπαραστάσεων (ΣΟΕΑ) (Linking Visual Active Representations) λογισμικού δυναμικής γεωμετρίας μέσω των τεχνικών μοντελοποίησης. Ειδικότερα, εξετάζεται πώς ο σύνθετος μετασχηματισμός της περιστροφής και μεταφοράς σε οπτικά, διαδικαστικά και εννοιολογικά συνδεόμενες οπτικές αναπαραστάσεις επιδρά στην ανάπτυξη της ικανότητας οπτικοποίησης της έννοιας, μετασχηματίζοντας τη λεκτική ικανότητα των μαθητών. Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της επίδρασης της εφαρμογής των μετασχηματισμών ΣΟΕΑ σε μαθητές μιας τάξης Γυμνασίου, οι οποίοι δημιούργησαν συνδεόμενες οπτικές αναπαραστάσεις και απέδειξαν οπτικά και θεωρητικά θεώρημα, αναπτύσσοντας επαγωγικό και παραγωγικό συλλογισμό.

Σύμφωνα με το νέο Πρόγραμμα Σπουδών για τον Πληροφορικό Γραμματισμό στο Γυμνάσιο, στα βήματα σχεδιασμού εκπαιδευτικών σεναρίων συμπεριλαμβάνεται ο προσδιορισμός των διδακτικών στόχων του εκπαιδευτικού σεναρίου, η εκτίμηση των γνωστικών δυσκολιών των μαθητών, ο προσδιορισμός του τύπου της μαθησιακής δραστηριότητας που καλούνται να υλοποιήσουν οι μαθητές, ο σχεδιασμός της μαθησιακής καθοδήγησης και η παράθεση διαγνωστικών ερωτήσεων-αξιολόγηση μαθητή. Αναζητώντας ένα ενιαίο πλαίσιο που να περιλαμβάνει τα παραπάνω βήματα σχεδιασμού εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και ένα προγραμματιστικό περιβάλλον για την υλοποίησή τους εξετάζουμε την εφαρμογή των ταξινομιών Bloom και SOLO στο περιβάλλον προγραμματισμού Scratch. Στόχος μας είναι η εφαρμογή ενός γνωστικού εργαλείου το οποίο θα βοηθάει τον εκπαιδευτικό στον σχεδιασμό μαθησιακών δραστηριοτήτων παρέχοντας του ένα πλαίσιο δημιουργίας γνωστικών στόχων και αξιολόγησης του μαθησιακού αποτελέσματος.

Περιγράφονται οι πρωτοβουλίες της Ελληνικής ακαδημαϊκής κοινότητας για ελεύθερη, εύκολη και συνεκτική διαδικτυακή πρόσβαση σε ψηφιακό εκπαιδευτικό περιεχόμενο από παντού και από όλους. Αναλύεται ο σχεδιασμός των Ελληνικών Πανεπιστημίων και ΤΕΙ, στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση" του Υπουργείου Παιδείας, για την ανάπτυξη ανοικτών ψηφιακών μαθημάτων και την αναβάθμιση των σχετικών διαδικτυακών υπηρεσιών τηλεκπαίδευσης.

Η εργασία αυτή αποτελεί ανασκόπηση επιστημονικών δημοσιεύσεων που αναφέρονται στις εκπαιδευτικές εφαρμογές της Wikipedia. Στόχος της εργασίας είναι να παρουσιάσει, μέσα από μια συστηματική καταγραφή, πιθανές εκπαιδευτικές εφαρμογές της wikipedia έτσι ώστε να είναι δυνατή η αξιοποίησή τους από εκπαιδευτικούς και ερευνητές. Τα 24 επιστημονικά δημοσιεύματα που μελετήθηκαν εντοπίστηκαν από βάσεις δεδομένων ερευνητικών εργασιών. Η βιβλιογραφική ανασκόπηση ανέδειξε πλήθος εκπαιδευτικών εφαρμογών που αφορούν διάφορα διδακτικά αντικείμενα. Περιλαμβάνουν ποικιλία προσδοκώμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων και μαθησιακών δραστηριοτήτων. Οι εκπαιδευτικοί στόχοι και τα είδη των εργασιών (tasks) που περιλαμβάνονται στις εργασίες είναι αρκετά γενικά ώστε να μπορούν εφαρμοστούν ως πρότυπα και σε άλλες περιπτώσεις.

H ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας και συγκεκριμένα του Διαδικτύου 2ης γενιάς έδωσαν μια άλλη διάσταση στην εκπαίδευση. Η χρήση των διαφόρων εργαλείων διαδικτύου 2ης γενιάς (π.χ. ιστολόγια, wikis) ξεπέρασε τα κοινωνικά πλαίσια, «εισβάλλοντας» και στο σχολικό περιβάλλον. Η παρούσα ερευνητική εργασία εξετάζει την ενσωμάτωση ιστολογίου ως εκπαιδευτικό εργαλείο από μαθητές του Δημοτικού, μέσα στα πλαίσια του μαθήματος των Ελληνικών. Επίσης μελετά τη δημιουργία κοινοτήτων διερεύνησης μέσα από τη χρήση του ιστολογίου. Ακολουθήθηκε μεικτή μεθοδολογία όπου συλλέχθηκαν ποσοτικά (μέσω ερωτηματολογίου) και ποιοτικά δεδομένα (μέσω παρατήρησης του ιστολογίου). Τα αποτελέσματα της εργασίας δείχνουν ικανοποιητική χρήση του ιστολογίου ως εκπαιδευτικό εργαλείο. Επίσης, η παρούσα εργασία αναδεικνύει τη δημιουργία κοινότητας διερεύνησης και εισηγείται τρόπους αποτελεσματικότερης ενσωμάτωσης ιστολογίων στη διαδικασία διδασκαλίας και μάθησης.

Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται στην ακαδημαϊκή κοινότητα αυξημένο ενδιαφέρον για την παροχή ανοικτής πρόσβασης, μέσω διαδικτύου σε μαθήματα Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, γεγονός που επιβεβαιώνεται από το αυξανόμενο πλήθος πρωτοβουλιών Ανοικτών Ακαδημαϊκών Μαθημάτων που αναπτύσσονται διεθνώς. Σε αυτό το πλαίσιο, εμφανίζεται η ανάγκη για μια κοινή περιγραφή Ανοικτών Ακαδημαϊκών Μαθημάτων, με στόχο τη διευκόλυνση της σύγκρισης (μεταξύ διαφορετικών Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης) και της αξιοποίησης τους από φοιτητές και διδακτικό προσωπικό. Σε ανταπόκριση αυτής της ανάγκης, έχουν προταθεί μέθοδοι περιγραφής, όπως η προδιαγραφή Course Description Metadata (CDM) και το προφίλ εφαρμογής CDM-ECTS, που έχει επηρεαστεί από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς Ακαδημαϊκών Μονάδων. Παρόλα αυτά, οι περισσότερες από τις υπάρχουσες πρωτοβουλίες έχουν υιοθετήσει δικές τους μεθόδους περιγραφής, με αποτέλεσμα να παρατηρείται η ύπαρξη ποικίλων μη-συμβατών περιγραφών Ανοικτών Ακαδημαϊκών Μαθημάτων. Η παρούσα εργασία αποσκοπεί στην πρόταση αξιοποίησης μιας κοινής μεθόδου περιγραφής Ακαδημαϊκών Μαθημάτων, με στόχο την ενίσχυση της δράσης που προκηρύχθηκε πρόσφατα από το Υπουργείο Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, για τη δημιουργία Ανοικτών Ακαδημαϊκών Μαθημάτων από τα Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης της χώρας.

Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας εξετάζεται ένας εναλλακτικός τρόπος αποτίμησης του τεχνολογικού αλφαβητισμού, ο οποίος εστιάζεται στην λειτουργική κατανόηση τεχνολογικών όρων που εμπεριέχονται σε ψηφιακά κείμενα καθημερινής κουλτούρας. Στη μελέτη που περιγράφεται συμμετείχαν 70 προπτυχιακές φοιτήτριες παιδαγωγικού τμήματος από τις οποίες και ζητήθηκε να δώσουν σύντομους ορισμούς για 47 τεχνολογικούς όρους που επιλέχθηκαν από τραγούδια και γνωστά ραδιοτηλεοπτικά διαφημιστικά μηνύματα. Οι ορισμοί που δόθηκαν αξιολογήθηκαν από τους συγγραφείς ως προς την ορθότητά τους, με τη χρήση κλίμακας 3 επιπέδων που εκτείνονταν από μη κατανόηση έως πλήρη κατανόηση. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης έδειξαν ότι για τα 2/3 των όρων που εξετάστηκαν η κατανόηση των φοιτητριών κυμάνθηκε από μέτρια ως υψηλά επίπεδα ενώ ήταν μικρή έως ελάχιστη για το 1/3 των όρων περίπου. Η συσχέτιση της κατανόησης αυτής με το επίπεδο εξοικείωσης των φοιτητριών με εφαρμογές λογισμικού κυμάνθηκε από μικρή έως μέση. Η εργασία ολοκληρώνεται με τη συζήτηση των δυνατοτήτων που φαίνεται να διανοίγονται από την αξιοποίηση εναλλακτικών μετρήσεων του επιπέδου τεχνολογικού αλφαβητισμού.

Στην παρούσα εργασία θα γίνει προσπάθεια να καταστεί σαφής ο τρόπος με τον οποίο οι φοιτήτριες του Γ΄ έτους σπουδών του Τμήματος Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΕΑΠΗ) του Πανεπιστημίου Πατρών σχεδιάζουν εκπαιδευτικά σενάρια με έννοιες Πληροφορικής για την προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια πανεπιστημιακού μαθήματος επιλογής του 6ου εξαμήνου σπουδών με τίτλο «Διδακτική της Πληροφορικής και των ΤΠΕ». Οι φοιτήτριες για την πραγματοποίηση της εργασίας χρησιμοποίησαν μία πλατφόρμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (http://platform.web20erc.eu/login/index.php) και ήρθαν σε μία πρώτη επαφή με εργαλεία Web 2.0 όπως τα Blogs, Wikis, Forums. Ειδικότερα, σκοπός της έρευνας είναι να ελεγχθεί ο τρόπος με τον οποίο οι φοιτήτριες σχεδιάζουν εκπαιδευτικά σενάρια με έννοιες Πληροφορικής ως προς τις χρησιμοποιούμενες θεωρίες μάθησης, τις διδακτικές στρατηγικές, τις διδακτικές βοήθειες και άρα τον ρόλο που προσδίδουν στον εκπαιδευτικό και τέλος τις κατηγορίες λογισμικών που εντάσσουν στις δραστηριότητές τους (πλαίσιο - τρόπος χρήσης). Από την ανάλυση των ερευνητικών δεδομένων (εκπαιδευτικά σενάρια) φαίνεται ότι οι επικρατέστερες θεωρίες μάθησης είναι ο συμπεριφορισμός και η κοινωνικοπολιτισμική θεωρία μάθησης.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται μια έρευνα εν εξελίξει, η οποία αναφέρεται στην ανάπτυξη της δεξιότητας του γραπτού λόγου στη διδασκαλία της γερμανικής γλώσσας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στον ελληνικό χώρο, με την αξιοποίηση διαδικτυακών εργαλείων μάθησης και κοινοτήτων όπως επίσης και σχεδίων εργασίας. Έχει δε ως στόχο να αναδείξει κατά πόσο αναπτύσσεται ή όχι η δεξιότητα του γραπτού λόγου στις προαναφερθείσες συνθήκες. Καταρχήν, τίθενται τα ερευνητικά ερωτήματα τα οποία καθοδηγούν την υλοποίηση της έρευνας αυτής, αναπτύσσεται η μεθοδολογία της μέσω της εφαρμογής πλάνων εργασίας, συμπλήρωσης ερωτηματολογίων και διεξαγωγής συνεντεύξεων. Εν κατακλείδι, παρουσιάζονται τα προσδοκώμενα αποτελέσματα της έρευνας αυτής.

