Δίγλωσσο μοντέλο διδασκαλίας της χημείας σε κωφούς μαθητές γυμνασίου και ανάπτυξη εκπαιδευτικού λογισμικού για την υποστήριξή του

Κατά τη διδασκαλία του μαθήματος της Χημείας παρουσιάζονται συχνά δυσκολίες κατανόησης από τους μαθητές, γιατί εισάγονται πολλές νέες και αφαιρετικές έννοιες, οι οποίες συνήθως αναφέρονται στο μικρόκοσμο, δηλαδή σε έναν κόσμο άγνωστο στην καθημερινότητά τους, που επιπλέον μπορεί να έρχεται σε σύγκρουση με τα υπάρχοντα γνωστικά τους σχήματα. Οι δυσκολίες αυτές πολλαπλασιάζονται στην περίπτωση των Κωφών μαθητών, των οποίων η φυσική γλώσσα, η Νοηματική Γλώσσα, δεν έχει ειδική ορολογία για να περιγράψει αντικείμενα όπως τη Χημεία και περιέχει κυρίως έννοιες συνδεδεμένες με την οπτική εμπειρία και την καθημερινότητά τους. Έτσι, στη σχολική πραγματικότητα για μια βασική έννοια στο μάθημα της Χημείας, όπως π.χ. για το άτομο, χρησιμοποιούνται διαφορετικοί τρόποι απόδοσής της στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα (ΕΝΓ) από τους καθηγητές στα Ειδικά Σχολεία Κωφών, ή δεν υπάρχει καν αντίστοιχο γλωσσικό σημείο για τη έννοια, με αποτέλεσμα να γίνονται πολλές παρανοήσεις και χάσιμο πολύτιμου διδακτικού χρόνου για την περιφραστική επεξήγησή της. Στην περίπτωση των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες και γενικά μαθητών με λίγη προϋπάρχουσα γνώση ή έφεση στο αντικείμενο προς μάθηση, έχει βρεθεί ότι η αξιοποίηση ενός εκπαιδευτικού λογισμικού μπορεί να επιφέρει πολλά θετικά μαθησιακά αποτελέσματα. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω και την έλλειψη τόσο στον Ελλαδικό, όσο και στον Ευρωπαϊκό χώρο εκπαιδευτικού λογισμικού στον τομέα της διδασκαλίας της Χημείας σε Κωφά άτομα, σχεδιάστηκε ένα μοντέλο διδασκαλίας της Χημείας σε Κωφούς μαθητές Γυμνασίου με την υποστήριξη πολυμεσικού εργαλείου. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες οι παραγωγές πολυμέσων πλεονεκτούν μαθησιακά τηρήθηκαν κατά το σχεδιασμό του συγκεκριμένου λογισμικού. Έτσι, έγινε υποστήριξη των πληροφοριών με δύο κώδικες: μέσω της επεξεργασίας τους με δύο κανάλια, του λεκτικού (κείμενο-γραπτή ελληνική γλώσσα) και του μη λεκτικού (βίντεο - ελληνική νοηματική γλώσσα, εικόνες). Επιπλέον, τα παραπάνω μέσα αλληλοϋποστηρίζονταν, αφού το κείμενο αναφερόταν στους διάλογους της ΕΝΓ και οι εικόνες ήταν σχετικές με το θέμα του κειμένου, δίχως να έχουν ως στόχο να παίξουν αποκλειστικά αισθητικό ρόλο (γεγονός που έχει δείξει ότι αποσπά την προσοχή των μαθητών από το θέμα και μπορεί να φέρει αρνητικά αποτελέσματα). Μέχρι σήμερα, στην Ελλάδα η παραγωγή εκπαιδευτικού λογισμικού για τις Φυσικές Επιστήμες είναι σχετικά περιορισμένη και πολλές φορές δε βασίζεται σε κάποια παιδαγωγική μέθοδο διδασκαλίας. Μάλιστα, στην περίπτωση της Ειδικής Αγωγής, η συγκεκριμένη εργασία αποτελεί την πρώτη παραγωγή εκπαιδευτικού λογισμικού για την υποστήριξη της διδασκαλίας του μαθήματος της Χημείας σε Κωφούς μαθητές. Η παιδαγωγική μέθοδος που εφαρμόστηκε είναι η δίγλωσση μέθοδος διδασκαλίας, η οποία έχει επικρατήσει ως η πιο αποτελεσματική για τη διδασκαλία σε Κωφούς μαθητές. Ως εργαλείο συγγραφής του εκπαιδευτικού λογισμικού χρησιμοποιήθηκε το πρόγραμμα Director 8.0. Στα πλαίσια αυτά και βάσει του υπάρχοντος αναλυτικού προγράμματος για το μάθημα της Χημείας Β' Γυμνασίου, παρουσιάστηκαν οι παρακάτω ενότητες: 1. Έδαφος και υπέδαφος 2. Ατμοσφαιρικός αέρας 3. Το νερό 4. Άτομα και μόρια Η παρουσίαση της διδασκαλίας έγινε υπό μορφή διαλόγων Κωφών ατόμων στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα, με ταυτόχρονη παράθεση γραπτού κειμένου (δίγλωσση μέθοδος διδασκαλίας) και σχετικών εικόνων. Στο λογισμικό ενσωματώθηκαν επίσης και ενδεικτικά εργαστηριακά πειράματα. Παράλληλα, για πρώτη φορά, σχεδιάστηκε και καταχωρήθηκε λεξιλόγιο 114 χημικών όρων στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα από επιστημονική ομάδα. Σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική, στην επιστημονική ομάδα συμμετείχαν Χημικοί, εξειδικευμένος Γλωσσολόγος, εκπαιδευτικοί Κωφών ατόμων και δάσκαλος της ΕΝΓ. Επίσης, με την ομάδα συνεργάστηκε Κωφή μαθήτρια με πολύ καλή επίδοση στο μάθημα της Χημείας. Η χημική ορολογία ενσωματώθηκε με λειτουργικό τρόπο στο κείμενο των διαλόγων, αλλά και ως ξεχωριστή ενότητα στο εκπαιδευτικό λογισμικό και εμπλουτίστηκε με παράθεση σχετικών με τις χημικές έννοιες εικόνων για την καλύτερη συγκράτηση και απόδοσή τους από τους Κωφούς μαθητές.
(Πλήθος ανακτήσεων: 960)