0

0

Η εκπαιδευτική αξία των παιχνιδιών είναι πλέον αναγνωρισμένη. Η χρήση τους φαίνεται να αυξάνει τόσο τα κίνητρα για μάθηση, όσο και την ποιότητα της μάθησης. Στα πλαίσια της εκπαιδευτικής ψυχαγωγίας (edutainment) αναπτύχθηκε ένα παιχνίδι για χρήση από μαθητές Δημοτικών σχολείων. Το παιχνίδι αυτό αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου εκπαιδευτικού πλαισίου, που έχει αναπτυχθεί και μελετά τόσο τη βελτίωση στη μάθηση των μαθητών, όσο και την πρόθεσή τους για επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο. Το παιχνίδι αναπτύχθηκε μετά από συνεντεύξεις με εκπαιδευτικούς και δοκιμάζεται σε μαθητές Πέμπτης Δημοτικού, μαζί με το συνοδευτικό παιδαγωγικό υλικό (πλάνα μαθήματος) που το πλαισιώνει. Στο κείμενο που ακολουθεί παρουσιάζονται τα δεδομένα από τις συνεντεύξεις με τους δασκάλους, το παιχνίδι, το παιδαγωγικό πλαίσιο και η ερευνητική μεθοδολογία που ακολουθείται.

Στόχος της παρούσας έρευνας είναι να αξιολογήσουμε τα εκπαιδευτικά και ψυχαγωγικά χαρακτηριστικά ενός ψηφιακού διαδραστικού παιχνιδιού, της «Τραμπάλας», που βρίσκεται σε έναν χώρο άτυπης εκπαίδευσης, το Πολυμήχανο. Στην αξιολόγηση συμμετείχαν μαθητές Πέμπτης και Έκτης Δημοτικού και οι εκπαιδευτικοί, συνοδοί τους κατά την επίσκεψη. Χρησιμοποιήσαμε ερωτηματολόγια σε εβδομήντα τέσσερα παιδιά και εννέα εκπαιδευτικούς και άμεση παρατήρηση με καταγραφή της δράσης των παιδιών σε βίντεο (ήχο και εικόνα) σε 143 παιδιά. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα κυριότερα ψυχαγωγικά στοιχεία της «Τραμπάλας», για το συγκεκριμένο δείγμα παιδιών, είναι η ομαδική δράση και η σωματική κίνηση αλλά και χαρακτηριστικά του σχεδιασμού του παιχνιδιού (διαδραστικότητα, κανόνες κ.ά). Ως προς το εκπαιδευτικό μέρος, τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και τα παιδιά αναγνώρισαν στην «Τραμπάλα» την ανάπτυξη της συνεργασίας ως το κυρίαρχο χαρακτηριστικό. Από την ανάλυση των δεδομένων που συλλέξαμε και από τα τρία διερευνητικά εργαλεία, δεν προέκυψαν προβλήματα ευχρηστίας στην «Τραμπάλα».

0

Η διερευνητική πρόσκτηση πληροφοριών για το προφίλ και τις αντιλήψεις των ενηλίκων σχετικά με την σύγχρονη μορφή μάθησης σε πολυχρηστικά εικονικά περιβάλλοντα θεωρείται πολύ-επίπεδη και πολυσχιδής. Στο παρόν άρθρο θα παρουσιάσουμε ενδεικτικά τα πορίσματα μιας ποιοτικής έρευνας από ένα πιθανοτικό δείγμα εκπαιδευόμενων χρηστών (n=70) της κοινότητας ISTE (International Society for Technology in Education). Η έρευνα διεξήχθη στο εικονικό περιβάλλον του Second Life (SL), σε μια προσπάθεια να διαφωτίσουμε και να προσδιορίσουμε αδρομερώς το προφίλ των εκπαιδευόμενων για τη συμμετοχή τους σε ομαδικές δραστηριότητες e-μάθησης. Τα αρχικά συμπεράσματα που προκύπτουν από την ερεύνα μας ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Με βάση τα δεδομένα, προκύπτει αφενός ένας κοινός παρονομαστής μεταξύ των εκπαιδευόμενων, μέσα από την εγγενή ενασχόληση με ΤΠΕ ή αλλά πολυχρηστικά περιβάλλοντα και αφετέρου αποδεικνύεται ότι η αποκόμιση εμπειριών από το SL, βοήθησε στην ευκολότερη προσαρμογή και διευθέτηση συνεργατικών δραστηριοτήτων με θετικά αποτελέσματα.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται ερευνητικά αποτελέσματα τα οποία αφορούν τον μετασχηματισμό της Τεχνολογικής Παιδαγωγικής Γνώσης Περιεχομένου στα Μαθηματικά (ΤΠΓΠ) τελειόφοιτων φοιτητών/τριών δημοτικής εκπαίδευσης α) στο πλαίσιο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσής τους για την ένταξη ψηφιακών τεχνολογιών (ΨΤ) στη διδασκαλία και β) στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής πράξης τους όπου εργάζονται ως νεοδιόριστοι εκπαιδευτικοί το επόμενο διδακτικό έτος. Στο πρόγραμμα εκπαίδευσης συμμετείχαν εικοσιπέντε φοιτητές/τριες. Στην έρευνα παρατηρήθηκε ο μετασχηματισμός της ΤΠΓΠ των φοιτητών στους άξονες: πρόγραμμα σπουδών (ΠΣ), αξιολόγηση μαθητών, μάθηση, διδασκαλία και πρόσβαση στις ΨΤ. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται η διερεύνηση στον άξονα του ΠΣ. Από τα αποτελέσματα φάνηκε ότι ο μετασχηματισμός της ΤΠΓΠ των φοιτητών/τριών στο ΠΣ α) είναι ανάλογος με το βαθμό εμπλοκής τους στο εξαμηνιαίο πανεπιστημιακό πρόγραμμα εκπαίδευσης και β) σχετίζεται θετικά με τις προϋπάρχουσες εποικοδομητικές αντιλήψεις των φοιτητών για την διδασκαλία και την διαλεκτική φύση των Μαθηματικών. Τέλος, η δράση των φοιτητών στο πλαίσιο της μετέπειτα εκπαιδευτικής πράξης, φαίνεται να συνδέεται θετικά με το πρόσφορο ή όχι σχολικό περιβάλλον που βρέθηκαν.

Στη συγκεκριμένη εργασία παρουσιάζεται μια προσπάθεια σχεδιασμού και εφαρμογής στην πράξη εργαλείων Web2.0 στα πλαίσια της διαθεματικής εργασίας μαθητών Α’θμιας εκπαίδευσης. Στην εργασία αναδεικνύεται πως το εκπαιδευτικό σενάριο σε συνδυασμό με τα αντίστοιχα εργαλεία παρακίνησε τους μαθητές να ασχοληθούν σε βάθος με το θέμα που τους ανατέθηκε και να παρουσιάσουν ένα εξαιρετικά ποιοτικό σύνολο, τόσο ως προς το περιεχόμενο όσο και ως προς το μέγεθος, μαθησιακών προϊόντων. Για την υλοποίηση του εκπαιδευτικού σεναρίου χρησιμοποιήθηκε ένα σύνολο διαφορετικών εργαλείων Web2.0 όπως: prezi, tagxedo, goanimate, sploder, youtube, CODEBOX, weebly, κ.ά., τα οποία έδωσαν τη δυνατότητα στους μαθητές να παρουσιάσουν την εργασία τους με πολλούς, διαφορετικούς και πρωτότυπους τρόπους. Η εργασία πραγματοποιήθηκε κατά τη σχολική χρονιά 2011-2012, συμμετείχαν 11 μαθητές των τάξεων Δ’, Ε’ και ΣΤ’ και 7 εκπαιδευτικοί.

Οι χώροι ασύγχρονων διαδικτυακών συζητήσεων προσφέρουν πλούσια δεδομένα, η σημασιολογική ανάλυση των οποίων μπορεί να αναδείξει την αυτορρύθμιση των μαθητών, δηλαδή το βαθμό στον οποίο οι μαθητές ενεργοποιούν γνώσεις, μεταγνώσεις, κίνητρα και συμπεριφορές καθώς ασχολούνται με μια μαθησιακή αποστολή. Στην παρούσα εργασία προτείνεται η αξιοποίηση των εργαλείων σχολιασμού και συζήτησης κατά την ασύγχρονη συνεργατική δημιουργία ενός wiki από ομάδες μαθητών με σκοπό τη μελέτη της αυτορρυθμιζόμενης μάθησης, τόσο σε επίπεδο λειτουργίας ομάδας όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, με βάση συγκεκριμένους δείκτες. Η μέθοδος εφαρμόστηκε σε ένα δημοτικό σχολείο και σε ένα γυμνάσιο. Από την υλοποίηση προέκυψε ότι η χρήση του εργαλείου σχολιασμού κατά την αποθήκευση του περιεχομένου των άρθρων wiki αποτυπώνει την αυτορρύθμιση της μάθησης κυρίως στο στάδιο του ελέγχου της απόδοσης και λιγότερο στο στάδιο του αναστοχασμού. Το συμπέρασμα αυτό οδηγεί σε προτάσεις σχεδιασμού των εκπαιδευτικών παρεμβάσεων που υποστηρίζονται τεχνολογικά από wikis.

Η εργασία αφορά ένα παράδειγμα αξιοποίησης των Νέων Τεχνολογιών στη διδασκαλία της λογοτεχνίας. Αρχικά τίθεται το θεωρητικό πλαίσιο με αναφορές στον κοινωνικοπολιτικό λόγο για τους ψηφιακούς γραμματισμούς, σε παιδαγωγικές και διδακτικές προσεγγίσεις. Ακολούθως καταγράφεται σύντομα η εκπαιδευτική συγκυρία σε σχέση με το μάθημα της λογοτεχνίας. Στο κύριο μέρος περιγράφεται η οργάνωση του μαθήματος, ο ρόλος των Νέων Τεχνολογιών και η αποτίμηση από τους μαθητές. Τέλος αναστοχαζόμαστε το εγχείρημα με έμφαση στο ζήτημα των Νέων Τεχνολογιών.

Τα εκπαιδευτικά ιστολόγια συγκροτούν μία ξεχωριστή θεματική κατηγορία ιστολογίων στις δεκάδες που καταγράφονται, η οποία τυγχάνει σημαντικής ανταπόκρισης από τους χρήστες του διαδικτύου. Ο χαρακτηρισμός ενός εκπαιδευτικού ιστολογίου ως επιστημονικό, δεν είναι μία εύκολη υπόθεση. Ο ενεχόμενος αυτοπροσδιορισμός του, θα πρέπει να σημαίνει και την άκριτη παραδοχή της αλήθειας του ισχυρισμού; Στην παρούσα έρευνα καταγράφονται οι απόψεις δέκα αναγνωρισμένων Ελλήνων και ξένων επιστημόνων που θεωρούνται ειδικοί επί του θέματος, σε μια προσπάθεια να προσδιοριστούν τα βασικά χαρακτηριστικά ενός εκπαιδευτικού ιστολογίου, αλλά οι προϋποθέσεις εκείνες βάσει των οποίων μπορεί ένα εκπαιδευτικό ιστολόγιο να αξιολογηθεί ως επιστημονικό. ‘Όπως προκύπτει από τη σύνθεση των απόψεων των ειδικών επί του θέματος, η αξιολόγηση ενός εκπαιδευτικού ιστολογίου ως επιστημονικό είναι μία πολύπλοκη διαδικασία που εξαρτάται από πλήθος παραγόντων. Η έρευνα που παρουσιάζεται αποτελεί τμήμα μιας συνολικότερης έρευνας με θέμα τα κριτήρια αξιολόγησης ενός εκπαιδευτικού ιστολογίου ως επιστημονικό για ενήλικες αναγνώστες, που αποτέλεσε αντικείμενο της διπλωματικής εργασίας του συγγραφέα.

Η εργασία παρουσιάζει αποτελέσματα μελετών περίπτωσης αναφορικά με τη χρήση εκπαιδευτικών λογισμικών σε τάξεις νηπιαγωγείων. Βασικοί παράμετροι της έρευνας ήταν η διεξαγωγή της χωρίς τεχνητή παρέμβαση και η εθελοντική συμμετοχή των νηπιαγωγών. Συμμετείχαν 17 δημόσια νηπιαγωγεία της Αττικής (κάθε ένα αποτέλεσε ξεχωριστή μελέτη περίπτωσης), ενώ τα δεδομένα συλλέχθηκαν μέσω συνεντεύξεων με τις νηπιαγωγούς και παρατηρήσεων στην τάξη. Τα περισσότερο συχνά χρησιμοποιούμενα προγράμματα ήταν το MS Paint, τα Ram Kid /Kide Pedia, εκπαιδευτικά CD-ROM και το MS Word. Υπήρξε καθοδήγηση–παρέμβαση από τις εκπαιδευτικούς κατά τη χρήση των διαφορετικών προγραμμάτων, με εξαίρεση τα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Αναδείχθηκαν μερικές δυσκολίες στη χρήση των προγραμμάτων MS Paint και MS Word, καθώς επίσης και ζητήματα σχετικά με τη χρήση υπολογιστή από νήπια στο σπίτι και με το φύλο. Επισημαίνεται ο ουσιώδης ρόλος των νηπιαγωγών στη διαδικασία χρήσης υπολογιστή από τα νήπια.

Η αναπαράσταση της οριζοντιότητας της ελεύθερης επιφάνειας των υγρών π.χ. του νερού και η κοινή αίσθηση των ανθρώπων για την κλίση της αποτελούν ένα από τα φυσικά φαινόμενα που μελετήθηκαν εκτεταμένα στη βιβλιογραφία της διαισθητικής φυσικής.

Στην παρούσα εργασία διατυπώνονται δύο διδακτικές προτάσεις σχετικά με την αξιοποίηση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας και του Διαδικτύου στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών στο Γυμνάσιο. Κοινός άξονας των δύο προτάσεων είναι η αξιοποίηση των κειμένων ως πηγών άντλησης πληροφοριών, οι οποίες συγκρίνονται με αντίστοιχα σημερινά «κείμενα», αλλά και ως πηγών έμπνευσης για δημιουργική έκφραση των παιδιών. Η χρήση των ΤΠΕ στις δύο αυτές διδακτικές προσεγγίσεις είναι ουσιαστική και απαραίτητη, καθώς οι στόχοι και το τελικό προϊόν απαιτούν την αξιοποίησή τους για την επίτευξη και υλοποίησή τους.

Σκοπός της παρούσας εισήγησης είναι να διαπιστωθεί αν και σε ποιο βαθμό οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και τα δίκτυα επικοινωνίας επιδρούν στον τομέα της εκπαίδευσης. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες οι αλματώδεις εξελίξεις στον τομέα των ηλεκτρονικών υπολογιστών επηρέασαν καταλυτικά την εκπαιδευτική διαδικασία. Η ίδια, άλλωστε, η εκπαίδευση έδωσε το «πράσινο φως» για να εντάξει στους κόλπους της τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τα δίκτυα επικοινωνίας, ώστε να συμβαδίζει με την εποχή και να καλύπτει τις ανάγκες που δημιουργούνται. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής έχει τριπλή υπόσταση όσον αφορά στα είδη λογισμικού. Έτσι, ανάλογα με τις εκπαιδευτικές ανάγκες λειτουργεί ως διαχειριστικό όργανο, ως μέσο προσέγγισης της γνώσης και κυρίως ως μαθησιακό εργαλείο. Αυτό, βέβαια, που αξίζει να τονιστεί είναι ότι η ύπαρξη των ηλεκτρονικών υπολογιστών από μόνη της δεν αρκεί για να οδηγήσει στα επιθυμητά αποτελέσματα. Εκείνο που διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο είναι η ποιότητα του εκπαιδευτικού λογισμικού καθώς και η κατάλληλη υποστήριξη από τους εκπαιδευτικούς.

Τα εκπαιδευτικά ιστολόγια προτείνονται ως δυναμικά περιβάλλοντα μάθησης που προωθούν την ενεργό συμμετοχή, την αλληλεπίδραση, τη συνεργασία και, τελικά, την οικοδόμηση νέας γνώσης. Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της μελέτης που αφορά στους τρόπους συμμετοχής και αλληλεπίδρασης φοιτητών, κατά την υλοποίηση ενός project ιστολογίων, το οποίο σχεδιάστηκε με στόχο την υποστήριξη της συνεργατικής μάθησης. Χρησιμοποιώντας τη μέθοδο Ανάλυσης Κοινωνικών Δικτύων η εργασία ανέδειξε τις διαφορετικές πρακτικές συμμετοχής των φοιτητών και των επιμέρους ομάδων. Τα αποτελέσματα μπορούν να αξιοποιηθούν για τη διαμόρφωση ενός πλαισίου σχεδιασμού εκπαιδευτικών ιστολογίων με στόχο την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και την ενίσχυση των δεξιοτήτων επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευόμενων.

Τα τελευταία χρόνια οι εκπαιδευτικές εφαρμογές των wikis διεισδύουν δυναμικά σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και παρουσιάζουν έντονο ερευνητικό ενδιαφέρον λόγω των παιδαγωγικών τους χαρακτηριστικών. Η εργασία αυτή παρουσιάζει ένα μοντέλο σχεδιασμού και ανάλυσης των μαθησιακών ενεργειών και της συνεργασίας των μελών που αναπτύσσουν περιεχόμενο σε σελίδες wiki, το οποίο βασίζεται στο μοντέλο της Κοινότητας Διερεύνησης και σε κριτήρια κωδικοποίησης των ενεργειών συνεργατικής ανάπτυξης περιεχομένου. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης μπορούν να αξιοποιηθούν για το σχεδιασμό και την υλοποίηση αποτελεσματικών δραστηριοτήτων wiki για τη δευτεροβάθμια και την τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται ο σχεδιασμός, η υλοποίηση και η αποτίμηση ενός προγράμματος προετοιμασίας εκπαιδευτικών με στόχο την αποτελεσματική ενσωμάτωση του Ιστού 2.0 στην πρακτική της σχολικής τάξης. Η έρευνα σχεδιάστηκε στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Web2.0 ERC, το οποίο επικεντρώθηκε στην ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου παιδαγωγικού πλαισίου χρήσης του εκπαιδευτικού Ιστού 2.0. Ο σχεδιασμός των πιλοτικών προγραμμάτων επιμόρφωσης στην Ελλάδα και το Παιδαγωγικό Πλαίσιο του Ιστού 2.0 διαμορφώθηκαν με βάση το μοντέλο της Τεχνολογικής Παιδαγωγικής Γνώσης Περιεχομένου και την προσέγγιση της Αυθεντικής Μάθησης. Τα πρώτα αποτελέσματα της αποτίμησης του προγράμματος έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί ανέπτυξαν θετικές στάσεις για τα εκπαιδευτικά οφέλη του Ιστού 2.0 και έδειξαν προθυμία να υιοθετήσουν και να εφαρμόσουν τεχνολογίες Web 2.0 στην τάξη τους.

Στην εργασία ανακοινώνονται τα πρώτα ευρήματα εμπειρικής έρευνας η οποία πραγματοποιήθηκε σε μαθητές της Γ΄ Γυμνασίου, αναφορικά με τις δυνατότητες αξιοποίησης του εικονικού περιβάλλοντος Second Life (SL) στη διδακτική και μαθησιακή διαδικασία και ειδικότερα στην εκμάθηση του προγραμματισμού στο Scratch. Για τη συλλογή του απαραίτητου ερευνητικού υλικού δύο ομάδες μαθητών εργάστηκαν σε συμβατικό και εικονικό περιβάλλον, ενώ τα ευρήματα από την παρατήρηση που πραγματοποιήθηκε επιτρέπουν τη διαπίστωση αποτελεσματικότερης επίτευξης μαθησιακού αποτελέσματος στην πειραματική ομάδα (η οποία διδάχθηκε στον εικονικό κόσμο), όσον αφορά τον προγραμματισμό, την επίλυση προβλημάτων, τη συνεργασία μεταξύ των (εικονικών) μαθητών (avatars) και το ενδιαφέρον για το διδακτικό αντικείμενο. Η επεξεργασία του ερευνητικού υλικού συνεχίζεται.